ไหนๆก็เป็นข่าว เป็นกระแสสังคมไปแล้ว ขอใช้พื้นที่ตรงนี้ส่งสารเกี่ยวกับ #งิ้ว หน่อยก็แล้วกัน
.
ผมเป็นวัยรุ่นที่ชื่นชอบ #อุปรากรจีน เป็นชีวิตจิตใจ เหตุเพราะเกิดมาในครอบครัวคนเชื้อสายจีนร้อยเปอร์เซ็นต์ อาศัยอยู่ในละแวกบ้านที่คลาคล่ำไปด้วยโรงเจและศาลเจ้า ตอนที่รู้จักงิ้วครั้งแรกก็น่าจะเป็นช่วงวัยที่เพิ่งรู้ความใหม่ๆ เรียกได้ว่าตั้งแต่สมัยยังเดินเตาะแตะ ก็ได้ยินเรื่องราวของงิ้วแล้ว
.
แต่เล็กแต่น้อย ผมตื่นเต้นกับโรงงิ้วสังกะสีที่เรื่อเรืองด้วยแสงไฟนีออน เสียงกลองและเสียงฉาบ นักแสดงที่แต่งกายอลังการ ตลอดจนถึงลีลาการเคลื่อนไหวที่เร้าตาเร้าใจ ชวนให้มองดูได้นานๆ ทั้งที่ฟังภาษางิ้วไม่ออกแม้แต่คำเดียว
.
ครั้นเติบโตขึ้น ผมก็ยิ่งมองงิ้วในลักษณาการที่แปรเปลี่ยนไป คือผมไม่ได้มองมันเป็นเพียงการแสดงที่ศาลเจ้าว่าจ้างมาเล่นถวายเจ้าคราวละ 2-3 คืน แต่มันมีอะไรให้ศึกษา ให้ค้นคว้า ซึ่งดูเหมือนว่ายิ่งเรียนรู้เรื่องราวเกี่ยวกับงิ้วมากเท่าไหร่ ก็ยิ่งมีเรื่องน่าสนใจให้ทะลวงลึกลงไปมากเท่านั้น
.
ผมเริ่มศึกษาความเป็นว่าของงิ้วตั้งแต่อายุ 10 ขวบ เรื่อยมาจนถึงทุกวันนี้ รวมระยะเวลากว่า 11 ปีมาแล้ว ตลอดเวลาเหล่านี้ ผมอยู่ท่ามกลางเสียงหัวเราะ คำถากถาง คำล้อเลียน จากใครต่อใคร ทั้งญาติผู้ใหญ่และเพื่อนฝูงของตัวเองซึ่งล้วนแล้วแต่มองว่าผม #แปลกเด็ก หรือ #ทำอะไรที่คนทั่วไปเขาไม่ทำกัน
.
"ร้องงิ้วให้ฟังหน่อย"
"สมัยนี้ใครเขายังสนใจงิ้วกันอีก"
"บ้ารึเปล่า"
.
คำพูดทำนองนี้ ผมฟังมานับครั้งไม่ถ้วน ขออนุญาตเรียนตามตรงว่าเวลาได้ยินก็รู้สึกไม่ดีหรอกครับ ทว่าเหตุผลที่ยังยินดีรับฟังด้วยความอับอายอยู่ได้ ก็เพราะผมเห็นคุณค่าของศิลปะการแสดงประเภทนี้
.
งิ้วเป็นศาสตร์การแสดงชั้นสูงที่ลึกลับซับซ้อน ต้องอาศัยการฝึกฝนเป็นเวลานานกว่าจะทำการแสดงจริงได้ ไม่ว่าจะเป็นการร้อง การรำ การบู๊ ฯลฯ กว่าจะออกโรงแต่ละครั้ง มีขั้นตอน มีพิธีรีตอง ที่ชาวคณะงิ้วต้องยึดถือปฏิบัติสารพัดสารพัน หากรู้จักงิ้วเพียงแค่ชื่อ ก็คงไม่มีทางที่จะล่วงรู้ได้ว่าเบื้องหลังใบหน้าที่พอกแป้งหนา ลายไหมและเลื่อมซึ่งประกอบขึ้นเป็นลวดลายต่างๆ นาฏยลีลาของตัวละครแต่ละประเภท หรือแม้กระทั่งการเดินเข้าออก หรือตำแหน่งทิศทางการยืนและนั่ง ทุกอย่างที่เห็นบนเวทีล้วนถูกรังสรรค์ขึ้นตามขนบ มีแบบแผนที่ยึดถือปฏิบัติสืบมานานนับร้อยๆปี
.
ในประเทศจีนมีงิ้วมากกว่า 360 ประเภท แต่สำหรับประเทศไทยของเรา งิ้วมีเพียง 2 ประเภทอันได้แก่ งิ้วแต้จิ๋วและงิ้วไหหลำ...สำหรับงิ้วแต้จิ๋ว ซึ่งเป็นงิ้วท้องถิ่นของบรรพชนคนไทยเชื้อสายจีนส่วนใหญ่ ครั้งหนึ่งเคยเป็นที่นิยมมากขนาดที่บรรดาเจ้านายต้องทรงมีโรงงิ้วไว้ในพระอุปถัมภ์ เคยมีโรงงิ้วถาวรที่ผู้คนแย่งกันซื้อตั๋วเข้าชม เมืองไทยเคยเป็นที่เก็บรักษาภูมิปัญญาชนิดนี้ไว้ ขณะที่ต้นตำรับอย่างเมืองจีนเกือบจะเสื่อมสูญไปเพราะไฟจากการปฏิวัติวัฒนธรรม
.
จึงเป็นเรื่องน่าเสียดายที่งิ้วกำลังจะสูญหายไปจากประเทศของเราด้วยเหตุผลต่างๆ ทั้งเรื่องของความนิยมที่เสื่อมลง กลุ่มผู้ชมที่ล้มหายตายจาก ค่าจ้างทำการแสดงแต่ละคืนซึ่งมีราคาสูงลิ่ว เนื่องด้วยเป็นการแสดงสดที่ต้องใช้ผู้แสดงและผู้มีส่วนร่วมต่างๆมากเมื่อเทียบกับมหรสพอื่น
.
ผมดีใจและภาคภูมิใจในตัวเองเสมอ ทุกครั้งที่ได้เป็นผู้ชมงิ้ว...มันเป็นมากกว่าความรู้สึกของผู้ชมมหรสพความบันเทิง ผมรู้สึกว่าตัวเองได้ต่ออายุศิลปะแขนงนี้ให้ยืนยาวออกไปอีก เพื่อให้มันอยู่คู่กับสังคมไทยเราต่อไปอีกนานเท่านาน
.
ระยะหลังนี้ ปีหนึ่งๆผมตระเวนดูงิ้วรวมกันไม่ต่ำกว่า 30 ครั้ง การไปดูงิ้วแต่ละครั้งให้อะไรกับผมมากมาย ทั้งความรู้ทางประวัติศาสตร์จีนซึ่งสอดแทรกอยู่ในเนื้อเรื่อง การวางโครงเรื่องที่ชาญฉลาดซึ่งผมสามารถนำมาปรับใช้กับงานเขียนของตัวเองได้ มิตรภาพดีๆกับผู้ชมคนอื่น โดยเฉพาะความชื่นชมเอ็นดูของเหล่าผู้สูงวัยทั้งหลาย เมื่อเห็นคนรุ่นใหม่มานั่งอยู่หน้าโรงงิ้วร่วมกับพวกเขา แทบทุกครั้งจะต้องมีผู้ใหญ่มาชวนคุยด้วย ทำให้ผมได้เรียนรู้การวางตัว และใช้ชีวิตอยู่ในสังคมอีกแบบหนึ่งที่ไม่ได้พบพานในชีวิตประจำวัน
.
การแสดงหรือการนำเสนออะไรก็ตาม หากไร้ซึ่งผู้ชม นักแสดงหน้าไหนก็เสียกำลังใจทั้งนั้นครับ ซึ่งนั่นคือสิ่งที่เกิดขึ้นกับวงการงิ้วบ้านเราที่คนดูโหรงเหรง หลายงานไม่มีคนดูเลยแม้แต่คนเดียว...นี่เป็นเหตุผลให้ผมรุดไปดูงิ้วติดขอบเวทีบ่อยครั้ง-ไปเพื่อให้นักแสดงรู้ว่าเรายังสนับสนุนพวกเขา สนับสนุนความบันเทิงประเภทนี้ที่จวนเจียนจะถูกกาลเวลากลบฝังอยู่รอมร่อ
.
ผมเคยนั่งรถเมล์ย้อนไปมาเพื่อตามหาศาลเจ้าที่มีงิ้ว เสียค่าแท็กซี่เป็นร้อยบาทเพื่อไปศาลเจ้า เคยแม้กระทั่งนั่งกางร่มดูเพราะวันนั้นฝนตก มีละอองฝนโปรยปราย
.
โอกาสนี้จึงอยากกล่าวคำขอบคุณเพื่อนพ้องน้องพี่ชาวจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยทั้งหลาย ซึ่งส่วนใหญ่เรียนคณะเดียวกับผม ที่เสนอตัวอยากให้ผมพาไปดูงิ้ว...ท่านทั้งหลายอาจไม่ทราบว่าการกระทำเช่นนั้น ไม่เพียงแต่เปิดหูเปิดตาแก่ตัวท่านเองเท่านั้น หากยังช่วยให้วงการงิ้วบ้านเราไม่ร้างผู้ชมอีกด้วย
.
ด้วยเหตุผลทั้งปวงที่ร่ายมานี้ แม้จะถูกค่อนขอด ถูกต่อว่า ถูกนินทาอย่างไร ผมจึงไม่เสียใจเลย เพราะผมถือว่าผมได้ทำหน้าที่หนึ่งที่ไม่มีใครสั่งให้ทำ อาศัยแต่ใจล้วนๆ นั่นคือการสืบสานวัฒนธรรมของบรรพบุรุษให้มีที่ทางต่อไปในโลกที่หมุนเวียนเปลี่ยนผันเยี่ยงทุกวันนี้
.
ดังสัจธรรมของพุทธศาสนาที่ว่าทุกสิ่งมีเกิด ก็ต้องมีดับ มีเสื่อมสลายไปวันใดวันหนึ่ง...ถึงจะรู้กฎข้อนี้ดี แต่สำหรับงิ้วบ้านเราแล้ว ผมปรารถนาจะให้วันนั้นมาถึงช้าที่สุด
.
อีกทั้งวาดหวังเหลือเกินว่าการที่งิ้วคณะหนึ่งต้องหยุดแสดงกลางคันจนเป็นเรื่องราวใหญ่โตดังนี้ จะเป็นนิมิตหมายอันดีที่สังคมหันกลับมาเหลียวแลงิ้วอีกครั้งหนึ่ง หลังจากที่หลายคนลืมเลือนมหรสพจากแดนมังกรนี้มานานแสนนาน
จาก จากแพทนะ
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
