038🌿Gold apple 🌝..." อิน-จัน"...ไม่ได้เป็นแค่ชื่อของฝาแฝดชาวสยามที่ไปโด่งดังในอเมริกาเท่านั้น...หากยังเป็นชื่อของผลไม้ไทยหายากอีกชนิดนึง....ที่น้อยคนจะรู้จัก...อ๊ะ..อ๊ะ...บอกก่อนนะต้นนี้เป็นละต้นกันกับที่เค้าเอามาทำดอกไม้ไว้ศพนะจ๊ะเขียนคนคำกัน
ลูกจัน
"มะจัน" เป็นชื่อที่ฉันเรียกของผลไม้ชนิดนี้...
ฉันเคยเก็บมาเล่นขายของอยู่เป็นประจำสมัยเด็ก..เด็ก
...บ้านฉันอยู่ใกล้วัดเก่าซึ่งเป็นวัดร้างติดแม่น้ำ...แต่อยู่กลางหมู่บ้าน...ในเขตกำแพงแก้วของวัดนี้.....จะมีต้นไม้เก่าแก่ที่ปลูกกันมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษของฉันอพยพมาจากเมืองเชียงแสนเมื่อหลายร้อยปีมาแล้ว....
ความทรงจำในวัยเด็กกับการเข้ามาเล่นในวัดร้างกลางหมู่บ้าน...มันไม่ได้น่ากลัว....มันคือสนามเด็กเล่นของเด็ก..เด็ก...เมื่อสามสิบปีก่อน.....
.....สนามเด็กเล่นที่ไม่มีแม้แต่กระดานหก ชิงช้า ม้าหมุน ไม่มีอะไรเลย
..... นอกจากต้นโพธิ์ขนาดสิบคนโอบ แถมด้วยรังนกแสกอยู่ในโพรงไม้ต้นโพธ์...ที่เด็กทะโมนหัวโจ๊กแถวนั้นชอบเอาไฟฉายมาส่องดูลูกนกตอนกลางคืน แล้วก็ยังมีต้นตาลที่สูงจนเวลาแหงนหน้าขึ้นไปมองที่ไรหน้าจะมืดทุกที ต้นมะตูม
ต้นมะขวิดและต้นมะจันแสนรักของฉัน....(ภาพปกหนังสือต้นส้มแสนรักผุดขึ้นมาทันที)
การที่เติบโตมาโดยมีต้นไม้เป็นเพื่อนเล่นมันทำให้ฉันบ่มเพาะความรักต้นไม้ ชอบอยู่กับต้นไม้เพื่อดูดซับพลังงานอันบริสุทธิ์ของมันมาไว้ในตัว..ขับไล่พลังงานด้านลบในจิตใจออกไปบ้าง...
แม้ว่าปัจจุบันต้นไม้เพื่อนรักของฉันเหล่านี้ได้ถูกโค่นเพื่อปรับปรุงภูมิทัศน์ให้เป็นลานเอนกประสงค์ของหมู่บ้านไปแล้วหลายสิบปี
แต่ยังมีร่องรอยเมล็ดพันธุ์ลูกหลานของมันแอบเจริญเติบโตในบริเวณนี้อยู่บ้าง....แม้ว่าจะไม่ใหญ่โตเท่าต้นเดิม
แต่น่าเสียดายที่ "ต้นจันแสนรักของฉัน"ไม่มีทายาทไว้สืบสกุลเลยแม้แค่ต้นเดียว....ด้วยอายุของมันน่าจะเกินร้อยปี....ทำให้ลูกที่ออกมาเป็นลูกจันไปเกือบหมด....ไม่มีลูกอินแม้แต่ลูกเดียว.......
