5 ก.ค. 2020 เวลา 12:16 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี
ทำไมมนุษย์จึงมีผม ทั้งๆที่ไม่มีขนตามตัว ?
(ทำไมเราเป็นลิงไม่มีขน ตอนที่ 2)
เนื้อหาในตอนนี้เกี่ยวกับตอนที่แล้วนะครับ
แต่ไม่จำเป็นต้องอ่านตอนที่แล้วก่อนก็ได้
1.
ในตอนที่แล้วเราคุยกันไปว่า เดิมบรรพบุรุษของเรามีขนทั่วตัวไม่ต่างไปจากลิงอื่นๆ
แต่ต่อมาเพราะความจำเป็นต้องระบายความร้อน ขนตามตัวของเราจึงหายไป
แล้วเราก็ทิ้งคำถามไว้กันว่า
แล้วทำไมขนบางส่วนของร่างกายจึงยังอยู่
ทำไมเรายังมี ผม คิ้ว ขนรักแร้ ขนแถวหัวนม ขนรอบๆบริเวณอวัยวะเพศและก้น
ทำไมผู้ชายบางคนมีหนวดเครา ขณะที่ผู้หญิงไม่มี
คำตอบของคำถามเหล่านี้มันอาจจะต่างกันได้
เพราะขนแต่ละที่เหล่านี้ก็มีลักษณะที่แตกต่างกันไป ซึ่งอาจจะบ่งว่าทำหน้าที่ต่างกันไป
วันนี้เรามาเริ่มที่ขนบนหัวหรือผมกันก่อนนะครับ
2.
ผมอยากจะชวนมาคิดไปด้วยกันว่า ผมมันมีประโยชน์อะไรบ้าง
คำตอบแรกที่ทุกคนคงเห็นเหมือนๆกันในโลกทุกวันนี้คือ ผมเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้ดูสวยหรือหล่อขึ้นได้
หรือว่า การที่เรายังมีผมบนหัว มันเป็นเรื่องของการคัดเลือกทางเพศที่เรียกว่า sexual selection ?
คำตอบไม่น่าจะเป็นอย่างนั้นครับ เหตุผลเพราะ
แต่เดิมบรรพบุรุษเราทุกตัวคงมีขนทั่วร่างกาย รวมทั้งบนหัวด้วย
ต่อมาขนบริเวณอื่นๆก็ค่อยๆหายไป เหลือไว้แค่ขนบางบริเวณเท่านั้น
ซึ่งลักษณะนี้ค่อนข้างจะต่างไปจากการคัดเลือกทางเพศทั่วๆไป ที่เริ่มจากการมีลักษณะหนึ่งน้อยๆแล้วค่อยๆคัดเลือกจนมีลักษณะนั้นมากขึ้นเรื่อยๆ
การที่ผมและขนบางส่วนยังหลงเหลืออยู่ น่าจะเกิดจากการที่ ผมหรือขนเหล่านี้ทำหน้าที่สำคัญบางอย่างอยู่
ผมหรือขนเหล่านี้จึงไม่ถูกคัดเลือกทิ้งไป
ส่วนความสวยหล่อที่มากับผม น่าจะเป็นผลที่เกิดขึ้นตามมาภายหลัง (แล้วจะอธิบายให้ฟังอีกวันหลังครับ)
ประโยชน์ของผมอย่างที่สอง คนปัจจุบันอย่างเราอาจจะนึกกันไม่ออก
แต่ถ้าใครเคยโกนผมแล้วต้องไปวิ่งกลางแดดในทุ่งหญ้าที่แอฟริกานานๆเหมือนที่บรรพบุรุษเราทำมา จะเห็นได้ชัดขึ้นว่า ผมสามารถทำหน้าที่เป็นฉนวนกันความร้อนให้กับศรีษะได้
บวกกับข้อเท็จจริงที่ว่า สมองของมนุษย์เป็นอวัยวะที่ไวต่ออุณหูภมิสูงๆมาก หมายความว่า สมองของมนุษย์ทนความร้อนมากไม่ได้ (เวลาเรามีไข้สูงๆเราจึงมึนๆคิดอะไรไม่ค่อยออก) ทำให้สมองต้องมีระบบระบายความร้อนต่างๆมากมาย
ยิ่งต่อมาเมื่อบรรพบุรษเราวิวัฒนาการมาเดินสองขามากขึ้นเรื่อยๆ หัวก็ยิ่งโดนแดดกลางวันตรงๆมากขึ้น
ผมบนศรีษะที่มีอยู่แล้วจึงน่าจะเป็นตัวช่วยที่ดี เพราะอย่างที่พูดไปเมื่อสักครู่ว่าเส้นผมสามารถทำหน้าที่เป็นฉนวนกันความร้อนที่ดีได้
ยังมีสัตว์อีกชนิดหนึ่งที่มีการวิวัฒนาการในแง่นี้คล้ายกับที่พบในมนุษย์
สัตว์นั้นก็คือ อูฐ
3.
