พุทธประวัติ ตอนที่ 33
ตรัสรู้พระอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณ
เมื่อพระบรมโพธิสัตว์เจ้าได้ทรง
กำจัดหมู่มารไพรีจนพ่ายแพ้หลบหนี
ไปหมดสิ้นแล้ว เหล่าเทพยดาทั้งหลาย
ที่หลบหนีหมู่มารไปซ่อนในที่ต่างๆ นั้น
ก็กลับมารวมกันสรรเสริญแวดล้อม
พระบรมโพธิสัตว์เจ้าดังเดิม
จนแน่นขนัดตั้งแต่พื้นปฐพี
จนถึงอกนิฏฐพรหมโลก(พรหมทั้ง 16 ชั้น)
เหล่าเมฆหมอกบนท้องนภา
ต่างก็คล้อยเคลื่อนจางหายไป
เหลือแต่เพียงดวงจันทร์ที่ลอยเด่นเป็นสง่า ทอแสงสีทองนวลในยามราตรีนั้น...
ครั้นเมื่อเวลา...
ล่วงเข้าสู่ปฐมยามแห่งราตรี
(ปฐมยาม หรือ ยามแรก
ได้แก่ช่วงเวลา 18.00-22.00 น.
***อ้างอิงตามยามในคติของบาลีครับ***)
พระบรมโพธิสัตว์เจ้า ทรงเจริญสมาธิภาวนา ตั้งพระทัยมั่นยังสมาบัติ 8 ประการ (คือการประชุม ศีล สมาธิ ปัญญา) ให้บังเกิดขึ้นแล้ว...
ในตอนนั้นเองพระองค์ได้ทรงบรรลุญาณอันเป็นปัญญาที่หนึ่งขึ้นมา ดังนี้
***พระองค์ทรงทำ
(ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ)
ให้เกิดขึ้นคือ...
ความรู้ในการระลึกชาติหนหลังของพระองค์เองได้ ด้วยกำลังอภิญญาโดยปฏิโลม คือพระองค์ทรงสามารถระลึกชาติถอยกลังไปตั้งแต่ โพธิบัลลังก์ที่พระองค์ทรงประทับนั่งอยู่นั้นย้อนหลัง กลับไปโดยลำดับ
ตั้งแต่ทำตอนทำศึกกับพญามาร>
ทรงลอยถาดทอง> เสวยข้าวมธุปายาส> บรรทมมหาสุบินนิมิต> ทรงกระทำทุกรกิริยา เป็นต้น
ระลึกย้อนถอยไปตามลำดับ
จนถึง 1 ชาติ 2 ชาติ 3 ชาติ...
10 ชาติ 20 ชาติ...
100 ชาติ 1000 ชาติ หมื่น แสน ล้าน
จนกระทั่งหาประมาณมิได้ ที่พระองค์
ได้เคยเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏ
อีกทั้งพระองค์ยังทรงทราบในทุกรายละเอียดของแต่ละชาติอีกว่า
พระองค์มีนามว่าอย่างไร มีรูปพรรณสัณฐาน โคตรตระกูลเป็นอย่างไร มีฐานะความเป็นอยู่สุขหรือทุกข์ มากน้อยแค่ไหน มีบิดามารดา ภรรยาและบุตรเป็นใคร และเมื่อจุติ(ตาย)จากชาตินั้นๆ แล้วไปเกิดเป็นอะไรต่อที่ไหน พระองค์ทรงรำลึกชาติได้ทั้งหมดโดยลำดับจวบจนตราบถึงปัจฉิมชาติ (ชาติสุดท้าย) นี้...
และเมื่อเวลา...
ล่วงเข้าสู่มัชฌิมยาม
(ยามกลาง ได้แก่ช่วงเวลา 22.00-02.00น.)
พระองค์จึงทรงบรรลุญาณอันเป็น
ปัญญาที่สองขึ้นมา ดังนี้
***พระองค์ทรงทำ
(จุตูปปาตญาณ) ให้เกิดขึ้นคือ...
