"โรคห่า... มรณะดำ (Black Death).... ที่ทำให้โลกเปลี่ยนไป กับจุดกำเนิดของอาณาจักรอยุธยา"
อยุธยา ภาพของผม กับ แผนที่มรณะดำ ( Black death) ในยุโรป ภาพจากูเกิล
ครั้นเมื่อตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 12 ถึงต้นศตวรรษที่ 14 โลกก็เกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในทางการเมืองและการปกครอง เนื่องจากแผ่นดินส่วนใหญ่ในเอเซีย และยุโรปตะวันออกนั้นได้ตกไปเป็นของจักรวรรดิมองโกลทึ่เรืองอำนาจ..
ในทวีปเอเซียเองถึงอาณาจักรในเอเซียใต้กับเอเซียตะวันออกเฉียงใต้จะไม่ได้ตกเป็นของมองโกลก็ตาม
แต่อาณาจักรน้อยใหญ่เหล่านี้ก็ยังต้อง
ส่งบรรณาการแก่มองโกลบ้าง...
ซึ่งก็รวมถึงอาณาจักรอย่างสุโขทัย ล้านนา และไตเวียต เป็นต้น..
อาณาจักรมองโกลในปี 1259 จาก กูเกิล
แม้ว่าช่วงปลายศตวรรษที่ 13 จักรวรรดิมองโกลจะแตกออกเป็น 4 อาณาจักรย่อยและมีการรบกันแย่งอำนาจกัน แต่สิ่งที่ยังคงเกิดขึ้นก็คือ "การค้าขาย" ระหว่างกัน
ภาพจากกูเกิล
และก็ต้องยอมรับว่ายุคมองโกลนี้เอง การค้าขายระหว่างเอเซียกับยุโรปก็มีความรุ่งเรืองมาก
เนื่องจากดินแดนของอาณาจักรมองโกลนั้นมีขนาดใหญ่จนมีดินแดนติดกับอาณาจักรของยุโรปเลย
นั่นก็เลยทำให้ "เส้นทางสายไหม" อันเก่าแก่เรื่องชื่อนั้นมีการเดินทางที่สะดวกและง่ายขึ้นไปอีก...
ภาพจากกูเกิล
เผ่าเร่ร่อนในมองโเลีย และผมเร่ร่อนในมองโกเลีย😁
ซึ่งในส่วนยุโรปนั้นก็ตรงกับอาณาจักรไบเเซนไทน์ (Byzantine) และอาณาจักรอื่นๆในยุโรปตะวันตกนั้นก็อยู่ในยุคกลางหรือยุคมืด...
ซึ่งยุคกลางของยุโรปก็คือยุคที่เป็นระบอบศักดินาสวามิภักดิ์ (Feudalism) โดยจะมีกษัตริย์เป็นเจ้าของที่ดินสูงสุด (หรือ Lord สูงสุด)
ซึ่งกษัตริย์ก็จะเเบ่งที่ดินให้ขุนนาง (lord) หรืออัศวิน (Knight) แล้วขุนนางนี้ก็จะมีที่ดินและก็จะแบ่งที่ดิน ให้กับคนใต้อาณัติหรือลูกน้อง (vassal) อีกต่อหนึ่งเพื่อไว้ใช้ในการเพาะปลูก การเกษตร เเรงงานอื่นๆ และสร้างกองทัพ
ขณะเดียวกันคนใต้อาณัติเองก็ต้องทำหน้าที่ก็คือ จงรักภักดี และช่วยรบในยามสงคราม
ระบบศักดินา จากกูเกิล
และลูกน้องเองก็อาจจะมีลูกน้องอีกต่อหนึ่งเป็นขั้น ๆ ไปแต่สุดท้ายนายที่ใหญ่ที่สุด คือ กษัตริย์...
เมืองในยุคกลาง Bamberg, Germany--Talinn, Estonia--Skopje, Macedonia--Riga, Latvia
ทว่าพอต้นศตวรรษที่ 14 คือในช่วงปี 1330 ความหายนะครั้งใหญ่ก็เริ่มคืบคลานเข้ามา....