อูฐเป็นสัตว์ที่ต้องอาศัยอยู่ในทะเลทรายที่อากาศร้อนและแห้งแล้ง
ด้วยเหตุนี้อูฐจึงมีลำตัวที่ค่อนข้างแบน และขายาว
เพราะลำตัวที่แบนและขาที่ยาว ทำให้พื้นที่ผิวต่อปริมาตรของร่างกายมากขึ้น หรือพูดๆง่ายๆว่าร่างกายแบบนี้ทำให้ระบายความร้อนออกจากร่างกายได้ง่ายขึ้น
รูปร่างที่แบนยังมีข้อดีอีกอย่างคือ เมื่อมองจากด้านบนอูฐจะมีพื้นที่รับแสงน้อยมาก
ทำให้แสงแดดตอนกลางวันที่ร้อนสุด สัมผัสกับผิวอูฐน้อยลง
ลำตัวของอูฐยังมีขนน้อย ขนส่วนใหญ่เป็นขนที่สั้นและบาง ต่างจากสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมส่วนใหญ่
แต่บนหลังของอูฐจะมีขนที่เป็นเส้นยาวๆหยาบๆอยู่ ซึ่งก็ทำหน้าที่เป็นฉนวนกันความร้อนได้เช่นเดียวกัน
ข้อเท็จจริงที่น่าสนใจอีกข้อคือ ผมของชนชาติแต่ละเชื้อชาติมีลักษณะต่างกันไป เช่น
คนแอฟริกัน คนอะบอริจินส์ในทะเลทรายทวีปแอฟริกาและ ชาวเกาะต่างๆในทะเลอันดามันซึ่งโดนแดดจัดๆ จะมีผมที่หยักๆพองๆคล้ายๆกัน ซึ่งผมลักษณะนี้จะทำให้อากาศแทรกเข้าไประหว่างผมได้ดีกว่า ทำให้การระบายความร้อนออกจากผมเป็นไปได้ง่ายกว่า
เชื่อว่าในยุคแรกที่มนุษย์ยังอาศัยอยู่ในทวีปแอฟริกา ผมลักษณะนี้จะเป็นผมดั้งเดิมของมนุษย์ทุกคน
ต่อมาเมื่อมนุษย์โฮโม เซเปียนส์ เดินทางออกจากแอฟริกาไปยังส่วนต่างๆของโลก แรงกดดันจากสิ่งแวดล้อมที่ทำให้ผมต้องหยิกๆพองๆก็ลดลง ผมแบบที่ตรงและเรียบจึงวิวัฒนาการเกิดขึ้นได้
1
โดยสรุป ปัจจุบันสมมติฐานที่น่าจะเป็นไปได้ที่สุดคือ
1
ผมเรายังหลงเหลืออยู่บนหัวนั้นเป็นเพราะมันช่วยป้องกัน ไม่ให้สมองของเราร้อนเกินไป
สำหรับวิวัฒนาการของ คิ้ว หนวดเครา ขนรักแร้ ขนรอบหัวนม ขนรอบอวัยวะเพศและก้น
เราจะไปหาคำตอบกันในตอนต่อๆไปนะครับ
ถ้าสนใจก็อย่าลืมกด like หรือติดตาม page ไว้นะครับ
ปล. สำหรับใครที่สงสัยว่าทำไมผมของคนบางเชื้อชาติสีอ่อน บางเชื้อชาติสีเข้ม คำตอบจะคล้ายๆกับว่าทำไม คนเรามีสีผิวต่างกัน สามารถย้อนกลับไปอ่านในโพสต์ก่อนๆหน้าได้ครับ
ถ้าอยากให้ไลน์แจ้งเตื่อนเมื่อผมโพตส์บทความใหม่ ก็สามารถแอดไลน์ได้โดยการคลิกที่นี่เลยครับ https://lin.ee/3ZtoH06
(ปิดท้ายด้วยโฆษณา)
ถ้าชอบวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับร่างกายแบบนี้
แนะนำอ่านเพิ่มเติมได้จากหนังสือ Bestseller ของผมเองหลายเล่มเช่น
เรื่องเล่าจากร่างกาย เหตุผลของธรรมชาติ และ 500 ล้านปีของความรักเล่ม1-2
สามารถสั่งซื้อออนไลน์ได้จากลิงก์ด้านล่างครับ
อ่านบทความแนวประวัติศาสตร์ได้ที่
คลิปวีดีโอเกี่ยวกับประวัติศาสตร์
โฆษณา