ดอกไม้ ดอกไม้ในสวยดอก ดอกไม้ในขันแก้วทังสาม ศรัทธาที่มีต่อพระรัตนตรัย
Cr.ภาพ Arayadusit
เมื่อชาวล้านนารับพระพุทธศาสนา ด้วยความเคารพ เลื่อมใส ศรัทธา ดังนั้นในโอกาสที่สำคัญ เช่น วันพระ ชาวพุทธล้านนาจะไปทำบุญที่วัด สิ่งที่นำไปด้วยนอกเหนือจากเครื่องไทยธรรม และภัตตาหาร สิ่งหนึ่งที่ชาวพุทธล้านนาจะต้องนำไปด้วย คือสวยดอกไม้
ตอนที่ 1
ดอกไม้ในสวยดอก
ดอกไม้ในสวยดอก หมายถึง ดอกไม้ที่ใส่ในกระสวยที่ทำจากใบตอง ใบไม้ที่สามารถขดม้วนเป็นรูปกรวย บางครั้งใช้กระดาษขดม้วนเป็นรูปกรวย
ชาวล้านนาออกเสียงจากคำว่า "กระสวย " เป็น "สวย "
นักวิชาการ รองศาสตราจารย์ จารุนันท์ เชาวน์ดี กล่าวไว้ว่า สวยดอกไม้ เป็นเพียงส่วนประกอบเล็กน้อยของพิธีกรรมหรือเป็นส่วนหนึ่งของเครื่องสักการะบูชา แต่สิ่งนี้คือเอกลักษณ์ของล้านนา ชาวล้านนามีความเลื่อมใสศรัทธาในพระพุทธศาสนา ทำให้มีความเชื่อว่าดอกไม้คือของหอมที่ใช้สำหรับบูชาเป็นเครื่องแสดงถึงความเคารพสักการะ การเก็บดอกไม้มาใส่ในสวย จึงเลือกเก็บดอกไม้ที่สวย อยู่บนยอด และบางครั้งมีการเก็บดอกไม้ที่มีกลิ่นหอม เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา แสดงถึงความเคารพ เลื่อมใส ศรัทธาอย่างสูงสุด
สวยดอกไม้ที่ชาวพุทธล้านนา นำมาบูชาพระเจดีย์
รูปแบบของสวยดอกไม้แบ่งเป็น 2 ประเภท
1. สวยดอกไม้แบบธรรมดา คือ สวยที่ใช้ใบตองม้วนเป็นกรวย กลัดด้านในด้วยไม้กลัด ไม่ตกแต่งขอบ เป็นแบบสวยธรรมดา นิยมทำแบบเล็ก ๆ ใส่สวยด้วยดอกไม้ ข้าวตอก ธูป เทียน ใบไม้หมากผู้หมากเมีย ใบโกสน ใบเล็บครุฑ ดอกซอมพอ ดอกเอื้อง หรือดอกไม้ชนิดต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ดอกไม้ที่มีกลิ่นหอม
Cr. ภาพ Arayadusit
2. สวยดอกไม้แบบกาบ เป็นสวยดอกไม้ที่ตกแต่งปากสวยด้วยการพับใบตองเป็นกาบรูปแบบต่าง ๆเย็บด้วยไม้กลัดมีชื่อตามกาบของสวย รูปแบบที่ประดิษฐ์สันนิษฐานว่ามาจากปีนักษัตร์
ตอนที่ 2
ขันแก้วทังสาม
ขัน หมายถึงพาน ในที่นี้หมายถึงพานใบใหญ่ ทำด้วยไม้ที่มีฐานสูงประมาณ 3 นิ้ว แกะสลักเป็นรูปพญานาค 3 ตน บางแห่งทำเป็นสามแฉกคือทำเป็น 3 มุมเพื่อให้สาธุชนชาวพุทธใส่สวยดอกไม้ โดยแต่ละมุมหมายถึง พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ซึ่งหมายถึงแก้วสามดวง
ขันแก้วทังสามจึงหมายถึง พานดอกไม้ที่บูชาพระรัตนตรัย
การวางสวยดอกไม้ในขันแก้วทังสามนั้น การวางสวยดอกไม้ จะมีการวางเป็น 3 ชุด และต้องกล่าวบูชาพระรัตนตรัยดังนี้
สวยดอกไม้ อันดับที่ 1 กล่าวว่า พุทโธ อะระหัง
สวยดอกไม้ อันดับที่ 2 กล่าวว่า ธัมโมปัจจัตตัง
สวยดอกไม้ อันดับที่ 3 กล่าวว่า สังโฆ ยะทิทัง
การวางสวยดอกไม้ในขันแก้ว ชาวพุทธล้านนาจะวางด้วยความเคารพ ศรัทธาเลื่อมใส ชาวพุทธล้านนาค่อนข้างให้ความเคารพขันแก้วทังสามถือเป็นเครื่องสักการะพระรัตนตรัย จึงไม่บังควรนำขันแก้วทังสามไปใช้ในสิ่งที่ผิดจากเจตนาชาวพุทธ
ตอนที่ 3 อานิสงส์การถวายการบูชาด้วยพวงมาลัยดอกมะลิ
ในพระไตรปิฎก กล่าวถึงอานิสงส์ของการบูชาพระพุทธเจ้าด้วยพวงมาลัยดอกมะลิ พระสุมนาเวฬิยเถระ ได้นำพวงมาลัยดอกมะลิมากราบถวายพระเวสสภูพุทธเจ้า ด้วยความเคารพเลื่อมใส
