เข้าใจธุรกิจด้วยกระดาษเพียงหน้าเดียว ผ่าน "Business Model Canvas"
หลักการสำคัญประการหนึ่งของการลงทุนแบบเน้นคุณค่าหรือแนว VI คือการประเมินมูลค่ากิจการ และการที่เราจะประเมินมูลค่าได้เราต้องประเมิน Free Cash Flow (FCF) ให้ได้ก่อน** แถมต้องเป็นการประเมินในระยะยาวด้วย ซึ่งการที่เราจะสามารถประเมิน FCF ได้เรา
จำเป็นต้องรู้จักและเข้าใจธุรกิจของบริษัทเป็นอย่างดี
** ที่จริงนอกจากวิธีประเมินมูลค่าแบบสัมบูรณ์ (Absolute Approach) แบบวิธี DCF แล้วเรายังสามารถประเมินมูลค่าแบบสัมพัทธ์ (Relative Approach) หรือวิธีเปรียบเทียบได้
เช่น การใช้ PE Ratio ซึ่งเดี๋ยวตรงนี้จะมีบทความออกมาอีกทีนะครับ
แต่ไม่ว่าจะเป็นการประเมินแบบใด จะไม่แม่นยำได้เลยถ้าหากเราไม่เข้าใจธุรกิจที่เราจะลงทุน
การวิเคราะห์บริษัทปกติเราจะวิเคราะห์ใน 2 แง่มุม คือ
1. การวิเคราะห์เชิงปริมาณ (Quantitative) ได้แก่ การวิเคราะห์งบการเงิน และอัตราส่วน
ทางการเงินต่าง ๆ อันนี้เป็นการรู้จักบริษัทผ่านตัวเลขต่าง ๆ ทำให้รู้จักโครงสร้างทางการเงิน ผลงานในอดีต เงินลงทุนที่จะต้องใช้ อัตราส่วนต้นทุนค่าใช้จ่าย และอัตราส่วนการทำกำไร
เป็นต้น ซึ่งมักมีคนเปรียบเทียบว่าเหมือนการมองกระจกหลังหรือมองบริษัทย้อนกลับไปใน
อดีตนั่นเอง ตัวเลขที่ใช้ประเมินมูลค่าหลาย ๆ ตัวก็นำมาจากการวิเคราะห์แบบนี้ล่ะครับ
2. การวิเคราะห์เชิงคุณภาพ (Qualitative) ได้แก่ การวิเคราะห์ Business Model
กลยุทธ์ธุรกิจ การวิเคราะห์จุดอ่อนจุดแข็ง (SWOT) และตัวผู้บริหาร เป็นต้น วิธีนี้เป็นการ
มองออกไปข้างหน้าว่าบริษัทจะเพิ่มรายได้ในอนาคตได้อย่างไร จะเจาะกลุ่มลูกค้ากลุ่มไหน
การบริหารงานมีประสิทธิภาพขนาดไหน เทียบกับคู่แข่งแล้วเป็นอย่างไร เป็นต้น
ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญที่ใช้ประมาณกระแสเงินสดในอนาคต (หรือกำไรในปีหน้า) ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการประเมินมูลค่าเช่นกัน
โดยการวิเคราะห์ทั้ง 2 มุมมองเราจะต้องทำไปด้วยกัน จะขาดอย่างใดอย่างหนึ่งไปไม่ได้
ซึ่งในบทความนี้เราจะมาทำความรู้จักเครื่องมืออย่างหนึ่งที่ทำให้เรารู้จักกับธุรกิจที่เราลงทุน
ได้เป็นอย่างดี คือ Business Model Canvas กันนะครับ
"Business Model Canvas" ถูกคิดค้นขึ้นโดย อีฟ พินเญอร์ (Yves Pigneur)
ศาสตราจารย์ประจำสาขาการบริหารระบบสารสนเทศ มหาวิทยาลัยโลซานน์ โดย
Business Model Canvas (ขอเรียกสั้น ๆ ว่า BMC นะครับ) มีหน้าตาแบบในรูป
ด้านล่างครับ
รูปที่ 1 Business Model Canvas (BMC) ที่มา Medium.com
จากรูป BMC จะประกอบด้วย 3 ส่วน คือ ส่วนที่เกี่ยวกับการหารายได้ (CR, CS, CH, R)
ส่วนที่เป็นทรัพยากร การดำเนินการและต้นทุน (KP, KA, KR, C) และส่วนที่เป็นคุณค่าหลักของธุรกิจ (Value Propositions, VP)
1. Value Propositions (VP) หรือ คุณค่าที่กิจการมอบให้เรา เช่น การเป็นสถานที่
