อิเหนา... นิทานปันหยี Ep.15
ตามหาบุษบา...แปลงชื่อให้วุ่นวาย
ระหว่างที่อิเหนาไปแก้สงสัยที่เมืองดาหา องค์ปะตาระกาหลากริ้วอิเหนาที่ก่อเหตุเดือดร้อน จึงบันดาลให้ลมหอบบุษบาพรากไปเสีย และให้บุษบาปลอมเป็นชายชื่อมิสาอุณากรรณและมอบกริชให้แล้วสาปให้อิเหนากับบุษบาจำกันไม่ได้ จนกว่า 4 กษัตริย์ คือ อิเหนา บุษบา สียะตรา และวิยะดาจะได้อยู่เมืองเดียวกัน อุณากรรณพร้อมพี่เลี้ยงทั้ง 2 คน พบท้าวประมอตัน ท้าวประมอตันจึงรับเลี้ยงอุณากรรณเป็นโอรสบุญธรรม
อิเหนากลับมาจากแก้สงสัยโดยพาวิยะดามาด้วย เมื่อไม่พบบุษบาก็โศกเศร้าเสียใจจนสิ้นสติและตัดสินใจออกตามหาบุษบา โดยปลอมเป็นโจรป่าชื่อว่าปันหยีและพาน้องสาวคือวิยะดาไปด้วย โดยเปลี่ยนชื่อเป็นเกนหลงหนึ่งหรัด อิเหนาต้องมะงุมมะงาหราตามหาบุษบาเป็นเวลาหลายปี ระหว่างทางได้สู้รบกับเมืองน้อยใหญ่และได้เชลยและเครื่องบรรณาการมากมาย อิเหนาตามหาบุษบาทั่วแดนชวา ข้ามไปยังเกาะมะละกา แล้วจึงกลับมาแดนชวาอีก เมื่อมาถึงเขาปัจจาหงันใกล้เมืองกาหลังจึงบวชเป็นฤษีชื่อกัศมาหราอายัน เพื่อสะเดาะเคราะห์และขอให้กุศลบันดาลให้พบบุษบา
ฝ่ายทางด้านบุษบาตั้งแต่ลมหอบไป องค์ปะตาระกาหลาได้แปลงนางบุษบาให้เป็นชาย ใช้ชื่อใหม่ว่า อุณากรรณ นางได้พบกับท้าวประมอตัน ที่ออกมาเที่ยวป่าพบอุณากรรณเข้า ก็รับไปเป็นโอรส อยู่ในวังสุขสบายกายเป็นอย่างดี การสบายกายแต่ไม่สบายใจ ทำให้ชีวิตพลอยเศร้าสร้อยไปไม่น้อย
อิเหนาบุษบา
โอ้ว่าป่านนี้พระพี่เจ้า จะโศกเศร้ารัญจวนหวนหา
ตั้งแต่ไปแก้สงสัยมา ไม่เห็นขนิษฐาในถ้ำทอง
พระจะแสนโศกสร้อยละห้อยไห้ ร้อนราชหฤทัยหม่นหมอง
จะดั้นด้นค้นคว้าเที่ยวหาน้อง ทุกประเทศเถื่อนท้องพนาลี
อกเอ๋ยทำไฉนจะได้รู้ ว่าน้องอยู่ประมอตันกรุงศรี
แม้นใครทูลแถลงแจ้งคดี เห็นทีจะรีบมาด้วยอาลัย
หรือสุดคิดที่จะติดตามหา จึงคืนสมจินตะหราฤๅไฉน
ทิ้งน้องไว้เดียวเปลี่ยวใจ ว่าพลางร่ำไห้ไปมา
เขาว่ากันว่า “อยู่คนเดียวให้ระวังความคิด” เพราะความคิดไม่มีขอบเขต ปรุงแต่งไปได้ต่างๆ นานา ใจนางบุษบาคิดถึงอิเหนาว่าจะต้องเดือดร้อนติดตามนางไปไหนต่อไหน แต่อีกใจก็หวาดประหวั่นระแวงไปว่า อิเหนากลับไปหานางจินตะหราเสียล่ะกระมัง จึงไม่ตั้งใจติดตามหานาง ช่างคิดกันไป เดือดร้อนถึงผู้ใหญ่ตัวต้นเหตุล่ะทีนี้
มาจะกล่าวบทไป ถึงองค์ปะตาระกาหลา
สถิตยังกระยาหงันชั้นฟ้า คะนึงคิดนัดดาดวงใจ
กูแกล้งพรากจากกันก็ช้านาน ต่างทุกข์ทรมานหม่นไหม้
อุณากรรณโศกาอาลัย อยู่ในประมอตันพารา
อย่าเลยจะให้พานพบ ประสบกับอิเหนาเชษฐา
คิดแล้วสำแดงแผลงฤทธา เหาะมาประมอตันทันที