ด้วยอานิสงส์ของการบูชาด้วยพวงมาลัยดอกมะลิเมื่อละอัตตภาพจากการเป็นมนุษย์ได้ไปเสวยสุขที่สวรรค์ชั้นนิมมานรดี ไม่รู้จักทุคติภูมิเลย และในพุทธันดรนี้ ท่านได้มาเป็นพุทธสาวกของพระโคตมพุทธเจ้าได้ตรัสรู้ธรรมเข้าสู่พระนิพพานในที่สุด
Cr. ภาพ www.pinterest.com
ตอนที่ 4 คารวธรรม
คารวธรรม หมายถึง การอยู่ร่วมกันในสังคมต้องมีความเคารพวึ่งกันและกัน
ความเคารพในพระรัตนตรัย ปรากฏในหลักธรรมที่เรียกว่าคารวธรรม เป็นหลักธรรมที่ทำให้เกิดความรัก ความสามัคคีต่อกัน เมื่อชาวล้านนารับพระพุทธศาสนาเข้ามาเป็นกฎเกณฑ์ทางสังคม เคารพต่อพระรัตนตรัย เคารพผู้อาวุโสในเครือญาติ เคารพต่อกัน และเคารพหลักธรรมในตนเอง ทำให้สังคมสงบ ร่มเย็นและเกิดความสามัคคี รักใคร่ ปรองดอง
คารวะ หรือ คารวตา 6
ความเคารพ, การถือเป็นสิ่งสำคัญที่จะพึงใส่ใจและปฏิบัติด้วยความเอื้อเฟื้อ หรือโดยความหนักแน่นจริงจัง, การมองเห็นคุณค่าและความสำคัญแล้วปฏิบัติต่อบุคคลหรือสิ่งนั้นโดยถูกต้อง ด้วยความจริงใจ
1. สัตถุคารวตา ความเคารพในพระศาสดา ข้อนี้บางแห่งเขียนเป็น พุทธคารวตา (ความเคารพในพระพุทธเจ้า
2. ธัมมคารวตา ความเคารพในธรรม
3. สังฆคารวตา ความเคารพในสงฆ์
4. สิกขาคารวตา ความเคารพในการศึกษา
5. อัปปมาทคารวตา ความเคารพในความไม่ประมาท
6. ปฏิสันถารคารวตา ความเคารพในปฏิสันถาร
ธรรม 6 อย่างนี้ ย่อมเป็นไปเพื่อความไม่เสื่อมแห่งภิกษุ.
ในสังคมปัจจุบัน พระนักปราชญ์ รูปหนึ่ง ได้กรุณาเพิ่มเติมว่า ควรมีความเคารพในตนเองด้วย ความดีที่ตนเองได้กระทำตามกฎเกณฑ์ของศีลห้าอันเป็นปรกติในสังคมมนุษย์
ชาวพุทธล้านนาได้มีความเคารพเลื่อมใส ไม่ได้ดูเบาในสิ่งเล็กน้อยเช่นดอกไม้ รวมทั้งเครื่องสักการะ เช่นสวยดอกไม้ การพับใบไม้ที่มาประดิษฐ์เป็นกระสวย ต้องเลือกอย่างสะอาด ประณีต ม้วนกรวยขดอย่างระวัง บางครั้งซ้อนกระสวย หรือสวยถึงสองชั้น การประดิษฐ์ริมขอบกระสวย จัดทำอย่างงดงามทั้งนี้เพื่อบูชาพระรัตนตรัย ในส่วนของขันแก้วทังสาม การวางดอกไม้ในขันแก้วทังสามส่วนใหญ่มักจะให้ผู้อาวุโสที่สุดในชุมชนเป็นผู้วางสวยดอกไม้เพื่อบูชาพระรัตนตรัยด้วยความเคารพ
refer:
มณี พยอมยงค์ . 2529 ประเพณีสิบสองเดือนล้านนาไทย.พิมพ์ครั้งที่ 1.เชียงใหม่ : ส.ทรัพย์การพิมพ์ .
จารุนันท์ เชาวน์ดี , รศ . 2555 สวยดอกไม้ล้านนา. สาขาบ้านและชุมชน ภาควิชามนุษยศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ :มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
พระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับสยามรัฐ .กรุงเทพมหานคร
พระไตรปิฎก เล่มที่ 32 พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 24 ขุททกนิกาย อปทาน ภาคที่ 1 เรื่อง สุมนาเวฬียเถราปทานที่ 8 ว่าด้วยผลแห่งการบูชาด้วยพวงมาลัยดอกมะลิ
พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต)
พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต) เรื่อง คารวะ หรือ คารวตา 6
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