และคนส่วนใหญ่ก็คงจะคิดไม่ถึงว่า ความหายนะครั้งนี้จะเป็นครั้งยิ่งใหญ่ครั้งหนึ่ง
ที่จะเปลี่ยนโฉมหน้าประวัติศาสตร์โลกไปตลอดกาล.......
Beijijng และ Dalian, China
ทางเหนือของจีนราชวงศ์หยวนหรืออาณาจักรมองโกลนั่นเอง ได้เกิดโรคระบาดที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียและติดต่อผ่านตัวหมัดที่อาศัยอยู่ในสัตว์พวกฟันเเทะอย่างพวกหนู และเชื้อนี้ได้ติดต่อเข้าสู่คนอย่างรวดเร็ว...
โรคนี้จะทำให้มีอาการเป็นไข้ หนาวสั่น ปวดตัว ท้องเสีย อาจจะมีอาการช็อคตามมา และสุดท้ายก็มีเลือดออกตามผิวหนังและอวัยวะต่างๆ.. แล้วก็จะตายในที่สุด
และนั่นก็คือ "กาฬโรค (Bubonic plague)" และมีชื่อที่เรียกขานในยุคนั้นก็คือ "มรณะดำ" หรือ "Black Death"..
กาฬโรค เกิดจากเชื้อ bacteria ..Yersinia pestis ภาพจากกูเกิล
ผู้คนเริ่มล้มตายอย่างรวดเร็ว และนี่ก็อาจเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้อาณาจักรมองโกลในจีนหรือราชวงศ์หยวนอ่อนแอลงอย่างรวดเร็วหลังการตายของ กุบไลข่านในปี 1294
เพราะคนมองโกล รวมถึงทหารมองโกล และคนจีนได้มีการล้มตายจากโรคนี้เป็นจำนวนมาก...
มีการคาดการณ์ว่าก่อนการระบาดในช่วงปี 1300s จีนน่าจะมีประชากร 120 ล้านคน แต่พอในช่วง 1390 ประชากรจีนมีเหลือเพียง 65 ล้านคน..
แม้ว่าการลดลงของประชากรอาจจะเกิดจากสาเหตุอื่นๆ ด้วยไม่ว่าจะเป็นความอดอยาก และภัยสงคราม แต่นักประวัติศาสตร์ก็เชื่อว่ากาฬโรคน่าจะเป็นสาเหตุหลักของการลดลงของประชากร..
และจากนั้นโรคนี้ก็เริ่มเดินทางออกจากราชวงศ์หยวนของจีนเข้าสู่ "เส้นทางสายไหม"
และในปี 1338 มรณะดำหรือกาฬโรคก็เข้าสู่เอเซียกลางของอาณาจักร Chagatai อย่างเมือง Samarkand และเมืองอื่นๆ ในเอเซียกลาง
Samarkand
และเมื่อมีการขุดพบซากศพแถวทะเลสาบ Issykul ก็พบว่ามีคนตายด้วยกาฬโรคเป็นจำนวนมากในบริเวณนี้
ดังนั้นจึงสันนิษฐานได้ว่าบริเวณนี้อาจจะเป็นจุดรวมของการแพร่กระจายเชื้อกาฬโรคก่อนไปยุโรปก็เป็นได้..
โดยมีตัวมอร์มอต (marmots) สัตว์ฟันแทะที่มีอยู่ทั่วไปในทุ่งหญ้าในเอเซียกลาง เป็นตัวช่วยกระจายเชื้อในพื้นที่แถบนี้ให้เป็นไปอย่างรวดเร็ว
**ตัวมอร์มอตนี้เห็นง่ายมากๆๆ คือมีเยอะมากครับถ้าไปเที่ยวในเอเซียกลาง..
มอร์มอธและทะเลสาบ Issykul
ไม่นานหลังจากนั้น กาฬโรคก็เข้าถล่มอาณาจักร Ilkhan (ดินแดนเปอร์เซียและอาหรับของมองโกล) โดยพบว่าโรคนี้ระบาดตั้งแต่ Efahan (Iran) Madaba (Jordan) Jerusalem (Israel) Palestine Damascus (Syria) จนถึงนคร Mecca (Saudi Arabia)
Efahan, Madaba, Jerusalem และ Palestine
และการระบาดครั้งนี้ยังเข้าสู่อนุทวีปอินเดียอีกด้วย ในเวลาไล่เลี่ยกัน..
