10 พ.ย. 2019 เวลา 09:31 • สุขภาพ
เลขสารบบ (สา-ระ-บบ) 13 หลัก ที่อยู่ในเครื่องหมาย อย. มีความหมายอะไรซ่อนอยู่เหรอ ?
แน่นอนว่า เลขทุกตัวมีความหมายแอบแฝงอยู่อย่างแน่นอน แล้วมันบอกถึงอะไรบนสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ชนิดนั้นได้บ้าง ถ้าอยากรู้แล้วเราไปไขความลับนั้นกันครับ
เริ่มแรกผมอยากให้ทุกคน เอาซองขนม ขวดน้ำ ขวดผลิตเสริมอาหาร หรืออื่นๆ ที่มีฉลากนำมาดูตัวเลข อย. ของผลิตภัณฑ์นั้น เพื่อจะได้ทำความเข้าใจไปพร้อมๆ กันครับ
เลขสารบบ อย. คืออะไร ?
เลขสารบบ อย. คือ เปรียบเสมือนรหัสลับที่ อย. กำหนดขึ้นซึ่งจะระบุข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับสถานที่ และข้อมูลผลิตภัณฑ์อาหารเพื่อใช้ในการตรวจสอบ ทำให้สามารถกำกับดูแลผลิตภัณฑ์ภายหลังออกสู่ตลาดได้อย่างสะดวก คล่องตัว และมีประสิทธิภาพ
การที่ผลิตภัณฑ์ต่างๆ ได้รับเลขสารบบบนอาหารนั้นหมายความว่า "ผลิตภัณฑ์นั้นได้รับการขึ้นทะเบียนอย่างถูกต้องตามกฎหมาย" แต่ไม่ได้หมายรวมถึงการโฆษณาสรรพคุณต่างๆ ซึ่งผู้ผลิตจะต้องมีการขออนุญาตโฆษณาต่างหาก ดังนั้นเลขสารบบบนเครื่องหมาย อย. จึงไม่ได้เป็นสัญลักษณ์ที่ใช้รับประกันสรรพคุณที่โฆษณา แต่เป็นเพียงสัญลักษณ์ที่บอกให้ทราบว่า "ผลิตภัณฑ์นั้นได้ขึ้นทะเบียนอย่างถูกต้องเท่านั้น"
สำหรับรายละเอียดของ "เลขสารบบ" ทั้ง 13 หลัก จะแบ่งออกเป็น 5 กลุ่ม แสดงตามรูปแบบดังนี้
XX----X----XXXXX----Y----YYYY
โดยตัวเลขแต่ละตัวจะมีความหมายดังนี้
กลุ่มที่ 1. คือ XX- สองตัวแรก จะแสดงจังหวัดที่เป็นที่ตั้งของสถานที่ผลิตหรือนําเข้าอาหาร โดยใช้ตัวเลขแทนชื่อจังหวัดตามประกาศกระทรวงมหาดไทยดังนี้
กลุ่มที่ 2. คือ -X- ตัวถัดไป แสดงสถานะของสถานที่ผลิตอาหาร หรือนําเข้าอาหารและหน่วยงานที่อนุญาต จะมีแค่ 4 หมายเลข คือ
.หมายเลข 1 หมายถึง สถานที่ผลิตอาหารซึ่งอย.เป็นผู้อนุญาต
.หมายเลข 2 หมายถึง สถานที่ผลิตอาหารซึ่งจังหวัดเป็นผู้อนุญาต
.หมายเลข 3 หมายถึง สถานที่นําเข้าอาหารซึ่ง อย. เป็นผู้อนุญาต
.หมายเลข 4 หมายถึง สถานที่นําเข้าอาหารซึ่งจังหวัดเป็นผู้อนุญาต
กลุุ่มที่ 3 คือ -XXXXX-
.โดยเลข -XXX 3 หลักแรก จะหมายถึงเลขสถานที่ผลิตอาหาร หรือเลขสถานที่นําเข้าอาหารที่ได้รับอนุญาต
.และเลข XX- 2 หลักท้าย หมายถึงเลขปีพุทธศักราช(พ.ศ.) 2 หลักสุดท้ายที่อนุญาต
กลุ่มที่ 4 คือ -Y- แสดงถึงหน่วยงานที่ออกเลขสารบบอาหาร
.หมายเลข 1 คืออาหารที่ได้รับเลขสารบบจาก อย.
.หมายเลข 2 คืออาหารที่ได้รับเลขสารบบจาก จังหวัด
กลุุ่มที่ 5 คือ -YYYY แสดงลําดับที่ของอาหารที่ผลิตโดยสถานที่ผลิต หรือนําเข้าโดยสถานที่นําเข้าแต่ละแห่ง แยกหน่วยงานที่เป็นผู้อนุญาต
คราวนี้มาดูตัวอย่างการดูความหมายของเลขสารบบกันครับ
สมมติว่า น้ำดื่มตรามังกร มีเลขสารบบ บนเครื่องหมาย อย. คือ
 
10-3-19155-1-0088
จะแปลความหมายของน้ำดื่มตรามังกรได้ว่า...
10- คือ เครื่องดื่มนี้มีสถานที่นำเข้าอยู่ที่กรุงเทพมหานคร
-3- คือ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา(อย.) เป็นผู้อนุญาตให้นำเข้าเครื่องดื่มนี้
-19155- คือ เป็นสถานที่นำเข้าอาหารที่มาขึ้นบัญชีเป็นลำดับที่ 191 ในปี พ.ศ. 2555
-0088 คือ ได้รับเลขสารบบนี้จาก อย. เป็นลำดับที่ 88 เป็นต้น
จะเห็นได้ว่าเลขสารบบอาหารจะช่วยให้เราทราบถึงแหล่งที่มาของอาหารได้เบื้องต้น ซึ่งก็จะเป็นประโยชน์ในการตรวจสอบรายละเอียดในเชิงลึกได้อย่างดีในกรณีที่ผลิตภัณฑ์มีปัญหา นอกจากนี้ยังระบุตัวตนของผลิตภัณฑ์ได้เพราะเลขสารบบอาหารจะไม่ซ้ำกัน หากมีผู้ประกอบการรายใดปลอมเลขทะเบียน หรือนําเลขสารบบอาหารของผลิตภัณฑ์อื่นมาใช้เราก็จะทราบได้ทันที
สุดท้ายนี้ก็หวังว่า บทความนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้อ่านสามารถนำไปตรวจสอบผลิตภัณฑ์ในเบื้องต้นก่อนบริโภคได้เป็นอย่างดี
ขอบคุณที่อ่านจนจบนะครับ
ฝากกดไลค์ กดแชร์ และกดติดตาม เพื่อไม่พลาดข่าวสารดีๆ นะครับ🙏
references:
1.สุขอนันต์ เบิกบาน. ฉลากอาหาร บอกอะไรได้มากกว่าที่คิด.กองพัฒนาศักยภาพผูบริโภค สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา.[cite 10 Nov 2019].Available at: https://bit.ly/2ruEif2
โฆษณา