เป็นญาณที่ทำให้รู้การจุติ(ตาย) และเกิดของสัตว์โลกทั้งหลาย เรียกอีกอย่างว่า (ทิพพจักขุญาณ = ตาทิพย์) บัดนี้พระองค์ทรงมีทิพยจักษุโดยบริบูรณ์เป็นอนันต์
พระองค์สามารถหยั่งเห็นการเวียนว่ายตายเกิดของเหล่าสรรพสัตว์ทั้งปวง
ทั้งสัตว์ชั้นต่ำ ชั้นกลาง ชั้นสูง ทั้งในทุคติ และสุคติ ตามสมควรแก่กุศล และอกุศลที่สัตว์เหล่านั้นได้ทำไว้
***พระองค์เปรียบเสมือน คนที่อยู่บนที่สูงใกล้ทาง 4 แพร่ง ที่สามารถมองเห็นเหล่าหมู่ชนที่กำลังสัญจรไปมาจากที่ต่างๆ ได้ทั้งหมด***
และครั้นเวลาได้ล่วงเข้าสู่ปัจฉิมยามสมัยใกล้รุ่ง (ช่วงเวลา 02.00-6.00 น)
พระองค์ทรงหยั่งพระญาณลงพิจารณา
ปัจจยาการใน (ปฏิจจสมุปบาท คือ
ธรรมชาติอันเป็นปัจจัยที่อาศัยซึ่งกันและกันเกิดขึ้น)
คือธรรมเหล่านี้เกี่ยวข้องกันเป็นเหมือนบ่วงโซ่ คล้องติดกันที่ไม่มีจุดจบ กระผมของอธิบายตามภาพด้านล่างครับ
วงจรปฏิจจสมุปบาท
ก็ธรรมชาติเหล่านี้ เป็นปัจจัยอาศัยซึ่งกันและกันเกิดขึ้นตามลำดับ อันเป็นเหตุเกิดแห่งกองทุกข์ทั้งหมด
คือ นิโรธ ฝ่ายดับ
ถ้า อวิชชา ดับ สังขาร ก็ดับตาม
ถ้า สังขาร ดับ วิญญาณ ก็ดับตาม
เป็นต้น
การดับแห่งปัจจัยเหล่านี้
ได้ชื่อว่าเป็นการดับแห่งกองทุกข์ทั้งมวล
เพราะไม่มีการสืบต่อกันอีกต่อไป
เมื่อพระบรมโพธิสัตว์ ทรงพิจารณา
(ปฎิจจสมุปบาท) ไปตามลำดับเรียกว่า (อนุโลม) อย่างนี้จบแล้ว
จากนั้นพระองค์ก็ทรงพิจารณาย้อนถอยหลังกลับเรียกว่า (ปฎิโลม) ก็เพื่อให้ทราบถึงต้นตอของความจริงว่าสิ่งเหล่านั้นเกิดขึ้นจากอะไร...
และในที่สุดแล้ว พระองค์ก็ทรงทราบชัดตามลำดับดังนี้
**ชรา มรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส อุปายาส**
เกิดมาจากชาติ คือ เมื่อเกิดมาจากครรภ์มารดามีอยู่ตราบใด...
ชรา มรณะ โสกะ ฯลฯ อุปายาส ก็ย่อมมีอยู่ตราบนั้น
**ชาติ**
เกิดมาจากกาม (ในกามภพ รูปภพ อรูปภพ) เมื่อภพทั้งสามมีอยู่ตราบใด ชาติก็ย่อมมีอยู่ตราบนั้น
**ภพ**
เกิดมาจากอุปทาน คือการยึดมั่นถือมั่นในภพทั้งสาม
อุปปาทานมี 4 ประการ คือ
1.กามุปาทาน การถือมั่นในกิเลสกามและวัตถุกาม
2.ทิฏฐุปาทาน การถือมั่นในทิฏฐิวิปลาส
(ความเข้าใจผิดเพี้ยนจากความเป็นจริง)
3.สีลัพพัตตุปาทาน การถือมั่นในศีลวัตรแห่งเดียรถีย์นอกพุทธศาสนา
4.อัตตวาทุปาทาน การถือมั่นว่าตนเที่ยงแท้ไม่เปลี่ยนแปลง
เมื่ออุปทานทั้ง 4 มีอยู่ตราบใด ภพก็ย่อมมีอยู่ตราบนั้น
**อุปาทาน**
เกิดมาจากตัณหา คือความอยากในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัสและธรรมารมณ์ (อารมณ์ที่เกิดทางใจ)
เมื่อตัณหายังมีอยู่ตราบใด อุปาทานก็ย่อมมีอยู่ตราบนั้น
**ตัณหา**
เกิดมาจากเวทนา ทั้ง 3 ประการ คือ
1.สุขเวทนา เสวยอารมณ์อันเป็นสุข
2.ทุกขเวทนา เสวยอารมณ์อันเป็นทุกข์
3.อุเปกขาเวทนา เสวยอารมณ์เป็นกลาง คือ ไม่สุขไม่ทุกข์