เดลี, อินเดีย
นอกจากทางด้านเปอร์เซีย อาหรับ และอินเดียแล้ว เชื้อมรณะยังเริ่มแพร่เข้าสู่อาณาจักรแถวทะเลสาบแคสเปียนอย่างอาร์เมเนีย และเข้าสู่อาณาจักรมองโกลของ Golden Horde
ซึ่งก็คือดินแดนรัสเซีย และยูเครนในปัจจุบัน
Ukrain - Russia - Armenia
ดังนั้นชาวยุโรปจึงได้เริ่มได้ยินชื่อเสียงอันน่ากลัวของโรคร้ายนี้ แต่ก็ยังไม่มีใครรู้ว่าเกิดเพราะอะไร
แต่ที่แน่ๆ อาณาจักรมองโกลทั้ง 4 ....
- อาณาจักรมองโกล ราชวงศ์หยวน ที่ปกครองดินแดนจีน และ ทิเบต
- อาณาจักรมองโกล Chagatai ที่ปกครองเอเซียกลาง
- อาณาจักรมองโกล Ilkhan ที่ปกครองเปอร์เซียและอาหรับ
- อาณาจักรมองโกล Golden Horde ที่ปกครองรัสเซียและยูเครน
กำลังพบกับหายนะที่ไม่คาดฝัน... ผู้คนล้มตายมากมายแบบรวดเร็ว และก็ทำให้อาณาจักรมองโกลทั้งหมดอ่อนเเอลงอย่างรวดเร็ว...
สุดท้ายในปี 1347 กาฬโรคเข้าถึงกรุงคอนสเเตนติโนเปิล (Contantinople) ของอาณาจักรไบแซนไทน์ (Byzantine) และอิตาลี (Italy) รวมถึงยังระบาดถึงอาณาจักรมัมลุค (Mamluk) ซึ่งก็คืออียิปต์ในปัจจุบัน
Turkey - Bulgaria - Egypt
และเพียง 1 ปีเท่านั้น กาฬโรคก็ระบาดเกือบทั่วยุโรป ไม่ว่าจะเป็นฝรั่งเศส สเปน โปรตุเกส อังกฤษ เยอรมัน เดนมาร์ก เป็นต้น
และยังระบาดไปถึงอาฟริกาตอนเหนืออย่างพื้นที่ในโมร็อคโค และตูนิเซียในปัจจุบัน...
การระบาดของ Black Death จาก wikipedia
นั่นทำให้ประชากรยุโรปเกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งมโหฬาร ซึ่งคาดว่าประชากรกว่า 1 ใน 3 ของยุโรปได้ล้มตายลง...
ประชากรในยุโรปที่ลดลงหลังจาก Black death จากกูเกิล
ผลที่เกิดขึ้นก็คือนอกจากประชากรที่ลดลงอย่างฉับพลัน ก็ยังทำให้ระบบศักดินาสวามิภักดิ์ (Feudalism) พังครืนลงเช่นกัน
และยุโรปก็เริ่มเข้าสู่ยุคฟื้นฟูใหม่ (Renaissance) และยุโรปก็เข้าสู่ยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม (Industrial Revolution) ในเวลาต่อมา .....
ซึ่งก็ทำให้ยุโรปออกจากยุคกลางหรือยุคมืด และเข้าสู่ความรุ่งเรืองอย่างรวดเร็ว..
Italy-Netherland-England-France
มาถึงฝั่งบ้านไทยเรา.... ตำนานและพงศาวดารได้กล่าวว่า "พระเจ้าอู่ทองได้พาผู้คนหนีโรคห่ามาตั้งเมืองอยู่ที่อยุธยาในปัจจุบัน ซึ่งตรงกับปี 1350.."
