11 ต.ค. 2020 เวลา 04:00 • หนังสือ
Review : หนังสือ เพื่อนเก่าที่หายสาบสูญ สุขภาพดีด้วยการดูแลระบบนิเวศในร่างกาย
หนังสือเล่มนี้เขียนโดย นพ.ชัชพล เกียรติขจรธาดา หรือหมอเอ้ว ที่มีผลงานการเขียนมาหลายเล่มแล้ว (และตอนนี้ผมก็กลายเป็นแฟนประจำของหนังสือของคุณหมอไปแล้ว) เล่มนี้คุณหมอก็ยังคงเขียนได้สนุก น่าติดตามไม่เปลี่ยนเลย
เล่มนี้ผมสนใจเป็นพิเศษเพราะเนื้อหาหลักพูดถึงแบคทีเรีย และโรคภูมิแพ้
หนังสือเริ่มต้นที่การพูดถึงระบบนิเวศในธรรมชาติ โดยเน้นไปที่เรื่องของ "การวิวัฒนาการร่วมกัน" หรือ Co-evolution ของสิ่งมีชีวิตสองสิ่ง(หรือมากกว่า) รวมถึงทฤษฏีพีรามิดอาหารอธิบายเรื่องการควบคุมปริมาณประชากรที่ฐานพีรามิดด้วยผู้ที่อยู่สูงสุด
ซึ่งก็คือ ผู้ล่านั่งเอง
คุณหมอเอ้วมีวิธีในการเล่าเรื่องที่สนุกมากๆ อย่างเช่นการอธิบายเรื่องระบบนิเวศผ่านการตั้งคำถามที่น่าสนใจ เช่น ทำไมใบไม้ในโลกเราถึงไม่โดนแมลงหรือสัตว์กินพืชกินจนหมด? หรือทำไมแมลงไม่เพิ่มจำนวนไปเรื่อยๆจนกินใบไม้หมดโลก?
คำถามเหล่านี้ ล้วนมีคำตอบอยู่ในหนังสือ ซึ่งทั้งหมดก็เพื่ออธิบายว่าเมื่อระบบนิเวศถูกเปลี่ยนไปแล้ว ก็ยากที่จะกลับมาเหมือนเดิม ร่างกายของมนุษย์ก็เช่นกัน เพราะร่างกายก็เป็นระบบนิเวศในอีกรูปแบบที่เป็นที่อยู่ของแบคทีเรียมากมายหลากหลายชนิด
ประเด็นสำคัญที่พลาดไม่ได้เลยของหนังสือเล่มนี้ก็คือ การกำเนิดขึ้นของโรคภูมิแพ้ เนื่องจากข้อสงสัยที่ว่าทำไมโรคภูมิแพ้ที่พึ่งถูกค้นพบเมื่อประมาณ 200 ปีก่อน ส่วนมากจะเกิดกับคนรวยเท่านั้น อีกทั้งยังมีปริมาณผู้ป่วยเพิ่มขึ้นเรื่อยๆจนถึงปัจจุบัน
ผู้เขียนได้ให้คำตอบที่น่าตกใจก็คือ อาจเป็นเพราะว่า "เราสะอาดกันเกินไป" จนทำให้ช่วงแรกที่ทารกเกิดขึ้นมา ในขณะที่ระบบนิเวศในร่างกายกำลังสร้างตัวอยู่ ไม่ได้มีแบคทีเรียที่ไม่ก่อโรคเข้าไปอาศัยอยู่หรือมีน้อยเกิดไป อีกทั้งระบบเหล่านั้นไม่รู้จักกับแบคทีเรียต่างๆที่ไม่ก่อโรคในสิ่งแวดล้อม เมื่อโตขึ้นจนระบบนิเวศในร่างกายทำงานเต็มที่แต่กลับเกิดปัญหาก้คือ ระบบภูมิคุ้มกันทำงานตอบสนองผิดปกติ ไม่ใช่แบบที่ควรจะเป็น
เด็กที่มีพี่ ที่ไปเล่นสกปรกมาแล้วมาจับตัว หรือเด็กที่อยู่ในบ้านที่เลี้ยงหมา หรือแม้แต่เด็กที่อาศัยในฟาร์ม กลับกลายเป็นมีโอกาสเป็นภูมิแพ้น้อยกว่า
เพื่อนเก่าที่หายสาบสูญจึงหมายถึงแบคทีเรียที่สมัยก่อนเคยอาศัยอยู่ในร่างกายเรา แต่ในปัจจุบันกลับสูญหายไป ทำให้ระบบนิเวศในร่างกายเกิดความผิดปกติ และเป็นจุดกำเนิดของโรคต่างๆ ที่ไม่เคยพบในอดีต เช่น ภูมิแพ้ ลำไส้อักเสบ
อีกประเด็นที่สำคัญไม่แพ้กัน หนังสือพูดถึงความอันตรายของการใช้ยาปฏิชีวนะ ที่แม้จะมีประโยชน์อย่างมากในการรักษาโรค แต่ก็ส่งผลอย่างมากต่อระบบนิเวศของแบคทีเรียในร่างกายของเรา
และนี่อาจเป็นโอกาสสุดท้ายแล้วที่เราจะสามารถป้องกัน ไม่ให้เพื่อนเก่าของเราต้องสูญพันธุ์ไปจากระบบนิเวศในร่างกายของเราเอง
หลังจากอ่านจบ :
ต้องบอกเลยว่า คุ้มค่ากับการอ่านมากๆ คุณหมอเอ้ว สามารถอธิบายเรื่องยากอย่างระบบนิเวศในร่างกาย หรือการที่แบคทีเรียส่งผลกระทบกับร่างกายของเราได้อย่างไร ได้อย่างสนุกมากๆ และยังทำให้เข้าใจโรคภูมิแพ้ รวมไปถึงการใช้ยาปฏิชีวนะได้ดีขึ้นอีกด้วย
หนังสือเล่มนี้ เหมาะกับใคร :
จริงๆแล้ว ด้วยความที่คุณหมอเขียนได้สนุกมาก ผมเชื่อว่าทุกคนน่าจะอ่านแล้วเข้าใจได้ แต่อาจจะเน้นไปที่คนที่สนใจเรื่องระบบนิเวศ รวมถึงใครที่เป็นโรคภูมิแพ้ ท้องเสียบ่อยๆ(ธาตุอ่อน) พลาดไม่ได้ด้วยประการทั้งปวงครับ
โฆษณา