21 มี.ค. 2021 เวลา 22:00 • การศึกษา
การเลี้ยงลูกอย่างไร ในปัจจุบัน และการเลี้ยงลูก เชิงบวกคืออะไร
Cr.Sriphat Medical Center
อ.พญ.จิตรลดา ศรีปัญญา
กุมารแพทย์ ศูนย์ศรีพัฒน์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
เนื่องจากการเปลี่ยนไปของสังคม มีการเข้ามาของ Internet ทุกคนมีมือถือเป็นปัจจัยที่ 5 ทำให้พบปัญหาต่างๆ มากขึ้น เช่น เด็กติดจอ ไม่อยู่นิ่ง ซนเกินไป พูดช้าหรืออาละวาด สาเหตุนี้เกิดจากสังคมที่เปลี่ยนแปลง ...แล้วหน้าจอมีผลหรือเปล่า หรือการเลี้ยงดูของเราที่ไปผิดทางกันแน่
การเลี้ยงลูกแบบเดิม
สมัยเราเด็กๆ เราไม่เคยมีหน้าจอเลย อย่างมากก็ทีวี 1 เครื่อง เรา Focus กับอะไรได้มากขึ้น เราอดทน... เราพยายามกับการเรียน แต่เด็กสมัยนี้หล่ะ อดทนต่ำลง ซนมากขึ้น เพราะอะไร หรือเพราะการเลี้ยงดูของเรากันนะ..
ก่อนอื่น หมออยากให้เราเปิดใจก่อนค่ะ เวลาลูกซน ดื้อ ทำข้าวของเสียหาย เราจัดการอย่างไร.. เราตี ดุ ว่า บ่น แล้วลูกเราเลิกดื้อไหมคะ ลูกเราโดนดุ โดนตี แล้วเค้าทำตัวดีขึ้นไหมคะ ถ้าเค้าทำเหมือนเดิม ดื้อเหมือนเดิม แสดงว่าเราอาจจะไปผิดทางค่ะ
สมองเกิดอะไรขึ้น
เมื่อโดนดุหรือตี สมองจะไปกระตุ้นระบบอัตโนมัติ ประมาณว่า ไฟไหม้ ยกโอ่งหนีนั่นแหละค่ะ ให้หยุดพฤติกรรมนั้น แต่ออกมาในรูปแบบหนี (วิ่งหนี) สู้ (แลบลิ้นใส่เรา) หรือยอมๆ ไป (หยุดแบบงงๆ) แต่ไม่ได้เกิดการเรียนรู้ใดๆ ค่ะ ทำให้เกิดพฤติกรรมไม่น่ารักแบบซ้ำๆ
การเลี้ยงลูกเชิงบวกคืออะไร
คือการเลี้ยงแบบใหม่ ที่เรามีกฏที่ชัดเจน มีบทชมเชยและบทลงโทษที่ชัดเจนค่ะ
หลักการดังนี้เลยค่ะ
1. สายสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้นและเวลาคุณภาพ
2. เข้าใจพื้นอารมณ์หรือพัฒนาการเด็ก
3. มีกฏชัดเจน จริงจัง สม่ำเสมอ
ทำดี >> ชม
ทำไม่ดี >> เพิกเฉย จับให้หยุด หรือ Time out
4. มีการวางแผนล่วงหน้า
5. ดูแลใจตัวเองและครอบครัว
>> หมอขอยกตัวอย่างประกอบความเข้าใจนะคะ
วันหนึ่งขณะเรากลับบ้านด้วยความเหนื่อย พบว่า
>>> บ้านเต็มไปด้วยของเล่น สีถูกเขียนเต็มโต๊ะตัวใหม่
>> แบบเดิม : โอย...ทำอะไรเนี่ยลูก เละเทะไปหมดแล้ว มาช่วยกันทำความสะอาด..เร็วๆๆๆ
(ลูกเราวิ่งปรู๊ดไป เทน้ำใส่แก้ว สักพักหก)
>> แบบเดิม : โอย.. เรื่องเดิมยังไม่จบ ทำน้ำหกอีก...เดี๋ยวลื่นๆๆ มานี่เดี๋ยวนี้.บางคนไม่ไหวอาจจะตีลูกไป
>> ลองหยุดและคิดสักนิดนะคะ…หายใจเข้าลึกๆ ถามลูกว่า ลูกทำอะไรอยู่คะ น้ำหกเต็มเลย
ลูก : เทน้ำให้แม่ค่ะ เห็นแม่กลับบ้านมา แต่หกหมดเลย
แม่ : ขอบใจค่ะ ที่เทน้ำให้ เรามาช่วยเช็ดน้ำที่หกกันดีไหมคะ
(เด็กได้เรียนรู้น้ำหก ต้องเช็ด และเรายังชื่นชมที่เค้ามีน้ำใจเทให้ด้วย)
ต่อจากนั้นเราก็ไปช่วยกันเก็บของดีไหมคะ ใครเก็บเสร็จก่อนชนะ
ส่วนเรื่อง ขีดเขียนโต๊ะ ให้เราทำใจก่อนค่ะ ว่าเราเสียดาย เราโกรธและเราไม่อยากให้ลูกเขียน เราถามลูกก่อน ว่าเค้าทำอะไร
ลูก : หนูเขียน ABC สวยไหมคะ
แม่ : แม่เห็นว่าหนูพยายามมากเลยค่ะ เขียน ABC แต่แม่ไม่อยากให้หนูเขียนบนโต๊ะนะคะ คราวหลังเราเขียนบนกระดาษวาดเขียนนะคะ (บอกกฏที่ชัดเจน) แต่โต๊ะเลอะหมดเลยเราช่วยกันทำความสะอาดดีไหมคะ (บอกวิธีการแก้ไข) เพียงเท่านี้ บ้านก็จะไม่ระเบิด ดังที่เคยเป็นมา
ลองทำดูนะคะ ...สุดท้าย การเลี้ยงลูก ก็คือการเริ่มต้นเรียนรู้จัดการอารมณ์ของเราเอง และค่อยๆ เรียนรู้ไปพร้อมๆ กับลูกค่ะ
โฆษณา