เมื่อองค์ปะตาระกาหลาสร้างเรื่องวุ่นวายขึ้นมาได้ ก็ต้องหาทางแก้ โดยลงมาชี้แนะให้บุษบาออกตามหาอิเหนาไปทางทิศตะวันออก ซึ่งขณะนั้นอิเหนาได้กลับมาจากเกาะมะละกา มาบวชเป็นฤๅษีอยู่แถวนั้น (องค์เทวาไม่ได้บอกรายละเอียดบุษบาหรอก แค่ชี้ทางเท่านั้น) บุษบา (อุณากรรณ) จึงยกพลออกจากกรุงประมอตัน โดนอ้างแก่ท้าวประมอตันว่าจะไปเสาะหาหญิงมาเป็นคู่ครอง อุณากรรณเดินทางผ่านเมืองต่างๆ รบกับเมืองปะตาหรำ ได้เมืองนี้ และเมืองเล็กเมืองน้อยยอมอ่อนข้อ ส่งเครื่องบรรณาการและลูกๆ มาเป็นข้าของอุณากรรณ อุณากรรณเดินทางต่อไป จนพบกับฤๅษีอิเหนา แต่จำกันไม่ได้ แค่คิดระแวงสงสัยกันไป (ทำไมไม่ถามกันก็ไม่รู้ จะได้เสร็จเรื่อง)
อุณากรรณได้พบอิเหนาในรูปฤษีกัศมาหราอายัน แต่ต่างฝ่ายต่างจำกันไม่ได้เพราะคำสาป
สังคามาระตาสงสัยว่าอุณากรรณคือบุษบาปลอมตัวมา แต่อิเหนาไม่เชื่อ พี่เลี้ยงของบุษบาก็คิดว่ากัศมาหราอายันคืออิเหนา แต่อุณากรรณก็ไม่เชื่อเช่นกัน
อุณากรรณเดินทางต่อไปถึงเมืองกาหลัง ซึ่งเป็นหนึ่งในสี่เมืองแห่งวงศ์เทวา อุณากรรณเข้าไปยอมอ่อนน้อมต่อท้าวกาหลัง ท้าวกาหลังไม่มีโอรส จึงรับอุณากรรณและตั้งให้เป็นตำแหน่งลูกหลวง อุณากรรณยอมบอกอายุลดลงเหลือสิบสี่ปี เพื่อให้น้อยกว่านางสะการะหนึ่งหรัดลูกสาวของท้าวกาหลัง เพื่อจะได้ไม่เป็นข้อระแวงของท้าวกาหลัง
มาชมเหตุการณ์ตอนอุณากรรณเดินทางเข้าเฝ้าท้าวกาหลังกัน มีเรื่องราวน่าสนใจเกิดขึ้น มาฟังเสียงวิพากษ์ของชาวเมืองกาหลังกันหน่อย
ต่างพินิจพิศโฉมอุณากรรณ ว่างามดังอสัญแดหวา
อันบุรุษสุดสิ้นแดนชวา ทั้งในใต้ฟ้าไม่เทียมทัน
บ้างว่าเปรียบเทวัญนั้นเห็นผิด ดูจริตรูปร่างเหมือนนางสวรรค์
นวลละอองผ่องพักตร์ผิวพรรณ ดังบุหลันวันเพ็ญอำไพ
ที่พวกชายหนุ่มจำนรรจา ถ้าแม้นหาภรรยาอย่างนี้ได้
จะอยู่เคล้าเฝ้าชมภิรมย์ใจ มิให้จากห้องสักนาที
ลางคนบ้างว่าข้าสงสัย จะปลงใจว่าชายก็ใช่ที่
ครั้นจะหมายมั่นว่าเป็นนารี จะมาไยอย่างนี้ผิดทีนัก
แล้วก็เที่ยวรบรุกทุกบ้านเมือง ลือเลื่องเรืองฤทธิ์สิทธิศักดิ์
ชาวบุรีมีจิตคิดรัก พิศพักตร์เสน่หาอาลัย
และเหตุแบบเดิมๆ คล้ายๆ กับที่อิเหนา ไปเยือนเกาะมะละกา แต่เรื่องกลับมาเกิดกับอุณากรรณ ผลบั้นปลายจะเป็นอย่างไรหนอ
มาจะกล่าวบทไป ถึงนางมะลาหราสาวศรี
เป็นบุตรตะหมังเสนี บ้านอยู่แทบที่มรคา
แต่ได้เห็นองค์อุณากรรณ ให้รักใคร่ผูกพันเสน่หา
พิศวงด้วยทรงโสภา ต้องจิตติดตาอยู่ไม่วาย
อกเอ๋ยจะแนะนำทำไฉน จึงจะได้สบสมอารมณ์หมาย
คิดคิดขึ้นมาก็น่าอาย เป็นหญิงจะชวนชายก็ใช่ที่
แต่เรรวนครวญใคร่ไปมา จนสุริยาเรืองรองส่องสี
จึงอาบน้ำทาแป้งแต่งอินทรีย์ มานั่งคอยอยู่ที่หน้าต่างนั้น
