6 มิ.ย. 2020 เวลา 15:22 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี
ที่เห็นอยู่นี้คือตับขนาดจิ๋วที่เพาะขึ้นจากเซลล์ผิวหนังของผู้บริจาค 😉
ซึ่งสามารถทำหน้าที่เหมือนตับจริง ๆ ได้ถึง 4 วันหลังจากทำการปลูกถ่ายใส่ในตัวหนูทดลอง
ตับขนาดจิ๋วของหนูกำลังถูกเปลี่ยนถ่ายด้วยเซลล์ตับของมนุษย์
อีกหนึ่งงานวิจัยที่เป็นความหวังในการพัฒนาเทคนิคการเปลี่ยนถ่ายอวัยวะโดยไม่ต้องรออวัยวะจากผู้บริจาค
เมื่อทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัย Pittsburgh School of Medicine ประสบความสำเร็จในการเพาะเลี้ยงเซลล์ตับมนุษย์ก่อนปลูกถ่ายในตับของหนูทดลองและผ่าตัดกลับเข้าไปในตัวหนู
ซึ่งเซลล์ตับมนุษย์ที่ปลูกถ่ายเข้าไปนี้ถูกเพาะขึ้นจากเซลล์ผิวหนังของผู้บริจาค ด้วยกระบวนการสร้าง induced Pluripotent Stem cells (iPS)
โดยการกระตุ้นยีนเพื่อแปลงสภาพเซลล์ผิวหนังให้กลับไปเป็นเหมือน Embryo Stem Cell หรือเซลล์ต้นกำเนิดในตัวอ่อน
iPS Cells คือเซลล์ต้นกำเนิดที่แปลงสภาพมาจากเซลล์ผิวหนังหรือเซลล์เม็ดเลือด
หลังจากได้เซลล์ iPS แล้วก็จะทำการกระตุ้นให้ iPS Cells เหล่านี้พัฒนาต่อไปเป็นเซลล์ส่วนประกอบต่าง ๆ ในตับ ทั้งเซลล์ที่ทำหน้าที่ผลิตเอนไซม์ เซลล์เยื่อบุ เซลล์ผนังหลอดเลือด ฯลฯ
1
ก่อนที่จะทำการปลูกถ่ายและเพาะเลี้ยงในตับของหนูทดลองที่ถูกนำมาเปลี่ยนถ่ายเซลล์ตับเดิมออก ก่อนจะถูกแทนที่ด้วยเซลล์ตับของมนุษย์ที่เพาะขึ้นมาจาก iPS Cells
ภาพกระบวนการที่ทีมนักวิจัยทำในการทดลองนี้
หลังจากนั้นก็จะนำไปปลูกถ่ายใส่ในตัวหนูทดลองที่ถูกกระตุ้นภูมิต้านทานเพื่อต่อต้านการปลูกถ่ายอวัยวะจำนวน 4 ตัว
ผลปรากฏว่าตับที่ถูกปลูกถ่ายเข้าไปนั้นสามารถทำหน้าที่ได้เหมือนกับตับมนุษย์ปกติ ทั้งการผลิตน้ำดีหรือสารยูเรีย โดยสามารถตรวจพบเอนไซม์และโปรตีนของมนุษย์ในเลือดของหนูทดลองเหล่านี้
หนึ่งในหนูที่ลองที่ได้รับการปลูกถ่ายตับมนุษย์ในครั้งนี้
ทั้งนี้ตับที่ปลูกถ่ายนั้นเริ่มตรวจพบลิ่มเลือดอุดตันหลังผ่านไป 3-4 วันจนเริ่มเสื่อมสภาพ
แต่ก็เป็นการพิสูจน์หลักการในการเพาะเลี้ยงและปลูกถ่ายอวัยวะอีกรูปแบบหนึ่ง โดยเทคนิคนี้ยังช่วยร่นระยะเวลาในการเตรียมอวัยวะปลูกถ่ายได้ด้วย
ซึ่งการจะเพาะเลี้ยงเซลล์และเตรียมชิ้นส่วนตับที่ใช้ในการทดลองนี้ใช้เวลาเพียง 1 เดือน เมื่อเทียบกับการเพาะเลี้ยงเซลล์จนได้โครงสร้างของตับขนาดใกล้เคียงกันนี้ด้วยวิธีรูปแบบเดิมอาจต้องใช้เวลากว่า 2 ปี
2
แม้ว่านี่จะไม่ใช่ก้าวสำคัญในการปลูกถ่ายอวัยวะ แต่อย่างน้อยก็อาจนำไปประยุกต์ในการรักษาได้ เช่น การใช้เซลล์ผิวหนังของผู้ป่วยนำมาผลิตเซลล์เนื้อเยื่อตับก่อนปลูกถ่ายเข้าไปในตับของผู้ป่วยที่เสื่อมสภาพ 😃
1

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา