• คุณรู้หรือไม่

แท้จริงแล้วการปฏิวัติรัสเซียเกิดขึ้น 2 ครั้งด้วยกัน

หากพูดถึงเรื่องราวของการปฏิวัติรัสเซีย (Russian Revolution) ซึ่งเกิดขึ้นในปี 1917 แล้ว เชื่อเหลือเกินว่า ผู้คนโดยส่วนใหญ่อาจจะยังมีความเข้าใจที่ว่า การปฏิวัติในครั้งนี้ เป็นเหตุการณ์ที่ วลาดิเมียร์ เลนิน (Vladimir Lenin) และพรรคคอมมิวนิสต์บอลเชวิก (Bolshevik) ได้ก่อการปฏิวัติ เพื่อล้มล้างพระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 และระบอบกษัตริย์ของรัสเซีย จนนำไปสู่การสถาปนาสหภาพโซเวียต (Soviet Union) ซึ่งเป็นประเทศคอมมิวนิสต์แห่งแรกของโลก กันอย่างแน่นอน

แต่คุณรู้หรือไม่ว่า เหตุการณ์ที่พระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 ทรงสละราชบัลลังก์ จนนำไปสู่จุดสิ้นสุดของระบอบกษัตริย์ของรัสเซีย กับเหตุการณ์ที่เลนินและบอลเชวิกได้ก่อการปฏิวัตินั้น เป็นคนละเหตุการณ์กัน นั่นก็เพราะว่า การปฏิวัติรัสเซียในปี 1917 นั้น เกิดขึ้นทั้งสิ้น 2 ครั้งด้วยกัน

โดยการปฏิวัติในครั้งแรก ถูกเรียกว่า "การปฏิวัติเดือนกุมภาพันธ์" (February Revolution) ซึ่งเกิดขึ้นในช่วงวันที่ 8 จนถึง 16 มีนาคม 1917 โดยเป็นเหตุการณ์ที่ประชาชนรัสเซียนับแสนคน ได้ออกมาชุมนุมประท้วงที่นครเปโตรกราด (Petrograd : อีกชื่อหนึ่งของนครเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก เมืองหลวงของรัสเซียในตอนนั้น)

** สาเหตุที่เรียกว่า การปฏิวัติเดือนกุมภาพันธ์ เพราะตามปฏิทินของรัสเซีย เหตุการณ์ในครั้งนี้ เกิดขึ้นในวันที่ 23 มีนาคม จนถึง 3 มีนาคม 1917

การชุมนุมประท้วงในครั้งนี้ มีที่มาจากการที่ประชาชนรัสเซียเกิดความไม่พอใจต่อพระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 ทั้งในด้านการปกครอง ด้านเศรษฐกิจ รวมไปถึงไม่พอใจ ที่พระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 ทรงนำรัสเซียเข้าสู่สงครามโลกครั้งที่ 1 จนทำให้มีชาวรัสเซียล้มตายนับสิบล้านคน

การปฏิวัติเดือนกุมภาพันธ์สิ้นสุดลง เมื่อพระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 ทรงตัดสินพระทัยสละราชบัลลังก์ ทำให้ระบอบกษัตริย์ของรัสเซียถึงจุดสิ้นสุดลง

หลังการปฏิวัติเดือนกุมภาพันธ์ และการสิ้นสุดระบอบกษัตริย์ของรัสเซีย รัสเซียก็ได้อยู่ในสภาวะของขั้วอำนาจคู่ (Dual Powers) ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่มีกลุ่มการเมือง 2 กลุ่ม ที่ได้ต่อสู้และแย่งชิงอำนาจในการปกครองรัสเซีย

ซึ่งกลุ่มการเมืองทั้ง 2 กลุ่มนี้ ประกอบไปด้วย ฝ่ายรัฐบาลเฉพาะกาล (Provisional Government) ซึ่งเป็นกลุ่มการเมืองที่มีแนวคิดแบบฝ่ายขวา และเคยมีส่วนเกี่ยวข้องกับรัฐบาลของพระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 มาก่อน โดยรัฐบาลเฉพาะกาล ทำหน้าที่เป็นรัฐบาลปกครองรัสเซียอยู่ในตอนนั้น

ส่วนอีกกลุ่มหนึ่ง ก็คือ สภาโซเวียตเปโตรกราด (Petrograd Soviet) ซึ่งเป็นกลุ่มการเมืองของบรรดาทหาร แรงงาน และกลุ่มกรรมกร ที่อาศัยอยู่ในเมืองเปโตรกราด โดยสมาชิกส่วนใหญ่ของสภาโซเวียตเปโตรกราด จะมีแนวคิดทางการเมืองแบบฝ่ายซ้าย

ซึ่งภายในสภาโซเวียตเปโตรกราด ก็ได้มีกลุ่มนักปฏิวัติคอมมิวนิสต์หัวรุนแรง ที่รู้จักกันในนาม "บอลเชวิก" ซึ่งมีผู้นำก็คือ วลาดิเมียร์ เลนิน นั้นเอง

ในที่สุด วันที่ 7 พฤศจิกายน 1917 วลาดิเมียร์ เลนิน พร้อมด้วยสมาชิกของบอลเชวิก ก็ได้ก่อการปฏิวัติเพื่อล้มล้างอำนาจของฝ่ายรัฐบาลเฉพาะกาล ซึ่งเหตุการณ์ในครั้งนี้ รู้จักกันในชื่อ "การปฏิวัติเดือนตุลาคม" (October Revolution) หรือ "การปฏิวัติบอลเชวิก" (Bolshevik Revolution)

*** สาเหตุที่เรียกว่า การปฏิวัติเดือนตุลาคม เพราะตามปฏิทินของรัสเซีย เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นในวันที่ 25 ตุลาคม 1917

การปฏิวัติเดือนตุลาคมสิ้นสุดลง ด้วยชัยชนะของเลนินและบอลเชวิก นำไปสู่การสถาปนาประเทศคอมมิวนิสต์แห่งแรกของโลก อย่างสหภาพโซเวียตในปี 1922

**** ในช่วงปี 1917 จนถึง 1922 ได้เกิดสงครามกลางเมืองรัสเซีย (Russian Civil War) ขึ้น ระหว่างฝ่ายกองทัพแดง (Red Army) ซึ่งเป็นกลุ่มของเลนินกับบอลเชวิก กับฝ่ายกองทัพขาว (White Army) ซึ่งเป็นกลุ่มของผู้ที่จงรักภักดีต่อระบอบกษัตริย์และรัฐบาลเฉพาะกาล สงครามสิ้นสุดลง ด้วยชัยชนะของฝ่ายกองทัพแดง จนนำไปสู่การสถาปนาสหภาพโซเวียตนั่นเอง

ดังนั้นเราจึงสรุปได้ว่า การปฏิวัติรัสเซียในปี 1917 เกิดขึ้น 2 ครั้งด้วยกัน คือ การปฏิวัติเดือนกุมภาพันธ์ ที่จบลงที่พระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 สละราชบัลลังก์ และรัสเซียก็ถูกปกครองด้วยรัฐบาลเฉพาะกาล

กับการปฏิวัติเดือนตุลาคม ซึ่งจบลงที่ วลาดิเมียร์ เลนิน และคอมมิวนิสต์บอลเชวิก ล้มล้างรัฐบาลเฉพาะกาล และจัดตั้งประเทศคอมมิวนิสต์ อย่างสหภาพโซเวียตขึ้นมา

• Reference

- https://www.ducksters.com/history/world_war_i/russian_revolution.php

- https://en.m.wikipedia.org/wiki/Russian_Revolution

- https://www.history.com/topics/russia/russian-revolution