เทพีของพระยาแรกนา !
อีกไม่กี่วัน จะถึงวันพืชมงคลแล้ว โดยปกติ จะมีการประกอบพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ แม้ปีนี้จะไม่มีพระราชพิธีเหมือนเดิม แต่ก็ขอใช้โอกาสนี้ เล่าเรื่อง “เทพีของพระยาแรกนา” กันสักหน่อย เพราะนอกจากพระยาแรกนาซึ่งเป็นคนสำคัญในพระราชพิธีแล้ว ผู้ที่มีความสำคัญรองลงมา น่าจะเป็น เทพีคู่หาบทองและเทพีคู่หาบเงิน ที่ไม่ว่าฝนจะตก แดดจะออก ร้อนเปรี้ยงๆ สักแค่ไหน แค่เทพีทั้ง 4 ก็สวยพริ้งเสมอมา
เรื่องที่เล่านี้ ฟังต่อมาอีกทีจากท่าน อดีตปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ท่านสมหมาย สุรกุล ซึ่งในสมัยที่ท่านยังดำรงตำแหน่งปลัดกระทรวงเกษตรฯ นั้น ก็ได้ทำหน้าที่พระยาแรกนาเสมอ และหลังจากเสร็จพระราชพิธี ท่านก็มักจะกลับกระทรวงเกษตรฯ มาเล่าเรื่องโน้นเรื่องนี้ให้ฟัง ผู้เขียนในฐานะที่เป็นผู้สื่อข่าวประจำกระทรวงเกษตรฯ ก็ได้โอกาสเกาะโต๊ะฟังท่านเล่า
เรื่องที่ฮากันได้ตลอดคือ ท่านมักจะ “หยอด” พอขำๆ ว่า แหม เป็นพระยาแรกนาสมัยนี้ ไมได้เทพีติดไม้ติดมือกลับบ้านเหมือนสมัยก่อน พอถามท่าน ท่านก็เล่าว่า สมัยก่อนโน้นนน เมื่อมีพิธีแรกนาขวัญแล้ว พอเสร็จพิธี พระเจ้าแผ่นดินก็จะพระราชทานเทพีคู่หาบทอง หาบเงิน ให้กลับไปเป็นภรรยาของพระยาแรกนาเสียด้วยเลย ดังนั้น ยิ่งทำหน้าที่พระยาแรกนาหลายปี ก็ยิ่งได้เทพีไปเสริมบารมีมากขึ้นเรื่อยๆ
แต่เมื่อกาลเวลาเปลี่ยนไป พระราชประเพณีวันพืชมงคลก็เลือนหายไปด้วย จนในปี พ.ศ.2503 คณะรัฐมนตรีมีมติฟื้นฟูพระราชประเพณีวันพืชมงคลขึ้นใหม่ และกำหนดให้ อธิบดีกรมการข้าว ดำรงแหน่งพระยาแรกนา ส่วนเทพีทั้ง 4 นั้น คัดเลือกจากภริยาข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ในกระทรวงเกษตรและสหกรณ์
ต่อมามีการเปลี่ยนแปลง ให้ปลัดกระทรวงเกษตรฯ ทำหน้าที่พระยาแรกนา และจัดให้คัดเลือกเทพีทั้ง 4 จากข้าราชการในสังกัดกระทรวงเกษตรฯ ซึ่งก็ไม่ใช่ว่าจู่ๆ จะไปคว้าเอาใครมาเป็นก็ได้ แต่ต้องมีเงื่อนไข คือ ต้องมีทั้งรูปสมบัติ เป็นกุลสตรี สุขภาพแข็งแรง (เพราะอย่าลืมว่า เทพีต้องแบกคานหาบบรรจุเมล็ดข้าวเปลือกให้พระยาแรกนาใช้โปรยเมล็ดข้าวตลอดงาน แต่ละกระบุงบรรจุเมล็ดข้าวหนัก 5 กิโลกรัม เทพีแต่ละนางแบก 2 กระบุง รวม 10 กิโลกรัม ให้สาวๆ มาแบกขนาดนี้ก็เรียกว่า หนักไม่ใช่เล่นนะคะ)
ที่สำคัญ เทพีต้อง “โสด” มีตำแหน่งข้าราชการพลเรือนสามัญชั้นโทขึ้นไป และได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์แล้ว
ตรงนี้ ท่าน (อดีต) ปลัดสมหมายหัวร่อคิกๆ บอกว่า แหม กำหนดให้ สาว สวย โสด แล้วต้องเป็นข้าราชการชั้นโทด้วย ปีไหนหาไม่ได้จริงๆ ก็ต้องลดๆ คุณสมบัติ เลือกจากข้าราชการชั้นตรีบ้างนั่นแหละ จะให้สาวๆ สวยๆ เป็นถึงชั้นโทแล้วยังโสด มันหายากขึ้นเรื่อยๆ นา
และถึงจะโสด แต่พอเสร็จพิธี เทพีทั้ง 4 ก็กลับบ้านใครบ้านมัน ไม่ได้ไปอยู่บ้านพระยาแรกนาเหมือนสมัยก่อน
แต่จะบอกว่า เป็นอิสระแล้ว ก็ใช่ที่ เพราะมีข้อกำหนดอีกว่า ผู้เป็นเทพีคู่หาบเงินในปีนี้ จะเลื่อนเป็นเทพีคู่หาบทองในปีถัดไป เอาล่ะซิ งั้นก็หมายความว่า หากได้รับการคัดเลือกเป็นเทพีคู่หาบเงินแล้ว ยังต้องโสดต่อ ห้ามแต่งงานต่อไปอีก จนกว่าจะหมดภารกิจในการเป็นเทพีคู่หาบทองอีกปีหนึ่ง เพราะฉะนั้น ใครเป็นแฟนเทพี ต้องรอไปก่อน ให้ทำหน้าที่ครบถ้วน ทั้งหาบเงิน หาบทอง แล้วค่อยแต่งงานได้
ท่านผู้ใหญ่ในกระทรวงเกษตรฯ ยังเล่าถึงความลำบากของเทพีทั้ง 4 อีกว่า ต้องฝึกซ้อมแบกคานหามนานตั้ง 3 เดือน ทั้งหนัก ทั้งเหนื่อย ต้องอดทนสารพัด แต่ก็เป็นเกียรติแก่ทั้งตัวเอง และวงศ์ตระกูล
น่าชื่นชมนะคะ
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