เมื่อเวทนายังมีอยู่ตราบใด ตัณหาก็ย่อมมีอยู่ตราบนั้น
**เวทนา**
เกิดมาจากผัสสะทั้ง 6 คือ มีรูปมาสัมผัสกับตา คือ มองเห็นสิ่งต่างๆ
แล้วเกิดเวทนา ทำให้เกิดอารมณ์ต่างๆ ชอบ ไม่ชอบ เป็นต้น
**ผัสสะ**
เกิดมาจากสฬายตนะทั้ง 6 คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ
เมื่ออายตนะคือ ตา เป็นต้น มีอยู่ตราบใดผัสสะก็ย่อมมีอยู่ตราบนั้น
**สฬายตนะ**
เกิดจากนามรูป ได้แก่ มหาภูติรูป 4 คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ กับนามขันธ์ คือสัญญาและสังขาร อันได้แก่เจตสิกธรรมทั้งหลาย
(ปรุงแต่งจิตให้มีความเป็นไปต่างๆ)
เมื่อนามรูปมีอยู่ สฬายตนะก็ย่อมมีตามมาฉันนั้น
**นามรูป**
เกิดจากวิญญาณ คือตัวรับรู้อารมณ์ที่มากระทบ มีรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และธรรมารมณ์ วิญญาณ ปรากฏเป็นเป็นไปตามกุศล และอกุศลในภพ 3 คือ กามภพ รูปภพ อรูปภพ
**วิญญาณ**
เกิดจากสังขารทั้ง 3 อันเป็นเครื่องปรุงแต่งใจให้มีสภาพดี ชั่ว บุญ บาป โลภ โกรธ หลง พยาบาท เมตตา กรุณา เป็นต้น สังขารทั้ง 3 นั้น มีดังนี้
1. ปุญญาภิสังขาร คือ
กามาวจรอันเป็น กุศลวิบากปรุงแต่งให้ไปเกิดใน กามสุคติภพทั้ง 3 กล่าวคือ
- มนุษย์ โลก
- กามาวจรสวรรค์ 6 ชั้น
- รูปาวจร พรหม 16 ชั้น
2. อปุญญาภิสังขาร คือ
อกุศลวิบาก กรรมชั่ว ที่ปรุงแต่งให้ไปเกิดในกามทุคติภพ ทั้ง 4 ได้แก่
- สัตว์เดรัจฉาน
- เปรต
- อสุรกาย
- นรก
3. อเนญชาภิสังขาร คือ
อรูปาวจรกุศล วิบากที่ปรุงแต่งให้ไปเกิดในอรูปภพ ทั้ง 4 หรือ อรูปพรหม 4 คือ
1. อากาสานัญจายตนภูมิ
2. วิญญาณณัญจายตนภูมิ
3. อากิญจัญญายตนภูมิ
4. เนวสัญญานาสัญญายตภูมิ
**สังขาร**
เกิดมาจากอวิชชา คือ
โมหะ(ความหลง) ที่ครอบงำสันดาน ปกปิดกำลังปัญญามิให้เห็นแจ้ง ในพระไตรลักษณ์ และอริยสัจธรรม 4 เมื่อ อวิชชายังมีอยู่ตราบใด สังขารก็ย่อมมีอยู่ตราบนั้น เพราะสังขารมี อวิชชาเป็นเหตุให้เกิด...
ด้วยห่วงโซ่ทั้งหลายเหล่านี้เอง...
พระมหาบรมโพธิสัตว์เจ้า ได้ทรงพิจารณาทั้ง ไปและกลับตามลำดับด้วยประการดังนี้
ในขณะนั้น...
ก็เป็นเวลาแสงทองแห่งอรุณรุ่งได้ทอแสงรำไรสว่างขึ้นจับขอบฟ้า
พระบรมโพธิสัตว์เจ้าก็ทรงบรรลุ
อาสวักขยญาณ (ญาณหยั่งรู้ในธรรมเป็นที่สิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย)
บัดนี้...
พระองค์ทรงตรัสรู้เป็นพระสัพพัญญูเจ้า ดับสูญสิ้นอาสวกิเลสเป็นสมุทเฉทปหาน (การละกิเลสได้โดยเด็ดขาดด้วยอริยมรรคของพระอรหันต์) พร้อมกับเหตุอัศจรรย์ทั้งปวง
ในวันนี้ คือ วันวิสาขปุรณมี ขึ้น 15 ค่ำ ดิถีเพ็ญกลางเดือน 6 ปีระกา ก่อนพุทธศักราช 45 ปี
พระพุทธองค์ ได้ทรงเปล่งพระพุทธสีหนาทเป็นปฐมอุทาน อันเป็นการเยาะเย้ยต้นตอของกิเลสตัณหาด้วยว่า...
ี
องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสพระวาจาขึ้นว่า :
***ตถาคตท่องเที่ยวไปในสงสารหาประมาณมิได้ เราได้เที่ยวสืบเสาะแสวงหานายช่างผู้ทำเรือน กล่าวคือ
ผู้สร้างนามรูป ทนทุกข์ทรมานจนแล้วจนเล่า นี่แน่ะตัณหาผู้สร้างเรือนให้ตถาคต
บัดนี้...
เราได้พบท่านแล้ว เห็นตัวท่านแล้ว ต่อแต่นี้ไป ท่านมิสามารถจักทำเรือนให้เราได้อีกแล้ว ทั่งกลอนเรือน และช่อฟ้าเราได้หักทำลายจนหมดสิ้นแล้ว
จิตของเรา พ้นจากสังขารทั้ง 3 ที่ปรุงแต่งให้เกิดในภพใหม่ สันดานของตถาคตสูญสิ้นจากตัณหา โดยมิเหลือเศษแล้ว ดังนี้***
เมื่อสมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้า ได้เปล่งพระพุทธสีหนาทประภาษทักตัณหาแล้ว ก็ทรงพระดำริว่า...
***ตถาคต ได้บริจาคบุตรและภรรยาให้เป็นทาน ทั้งทรัพย์สินเงินทองสิ่งของตลอดจนเลือดเนื้อ และชีวิตสิ้นกาลนานถึง 4 อสงไขยแสนกัป ก็เพราะประสงคํพระโพธิญาณนี้
บัดนี้ ตถาคตได้กำจัดกิเลสทั้งปวงให้สูญสิ้นจากกมลสันดานและได้บรรลุพระโพธิญาณโลกุตรธรรมสำเร็จดังมโนรถสมประสงค์แล้ว***
เมื่อสิ้นคำตรัสของพระพุทธองค์...
ขณะนั้นเอง...
ก็เกิดเหตุมหัศจรรย์ต่างๆ มีมหาปฐพีเป็นต้นก็เกิดการหวั่นไหว สั่นสะเทือนทั่วพิภพ มหาสาครก็ตีฟองคะนองคลื่นส่งสำเนียงเสียงครึกโครมกึกก้อง สัตว์ต่างๆ ในไพรสณฑ์ ก็พากันส่งเสียงร้องร่าเริง แม้แต่สัตว์ที่เคยเป็นศัตรูกันก็กลับกลายเป็นมิตรมีเมตตาต่อกัน ฝูงนกนานาชนิดต่างก็บินร่องทั่วท้องนภาสุดที่จะพรรณนา
บรรดาพฤกษชาติในราวป่าพนาสณฑ์ ตลอดจนทิพยพฤกษาลดาในเทวอุทยาน ก็บันดาลผลิดอกออกผลเกลื่อนกล่นทั่วทุกกิ่งก้าน ล้วนแต่เป็นเหตุมหัศจรรย์ครั้งยิ่งใหญ่ เป็นการฉลองชัยแห่งการตรัสรู้พระพุทธรัตนาวรญาณด้วยประการดังนี้แล...
เอวังก็มีด้วยประการฉะนี้
หากมีข้อผิดพลาดประการใด ก็ขออภัย ท่านผู้อ่านไว้ ณ ที่นี้ด้วยครับ
หากท่านผู้ใดชอบ ก็ขอฝากติดตามอ่านตอนต่อไปด้วยนะขอรับ ^-^
ขอความสวัสดีจงมีแก่ท่านผู้อ่านขอธรรมของพระพุทธองค์จงมีแด่ ท่าน สาธุครับ (ต้นธรรม)
เอกสารอ้างอิง
#หนังสือ.ปฐมสมโพธิกถา
#หนังสือพุทธประวัติตามแนวปฐมสมโพธิ (พระครูกัลยาณสิทธิวัฒน์)
#หนังสือพาหุงชัยชนะแห่งพุทธะ ตอน พญามาร
#เพิ่มเติมเนื้อหาใหม่/ภาพประกอบ.ต้นธรรม
#Facebook Page🔜 :
- 6
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