รู้ว่าสงสัย....ทำไมต้นเดียวมีสองชื่อมีคำอธิบายตอนด้านล่างจ๊ะ....☺
"ต้นอิน-จัน" หรือ ต้นจัน
ชื่ออื่นๆ จันอิน จันโอ จันขาว จันลูกหอม อิน
มีถิ่นกำเนิดอยู่ในเอเชียแถบเขตร้อนเป็นพืชวงศ์เดียวกับ พลับ ตะโก และมะเกลือ นิยมปลูกในวัด เป็นต้นไม้ที่เจริญเติบโตช้า เป็นต้นไม้โบราณที่ในปัจจุบันใกล้จะสูญพันธุ์
สมัยนี้หาดูได้ค่อนข้างยาก ซึ่งเมื่อก่อนจะนิยมปลูกไว้ตามวัด และเป็นต้นไม้ประจำจังหวัดจันทบุรี และยังเป็นต้นไม้ประจำมหาวิทยาลัยศิลปากรอีกด้วย
ต้นอินจันนับว่าเป็นไม้ผลที่ค่อนข้างแปลก
โดยต้นเดียวกันแต่ออกผลได้ 2 แบบ
ซึ่งไม่เหมือนกัน ผลหนึ่งลูกกลมป้อม ๆ ขนาดใหญ่กว่ามาก เราเรียกว่า "ลูกอิน" แต่อีกผลลูกแบน ๆ แป้น ๆ มีขนาดเล็กกว่า เราจะเรียกว่า "ลูกจัน"
ซ้ายอิน. - ขวาจัน
ลูกจันนำมากินเป็นอาหารได้
ชาวอีสานกินผลดิบ
เอามาตำส้มตำแทนมะละกอ
ส้มตำอินจัน https://cookpad.com/th/recipe/images/b76a1fa26a2961db
ผลสุกกินเล่น เป็นผลไม้ที่มีรสหวาน ก่อนกินจะต้องคลึงให้ช้ำเพื่อให้ยางฝาดที่แทรกอยู่ในเนื้อลดลง แต่เนื่องจากเป็นผลไม้ที่มีกลิ่นหอมจรุงใจเป็นเอกลักษณ์จึงมักนำมาดมเล่นก่อนแล้วค่อยกินเนื้อผลในภายหลัง
ลูกอินมีเมล็ดนำมาขยายพันธุ์ได้
ลูกจันไม่มีเมล็ดนำไปปลูกไม่ได้
ความหอมของลูกอินจันถูกนำมาแต่งเป็นบทประพันธ์วรรณคดีไทยเรื่อง สิงหไกรภพ
โดยสุนทรภู่
"หอมระรื่นชื่นชายแต่สายหยุด
สงสารนุชนึกถึงสวนให้หวยโหย
หอมจันอินกลิ่นโศกลมโบกโบย
ทั้งยมโดยดอกดวงเป็นพวงงาม"
ประโยชน์
1. ผลดิบอ่อน ใช้ต้มจิ้มน้ำพริก เป็นผักได้ หรือทำส้มตำแบบอีสาน โดยสับทั้งเปลือก ใช้แทนมะละกอ ปรุงรสเปรี้ยวด้วยมะยมและมะเฟือง
ผลสุกมีกลิ่นหอม รสหวานรับประทานได้หรือนำไปแปรรูปเป็นของหวาน
2. ผลช่วยแก้อาการนอนไม่หลับ กระสับกระส่าย เนื้อไม้มีรสขมปนหวาน เป็นยาบำรุงประสาท แก้ร้อนใน แก้ไข้ ขับพยาธิ แก่นใช้ต้มรวมกับสมุนไพรอื่น ใช้เป็นยาแก้ไข้
3. สรรพคุณทางสมุนไพรคือ แก้ไข บำรุงเลือดลม แกร้อนในกระหายน้ำ บำรุงประสาท แก้เหงื่อตกหนัก ตับปอดพิการ ขับพยาธิ แก้สะอึก แก้ท้องเสีย แก้ไข้กำเดา
ขอบคุณข้อมูล
ข้อมูลอ้างอิง Phargarden ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
ชอบกดไลก์
กดแชร์
กดติดตามเพจ Plants in garden
เพื่อเป็นกำลังให้แอดด้วยนะจ๊ะ www.blockdit.com/plantsingarden
กราบบบบงามมมม😅🤣😆😍
- 13
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
