7 พ.ค. 2021 เวลา 01:30
#คำแนะนำเบื้องต้น
สำหรับผู้สนใจการแปล
ในช่วงแรกที่ผมหัดแปลงานด้านวิทยาศาสตร์ จากภษาอังกฤษมาเป็นไทยนั้นเต็มไปด้วยความขลุกขลัก อาศัยการเรียนรู้จากพี่ๆ ผสมกับการลองผิดลองถูกจึงจับทางได้ช้าพอสมควร
บทความนี้จึงอยากแนะนำเกร็ดและหลักการเล็กๆน้อยๆสำหรับผู้สนใจงานด้านนี้ครับ (ในที่นี้จะกล่าวถึงการแปลจากอังกฤษเป็นไทยเป็นหลัก)
ในแง่หนึ่ง การแปลนั้นเป็นศิลปะแห่งการเลือกใช้ถ้อยคำ
เมื่อมองมันในแง่ของศิลปะ การแปลจึงต้องอาศัยการฝึกฝนเช่นเดียวกับการวาดภาพ งานปั้น ฯลฯ
หลายๆคนมักเข้าใจผิดว่า การแปลนั้นรู้แค่ภาษาต้นทาง เช่น ภาษาอังกฤษให้ดีก็พอ แต่จริงๆแล้วน่าจะถูกเพียงครึ่งเดียว
ประโยคที่ว่า I eat fish. อาจจะแปลได้ว่า ฉันกินปลา , กูแดกมัจฉา หรืออื่นๆได้ตามแต่บริบท
ดังนั้นในการแปลจึงจำเป็นต้องรู้ภาษาไทยที่ดีด้วย เพื่อให้เลือกสรรคำใช้ได้อย่างรุ่มรวย ปัญหาคือ นักแปลหน้าใหม่อาจพยายามพัฒนาภาษาอังกฤษโดยไม่สนใจภาษาไทยนักทำให้รู้จักคำและลักษณะประโยคไม่หลากหลาย
ทางออกคือการอ่านหนังสือวรรณกรรม เรื่องสั้น นิยาย ที่เขียนในภาษาไทยควบคู่ไปด้วย จะยิ่งได้สำนวน การลำดับที่ดียิ่งขึ้น
เมื่อมองในแง่นี้จะเห็นได้ว่าโปรแกรมช่วยแปลนั้นมิอาจให้งานแปลที่ดีได้ (อย่างน้อยก็ในตอนนี้) ดังนั้นจึงควรใช้มันเพียงเพื่อแปลคำศัพท์เท่านั้น อย่านำไปใช้แปลประโยค
ทักษะการอ่านภาษาอังกฤษนั้นสำคัญ ในแง่การทำความเข้าใจเนื้อหาที่จะแปล ผมมักบอกกับน้องๆเสมอว่าตรงไหนที่ไม่เข้าใจอย่าแปล ให้แปลสิ่งที่เข้าใจแล้วเท่านั้น
เมื่อเริ่มต้นแปล หลายท่านอาจจะเกร็งมาก เพราะพยายามแปลแบบเคารพต้นฉบับ ทำให้ภาษาไทยที่ออกมาแข็ง ห้วน กระด้าง คำแนะนำของผมควรแปลโดยเน้นให้ภาษาไทยที่ออกมาน่าอ่านไว้ก่อน แม้ว่าจะต้องปรับ ,แต่ง ,ตัด ,เติม บ้างแต่ถ้าใจความหลักไม่แปรเปลี่ยนนักก็ไม่มีปัญหา
สำคัญที่สุดคือ การขัดเกลาหลังจากแปลเสร็จแล้ว โดยผมมักจะแนะนำด้วยการให้อ่านงานแปลนั้นๆออกเสียง เพื่อให้หูช่วยฟังว่าภาษาดีแล้วหรือยัง การทำแบบนี้จะช่วยให้เกลาได้ดีขึ้นและอ่านลื่นขึ้นมาก
ในแง่ของรายได้ สำหรับงานแปล pocket book มักตกลงด้วยการแบ่งเปอร์เซ็นต์โดยให้นักแปล 7% ของยอดพิมพ์คูณราคาปก
เช่น หนังสือพิมพ์ 2,000 เล่ม เล่มละ 300
ยอดพิมพ์คูณราคาปก = 2,000 x 300 = 600,000
ดังนั้นจะได้ 7 % ซึ่งเป็นจำนวนเงิน 42,000 ทันที่โดยไม่เกี่ยวว่าหนังสือจะขายได้หรือไม่ได้
ส่วนรายได้จากการแปลเป็นชิ้นๆไปนั้นพูดยากมาก แล้วแต่ตกลง
เพราะการประเมินราคานั้นยากทีเดียว แต่สิ่งที่พูดได้คือ การแปลด้วยภาษาที่ดี ละเอียดรอบคอบ ผิดน้อย ก็มีโอกาสเรียกราคาได้สูง
สุดท้ายคือ โปรดอย่าเข้าใจผิดว่า การทำคะแนนสอบภาษาอังกฤษได้ดี หมายถึง การแปลที่ดีเสมอไป เพราะการทำข้อสอบเป็นการแปลในหัวให้ตนเองเข้าใจ ส่วนการถ่ายทอดออกมาให้คนอื่นเข้าใจนั้น อาจต้องฝึกฝนเพิ่มเติมอีกมาก
หวังว่าจะเป็นประโยชน์ครับ
อาจวรงค์
โฆษณา