5 ต.ค. 2020 เวลา 13:48 • การเมือง
อาร์เมเนีย-อาเซอร์ไบจาน (2)
โดย
นิติภูมิธณัฐ
มิ่งรุจิราลัย
ตอนนี้มีปัญหาระหว่างอาร์เมเนีย-อาเซอร์ไบจาน มีคนสนใจความขัดแย้งนี้มาก ผมขอเล่าอดีตของประเทศเหล่านี้ เพื่อให้ท่านติดตามข่าวแล้วเข้าใจมากขึ้นกันต่อครับ
เมื่อวาน ผมเขียนถึงตอนที่อาร์เมเนียโดนตุรกีรุกหนัก พวกฝ่ายซ้ายในอาร์เมเนียไปขอให้สหภาพโซเวียตช่วย สหภาพโซเวียตเป็นนกกระสาช่วยกบอาร์เมเนียด้วยการกินอาร์เมเนียทั้งประเทศ แล้วเปลี่ยนชื่อเป็นสาธารณรัฐโซเวียตอาร์เมเนีย
ค.ศ.1922 อาร์เมเนีย จอร์เจีย และอาเซอร์ไบจาน รวมกันเป็นสหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตทรานส์คอเคเซีย แล้วก็ใช้สหพันธ์นี้ไปรวมกับสหภาพโซเวียต
แต่ต่อมา สตาลินประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับ ค.ศ.1936 ยุบเลิกสหพันธ์ฯ ทำให้อาร์เมเนียเป็นสหภาพสาธารณรัฐอิสระในเครือสหภาพโซเวียต
ตอนอยู่กับโซเวียตนี้ ปัญญาชนชาวอาร์เมเนียโดนนโยบายกวาดล้างครั้งใหญ่ของโจเซฟ สตาลิน ตายไปมากกว่าหมื่น
ค.ศ.1985 ตอนนั้น กอร์บาชอฟเป็นผู้นำสหภาพโซเวียต แกเริ่มนโยบายเปิด-ปรับ เพื่อปฏิรูปประเทศให้เป็นประชาธิปไตยทุกด้าน
ช่วงนี้เองครับ ที่มีขบวนการชาตินิยมเกิดขึ้นในอาร์เมเนีย เรียกร้องให้อาเซอร์ไบจานคืนดินแดนนากอร์โน-คาราบาฮ์ ให้อาร์เมเนีย โดยในเดือนกุมภาพันธ์  ค.ศ.1988 มีคนมากกว่า 1 ล้านร่วมกันชุมนุมเรียกร้องที่กรุงเยเรวาน
มีคนปล่อยข่าวลือว่า อาร์เมเนียปฏิบัติต่อผู้อพยพที่มาจากนากอร์โน-คาราบาฮ์อย่างเลวร้าย ทำให้มีการประท้วงต่อต้านชาวอาร์เมเนียในอาเซอร์ไบจาน และมีการฆ่าชาวอาร์เมเนียตายไป 26 คน
เรื่องนี้ทำให้คนอาร์เมเนียโกรธแค้นมาก จะเอานากอร์โน-คาราบาฮ์ให้ได้ แต่คณะผู้บริหารสูงสุดของรัฐสภาโซเวียตแห่งสหภาพโซเวียตมีมติไม่ให้นากอร์โน-คาราบาฮ์ไปร่วมดินแดนกับอาร์เมเนีย
คนอาร์เมเนียจึงต่อต้านสหภาพโซเวียตแรงขึ้น นอกจากนั้น ยังมีการต่อสู้ระหว่างชาวอาร์เมเนียกับชาวอาเซอร์ไบจานมากขึ้นด้วย
https://intpolicydigest.org/2017/09/13/armenia-and-azerbaijan-are-stuck-with-russia-and-the-u-s/
นากอร์โน-คาราบาฮ์เป็นเขตปกครองตนเองอยู่ในสาธารณรัฐอาเซอร์ไบจาน มีเนื้อที่ 4,400 ตารางกิโลเมตร ประชากรร้อยละ 76 เป็นชาวอาร์เมเนีย ที่เหลือเป็นชาวอาเซอร์ไบจาน เดิมถูกตุรกีปกครอง ต่อมาถูกรัสเซียปกครอง แล้วก็อย่างย่อหน้าข้างบนนั่นแหละครับ ถูกผู้บริหารสูงสุดของรัฐสภาโซเวียตฯ สั่งให้ดินแดนนี้อยู่รวมกับอาเซอร์ไบจาน พวกอาร์เมเนียก็ไม่ยอม จนเป็นปัญหาคามาจนถึงปัจจุบัน
7 ธันวาคม 1988 มีแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ในอาร์เมเนีย มีคนตายไปกว่า 2.5 หมื่น ผู้คนมากกว่าครึ่งล้านไม่มีที่อยู่ ทั้งสงครามและทั้งแผ่นดินไหวทำให้เศรษฐกิจของอาร์เมเนียพัง สหภาพโซเวียตพยายามจะช่วย แต่ตอนนั้น กอร์บาชอฟก็กำลังถูกโจมตีหนัก แกเอาโซเวียตมาช่วยไม่ไหว คนอาร์เมเนียที่อดอยากหิวโหยก็โกรธและต่อต้านโซเวียตมากขึ้น
อาร์เมเนียเหมือนไร้ญาติขาดมิตร โซเวียตก็ไม่ช่วย แถมศัตรูคืออาเซอร์ไบจานและตุรกีก็ปิดกั้นทางเศรษฐกิจ ตัดเส้นทางคมนาคมเพื่อไม่ให้มีประเทศอื่นมาช่วยอาร์เมเนีย คนอาร์เมเนียก็ถูกกดดันและต่อต้านอาเซอร์ไบจานมากขึ้น
http://148.251.69.135/news-and-views/multimedia/gallery-looking-back-nagorny-karabakh-conflict
แรงกดดันทำให้คนทั้งประเทศร่วมมือร่วมใจกันทำสงครามแย่งชิงนากอร์โน-คาราบาฮ์ จนถึงพฤศจิกายน 1989 รัฐสภาโซเวียตสูงสุดแห่งอาร์เมเนียประกาศผนวกนากอร์โน-คาราบาฮ์เข้ากับอาร์เมเนีย แต่สหภาพโซเวียตมีมติคัดค้านเพราะถือว่าเป็นการดำเนินการที่ขัดรัฐธรรมนูญ
รัฐสภาโซเวียตแห่งอาร์เมเนียตอบโต้ด้วยการวีโต้กฎหมายทุกฉบับที่มาจากรัฐบาลกลาง พอถึงสิงหาคม 1990 อาร์เมเนียก็ประกาศอำนาจอธิปไตยและสิทธิในการจัดตั้งกองกำลังทหารเพื่อป้องกันประเทศ เปลี่ยนชื่อประเทศเป็นสาธารณรัฐอาร์เมเนีย และเปลี่ยนธงชาติใหม่
มีนาคม 1991 อาร์เมเนีย จอร์เจีย มอลเดเวีย ลัตเวีย ลิทัวเนีย แอสโตเนีย ประกาศแยกตัวออกจากสหภาพโซเวียต
พรุ่งนี้มารับใช้กันต่ออีกวันครับ.
โฆษณา