รวบรวมหนังสือมากมายหลากหลายชนิดให้เราซื้อหนังสือ สำหรับร้านหนังสือ เช่น
ร้าน Kinokuniya เป็นต้น
2. Customer Segment (CS) ใครคือลูกค้าของเราส่วนนี้เป็นส่วนสำคัญมาก เพราะการที่รู้ว่าลูกค้าคือใครจะทำให้เรากำหนดกลยุทธ์การตลาดได้ถูกต้อง เช่น ร้าน Kinokuniya ลูกค้าคือคนที่ชื่นชอบอ่านหนังสือทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษทุกเพศ ทุกวัย ในพื้นที่ที่
สามารถเดินทางมาร้านได้ไม่ยากเกินไปครับ กลยุทธ์ของร้านหนังสือก็อาจจะเป็น
(อันนี้ผมเดาเอานะครับ) คือ การจัดหาหนังสือมากมายหลายประเภทมาให้นักอ่านทั้งหลาย
ได้เลือกอ่านเลือกซื้อกันโดยอาจจะมีการโฟกัสประเภทหนังสือตามกลุ่มลูกค้าหลัก ๆ ของร้านด้วย เป็นต้น
3. Channel (CH) ช่องทางที่เราจะขายสินค้าให้ลูกค้ามีอะไรบ้าง เช่น หน้าร้าน ออนไลน์
หรือขายผ่าน Modern Trade
4. Customer Relationship (CR) ความสัมพันธ์ของเรากับลูกค้า เช่น การพูดคุยกันโดยตรง การติดต่อผ่านสื่อออนไลน์ หรือให้ลูกค้าบริการตัวเอง (เช่น คิดเงินเอง อันนี้ใครเคย
ไปเดินซูเปอร์มาร์เก็ตที่ Central World หรือ หลาย ๆ ที่ตอนนี้ก็อาจจะมีแบบนี้แล้ว) การมีบัตรสมาชิกเพื่อให้รู้ว่าลูกค้าชอบซื้ออะไร หรือการล็อกอินในแอปฯ ต่าง ๆ นี่ล่ะ แล้วเราจะพบว่ามีสินค้าที่เราชอบมาให้เลือกบ่อย ๆ แบบนี้ เป็นต้น
5. Revenue Stream (R) กระแสรายได้ คือกิจการมีรายได้จากสินค้าหรือบริการอะไรบ้าง
เป็นสัดส่วนเท่าไหร่
6. Key Resource (KR) ทรัพยากรหลัก คือ บุคลากร หน้าร้าน ตัวอาคาร หรือแม้แต่
ซอฟต์แวร์หรือระบบหลังบ้านที่จำเป็นต่อการดำเนินการครับ
7. Key Activity (KA) กิจกรรมหลักของธุรกิจเราคืออะไร ที่ทำเพื่อสร้างและส่งมอบ VP ให้กับลูกค้า
8. Key Partner (KP) พาร์ทเนอร์ (อาจจะเรียกว่าคู่ค้า พันธมิตรทางธุรกิจ ก็ได้) อันนี้เช่น คนที่ขายวัตถุดิบให้เรา (Supplier หรือ Vendor) หน้าร้านที่เราเอาสินค้าไปฝากขาย
(กรณีเราเป็นโรงงานผลิตที่ไม่มีหน้าร้าน) เครือข่ายบริษัทที่ให้บริการเสริมจากบริการหลัก
ของเรา (เช่น ร้านขายอาหารมี LINE Man เป็นพาร์ทเนอร์ช่วยส่งสินค้าให้) หรือแม้แต่
หน่วยงานรัฐที่ทำหน้าที่กำกับดูแล
9. Cost Structure (C) อันนี้คือต้นทุนหรือค่าใช้จ่ายในการดำเนินการว่ามีอะไรบ้าง เช่น
ร้านหนังสือก็มีค่าเช่าร้าน ค่าพนักงานหน้าแคชเชียร์ ค่าน้ำ ค่าไฟ ค่าถุงใส่หนังสือ เป็นต้น
เพื่อให้เห็นภาพชัดขึ้นขอยกตัวอย่าง BMC ของร้านสะดวกซื้อที่ทุกคนรู้จักกันดี อย่าง ร้าน 7-ELEVEN นะครับ
รูปที่ 2 CPAll Business Model Canvas ที่มา SkillLane
จากรูปขออธิบาย BMC ตามการวิเคราะห์ของผมตามนี้นะครับ
(ต่อไปขอเรียกร้าน Seven Eleven ย่อๆ ว่า 7-11 นะครับ)
1. Value Propositions (VP) หรือ คุณค่าที่กิจการมอบให้เรา ผมขอนิยามว่า
“ความสะดวกที่ใกล้บ้าน” เพราะแน่นอนว่าเดี๋ยวนี้ 7-11 มีสินค้าและบริการที่หลากหลายมาก ไม่ว่าเราอยากจะซื้ออาหาร ดื่มกาแฟ ซื้อของใช้ในขนาดพอเหมาะ ส่งพัสดุ จ่ายค่าน้ำ ค่าไฟ ค่าตั๋วเครื่องบิน หรือแม้แต่ ถอน โอน ฝาก เงินและอื่นๆอีกมากมาย ก็ทำได้ที่ 7-11 แถมมีสาขาอยู่ทั่วไปทำให้นิยามนี้น่าจะไม่เกินไป
2. Customer Segment (CS) ลูกค้าของ 7-11 ก็คือคนทั่วไปที่อยู่ใกล้ๆร้านนั่นล่ะครับ
และก็น่าจะครอบคลุมพื้นที่ชุมชนส่วนใหญ่ในเขตเมืองและต่างจังหวัดเกือบหมดแล้ว
3. Channel (CR) ช่องทางขายของ 7-11 ก็มี หน้าร้าน, ออนไลน์ (24-shopping), Line (สั่งสินค้าทาง Line แล้วให้พนักงานร้านมาส่ง อันนี้เริ่มทดลองบางสาขา), O2O
(Online to Offline) คือ สั่งของทาง Online แล้วไปรับที่ร้านหรือสั่งให้เพื่อนที่ร้านสาขาอื่นก็ได้ และล่าสุดคือมีการตั้งตู้ขายสินค้าอัตโนมัติในบางพื้นที่ด้วยครับ
4. Customer Relationship (CR) ความสัมพันธ์ของเรากับลูกค้า ของ 7-11 ก็จะเป็นการรับชำระเงินและแนะนำสินค้าที่ร้านโดยพนักงานร้าน, การตลาดแบบ online ผ่านทั้ง Social Media เช่น Line , FB และ Website อันนี้ทาง Seven จะมีโปรโมชันสินค้าส่งผ่าน line เป็นประจำ (คิดว่าหลายๆคนเคยซื้อนะ) และที่สำคัญคือระบบสมาชิก All Member และ Application ที่ 7-11 ใช้ เพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลการซื้อและความสนใจของลูกค้าเพื่อนำเสนอสินค้าให้ตรงกับลูกค้าเป้าหมายในแต่ละสาขาอีกด้วย
5. Revenue Stream (R) กระแสรายได้ หลักๆ มาจากยอดขายสินค้าและการให้บริการ (92.53%) รายได้อื่นๆ 5.52% รายได้จากดอกเบี้ย 0.13% และรายได้จากเงินปันผลอีก 1.82% ครับ (อันนี้เข้าใจว่าส่วนใหญ่เป็นรายได้จากเงินปันผลจาก Makro ที่ 7-11
เข้าซื้อตั้งแต่ปี 2556)
6. Key Resource (KR) ทรัพยากรหลัก คือ บุคลากรของบริษัท ตั้งแต่ ผู้บริหารจนถึงพนักงานระดับต่างๆ และพนักงานร้าน, หน้าร้านที่มีอยู่ 11,000 สาขา, ระบบซอฟต์แวร์ และระบบ Logistic โดย 7-11 มีศูนย์กระจายสินค้าอยู่ตามภูมิภาคต่างๆ รวม 22 แห่งจึงทำให้การส่งสินค้ามีประสิทธิภาพมาก นอกจากนี้ยังมีสถาบันฝึกอบรมและพัฒนาบุคลากรของตนเองในชื่อปัญญาภิวัฒน์อีกด้วย และที่สำคัญซึ่งถ้าไม่มีก็คงไม่มี 7-11 แบบทุกวันนี้คือสิทธิ์ในการบริหารร้าน 7-11 จากญี่ปุ่น (Exclusive Right)
7. Key Activity (KA) กิจกรรมหลักของ 7-11 คือ
การจัดหาสินค้าและบริการให้แก่ลูกค้า โดยเท่าที่ทราบ 7-11 มีการเก็บข้อมูลการซื้อสินค้า
ของลูกค้าจากแต่ละสาขามานานแล้วและในปัจจุบันมีการใช้ข้อมูลที่เก็บจากทั้ง ระบบสมาชิก Application และการใช้จ่ายเงินของลูกค้าผ่าน True Money Wallet มาวิเคราะห์ความต้องการของลูกค้าเพื่อจะนำเสนอสินค้าให้ตรงกับความต้องการของลูกค้ามากที่สุด ถ้าลองสังเกตดู 7-11 แต่ละสาขาจะมีสินค้าที่วางขายไม่เหมือนกันทั้งหมดทั้งนี้ขึ้นอยู่กับว่าสาขาไหนสินค้าอะไรที่ลูกค้าให้ความนิยมหรือว่าสินค้าอะไรที่ลูกค้าน่าจะต้องการ ครับ
การทำโปรโมชันผ่านช่องทางต่างๆ เช่น ทาง Line เหมือนที่กล่าวถึงไปแล้วในหัวข้อ CR นะ ครับ จัดหาบริการใหม่ๆ มาเพิ่มเติมให้แก่ลูกค้า เช่น การส่งพัสดุ อาหารปรุงสุก กาแฟ ALL Cafe ตู้ขายสินค้า และบริการธนาคารผ่านสาขา เป็นต้น ครับ
8. Key Partner (KP) อันนี้มีเยอะมาก และเพราะว่ามีเยอะนี่ล่ะ ครับถึงได้ส่งเสริมให้มีสินค้าและบริการใหม่ๆ มาให้ตลอด อันนี้ขอไม่พูดถึงทั้งหมดนะ ครับ ไม่งั้นบทความจะยาวเกินไป 555 แต่ว่า partner หลักๆ ของ 7-11 มีดังนี้
Supplier หรือคนที่เอาของมาขายใน 7-11 ต่าง เช่น SME ทั่วไป , บริษัทในเครือของ 7-11 และ CP และ บริษัทใหญ่ๆที่ผลิตสินค้าอุปโภคบริโภค เป็นต้น
ผูัซื้อแฟรนไชส์ อันนี้เป็นกลยุทธ์ในการขยายสาขาที่สำคัญเลย ครับ เพราะว่าเป็นส่วนที่ช่วยให้ขยายสาขาได้รวดเร็วกว่าการเปิดร้านเองทั้งหมดและยังเป็นการสร้างผู้ประกอบการหน้าใหม่ด้วย โดยจะเห็นว่าร้านค้าของ 7-11 ที่เป็นแฟรนไชส์มีมากถึง 5,687 ร้าน หรือ 51.70% เลยทีเดียว
ปั๊มน้ำมัน ปตท ซึ่งมีสาขา 7-11 ในปั๊ม 1,714 สาขา คิดเป็น 15.58%
บริษัทบัตรเครดิด เช่น Visa, Master Card, Union Payและผู้ให้บริการกระเป๋าเงินออนไลน์รายใหญ่ เข่น Alipay, Wechat Pay และ True Money ซึ่งบริการการชำระเงินที่เป็นบริษัทจากจีนน่าจะมีส่วนสำคัญให้นักท่องเที่่ยวจีนเข้ามาซื้อของใน 7-11 มากกว่าร้านอื่นๆ เพราะจ่ายเงินได้สะดวกครับ ธนาคารพาณิชย์ เท่าที่ทราบตอนนี้มีธนาคาร กสิกร ไทยพาณิชย์ กรุงศรี ออมสิน ธกส และ LH bank ครับ ทำให้เราสามารถทำธุรกรรมของแบงก์ที่ 7-11
ได้เลย
9. Cost Structure (C) ของ 7-11 ได้แก่ ค่าสินค้า ค่าพนักงานขาย ค่าน้ำ ค่าไฟในสาขา ค่าจัดส่งสินค้ามาที่ร้าน (อันนี้คือต้นทุนขาย Cost of Good Sold,cogs ในงบการเงิน) ค่าใช้จ่ายการตลาด เงินเดือนระดับบริหารและเงินเดือนพนักงานอื่นๆ (อันนี้คือ ค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร SG&A) และค่าใช้จ่ายอื่นๆ เช่น ดอกเบี้ย ภาษี เป็นต้น นะ ครับ
เอาล่ะครับ จบไปแล้วสำหรับ Business Model Canvas คิดว่าไม่ยากเกินกว่าจะทำความ
เข้าใจนะครับ ส่วนคำแนะนำสำหรับการหาข้อมูลประกอบการทำ BMC** คือ รายงานประ
จำปี ครับ เพราะข้อมูลที่ผมนำมาจัดทำ BMC ก็นำมาจากรายงานประจำปีของ CPAll
(ชื่อในตลาดหลักทรัพย์ของ 7-11) เช่นกัน อาจจะเป็นรายงานที่อ่านไม่ง่ายนักแต่ก็ไม่ยากจนเกินไปแน่นอน
**ถ้าการอ่านรายงานประจำปีแล้วมาเขียน BMC อาจจะดูยากไปแนะนำให้เริ่มต้นจากการ
อ่านหนังสือ Business Model Generation Work Book ก็เป็นการเริ่มต้นที่ดีเลยครับ
ชอบ "กดถูกใจ" ใช่ "กดแชร์"
แล้วพบกับบทความดี ๆ จาก SkillLane อีกมากมาย
กดติดตามไว้ได้เลย!
- 616
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