นางมะลาหรานั่งแอบมองตอนอุณากรรณเดินเข้าเมือง แล้วก็รอจนอุณากรรณกลับจากเข้าเฝ้า คิดกลับไปกลับมา ว่าตนเป็นสาวเป็นนาง จะทำอย่างนี้ดีไหมหนอ ผลสรุปลงมาคือ ยอมแพ้ต่อความขวยอาย ส่งดอกไม้ให้แก่อุณากรรณ แล้วยังแอบตามเข้าไปจนถึงที่พักของอุณากรรณ อุณากรรณก็พยายามเล่นบทผู้ชายเพื่อให้แบบเนียนต่อการปลอมตน
ว่าพลางทางถดเข้าชิด จะอายเอียงเบี่ยงบิดไปข้างไหน
ผินหน้ามาจะเล่าให้เข้าใจ พี่ได้บนตัวไว้แต่หลังมา
ด้วยมีทุกข์ธุระรึงรัง แม้นมิได้สมดังปรารถนา
สามปียังไม่ร่วมภิรมยา สมสนิทนิทราด้วยนางใด
เพราะได้ออกปากบนก็จนจิต มิรู้ที่จะคิดแก้ไข
อย่าทำกระบวนให้ยวนใจ ใช่จะทำไม่ได้เมื่อไรมี
บุษบาบูชา
อุณากรรณทำได้แค่แสดงท่าทีไปงั้นแหละ โดยมีข้ออ้างว่ากำลังอยู่ในช่วงบนไว้ว่าจะไม่ข้องแวะสตรีในสามปี ทำให้นางมะลาหราออกจะผิดหวังที่ไม่สมดั่งตั้งใจที่เตรียมมา โอ้หนอช่างเป็นไปได้
เมื่อนั้น นวลนางมะลาหราสาวศรี
ได้ฟังวาจาพาที เทวีเศร้าสร้อยละห้อยใจ
จึงบังคมก้มเกล้าลงกับตัก ซบพักตร์โศกาน้ำตาไหล
แม้นน้องมิได้เป็นข้าไท อันชายอื่นมิให้ต้องตัว
นางบุษบาซึ่งได้ปลอมเป็นอุณากรรณ ได้แต่ผ่อนผันไปพอพ้นๆ
เจ้าเสน่หาพี่นี่เท่าไร พี่พิสมัยในน้องก็หนักหนา
แม้นเห็นใจไมตรีของพี่ยา จงงดท่าอยู่ก่อนผ่อนไป
.......
เมื่อนั้น มะลาหรานารีศรีใส
จึงบังคมทูลพลันทันใด แม้นพระภูวไนยจะเมตตา
อย่าว่าแต่จะงดแต่เพียงนี้ ถึงสักสิบปีจะอยู่ท่า
ความรักจะไว้ใต้บาทา น้องไม่เสน่หาด้วยชายใด
จากนั้นก็ขอให้สาวน้อยมะลาหรา กลับบ้านไปหาพ่อแม่ อย่าให้ต้องเดือดร้อนมาถึงตัวด้วย
บัดนี้เชิญเจ้าไปบ้าน จะอยู่ไยให้นานหนักหนา
เกลือกตะหมังจะรู้โกรธา โทษาก็จะมีแก่พี่ชาย
พี่เป็นแขกเมืองมาต่างบุรี จะพึ่งท่านเสนีทั้งหลาย
จะทำให้ขัดข้องเคืองระคาย เหมือนพี่ประทุษร้ายต่อมิตร
จงกลับไปก่อนเถิดฟังพี่ว่า เหมือนเมตตาอย่าให้ได้ผิด
แม้นวาสนาเคยได้เชยชิด เห็นจะได้เชยชิดเราสองรา
สาวๆ สมัยนั้นช่างเป็นไปได้ขนาดนี้เชียวรึนี่ นางหวันยิหวา ชาวเกาะมะละกา หลงเสน่หาอิเหนา จนยอมติดตามพายเรือมาหาอิเหนา อิเหนาไม่สนจึงยกให้สังคามาระตาจัดเป็นธุระแทน (รายละเอียดอยู่ในตอนที่แล้ว)
นี่ดีว่าอุณากรรณ ไม่มีลูกน้องเป็นชายอยู่ใกล้ชิด สาวน้อยมะลาหรา จึงไม่เสียตัวเสียท่าแก่ใคร แค่เสียใจที่ไม่ได้ดั่งใจหวังเท่านั้น...เฮ้อ...
ติดตามตอนต่อไปนะคะ
ขอบคุณhttps://www.wekipedia.org
ขอบคุณบทเรียนอิเหนาหนังสือนอกเวลา
ขอบคุณบทละครอิเหนาฉบับหลวงหอสมุดแห่งชาติ
ขอบคุณฐานข้อมูลมานานุกรมวรรณคดีไทย
- 4
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