และตำนานนี้ก็น่าจะมีเค้าโครงเรื่องจริง เนื่องจากช่วงเวลานี้ตรงกับการระบาดของกาฬโรคในจีนและยุโรป และโรคห่าก็คงหมายถึงโรคกาฬโรคในกรณีนี้
ถึงแม้ว่าจะไม่มีหลักฐานบันทึกที่ชัดเจนก็ตาม...
**โรคห่า หมายถึงโรคติดต่อที่ทำให้คนตายจำนวนมาก และอาจเป็นได้ทั้ง อหิวาตกโรค ไข้ฝีดาษ และกาฬโรค เป็นต้น
แผนที่สรุปการระบาดของกาฬโรค ปี 1350 จาก Timemap
นอกจากนี้ก็เป็นไปได้ว่า กาฬโรคก็อาจจะเป็นสาเหตุให้อาณาจักรทางเหนือของเอเซียตะวันออกเฉียงใต้อย่างสุโขทัย ล้านนา และไตเวียตอ่อนแอลงด้วยเช่นกัน
เพราะในประวัติศาสตร์ก็เป็นที่ชัดเจนว่าอาณาจักรเหล่านี้ก็ค้าขายกับจีน...
อยุธยาในสมัยพระเจ้าอู่ทองก็ได้ขยายอำนาจได้รวดเร็ว เพราะอาณาจักรสุโขทัยอ่อนแอมากแล้ว และสุดท้ายอยุธยาก็ผนึกรวมสุโขทัยเป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรในเวลาต่อมา
อยุธยา
จากบันทึกพงศาวดาร และตำนานของการกำเนิดอยุธยาก็ชัดเจนว่า พระเจ้าอู่ทองปฐมกษัตริย์อาณาจักรอยุธยาได้พาผู้คนหนีโรคห่ามาตั้งบ้านเมืองใหม่ และอาณาจักรใหม่นี้ก็เป็นมหาอำนาจในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ในเวลาต่อมา..
และนั่นก็ทำให้อาณาจักรอยุธยามีจุดกำเนิดจากโรคห่าระบาด ที่ทำให้มหาอำนาจเก่าอ่อนแอ...
ซึ่งก็เกิดขึ้นทั่วทุกภูมิภาคในเวลานั้น
ดังนั้นก็พอจะสรุปผลของการเกิดกาฬโรคครั้งใหญ่ในศตวรรษที่ 14 หรือ Black Deathได้ดังนี้
- ประชาการเอเซียและยุโรปลดลงกว่า 1 ใน 3 หรือน่าจะประมาณ 100-200 ล้านคน
- จักรวรรดิยักษ์ใหญ่อย่างมองโกลล่มสลายอย่างรวดเร็ว และทำให้เกิดอาณาจักรใหม่ๆ ทั่วเอเซียและยุโรป
- ระบบศักดินาในยุโรปล้มลง และทำให้ยุโรปเข้าสู่ยุคฟื้นฟู ก่อนเข้าสู่ยุคปฏิวัติอุตสากรรม...
- เกิดอาณาจักรใหม่อย่างอยุธยา และกลายเป็นมหาอำนาจในเวลาต่อมา โดยการกลืนอาณาจักรสุโขทัย และขอม..
สุดท้ายไม่มีอะไรยั่งยืนครับ... 400 ปีต่อมา อาณาจักรอยุธยาก็ล่มสลายเช่นกัน!!!
และปัจจุบันยุโรปก็เริ่มอ่อนแอลง จีนกลับมาเติบใหญ่ เอเซียหลายประเทศเริ่มกลับมาเติบโต.....
ต้องดูต่อไปครับ...😊😊😊
#wornstory...
Ref.
How the Black Death Started in Asia
And Subsequently Spread Across the Middle-East and Europe, Thoughtco.
The Arrival and Spread of the Black Plague in Europe, ThoughtCo.
ABC/Reuters (29 January 2008). "Black death 'discriminated' between victims (ABC News in Science)".
- 103
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
