2 ก.ค. 2021 เวลา 00:02 • ข่าว
ทำไม ชาวตะวันตกถึงหันมานับถือพระพุทธศาสนากันมาก และกำลังเป็นกระแสในทุกวันนี้?
ขอตอบคำถามครับ ในฐานะคนที่เคยมีประสบการณ์ไปอธิบายการเจริญสติให้ฝรั่งฟัง นั่งสนทนากับฝรั่งหลายคน ทั้งที่เป็นระดับผู้สอนสมาธิในประเทศฝรั่งเองและทั้งที่เป็นระดับผู้สนใจเรียนรู้การเจริญสติเพื่อปฏิบัติในชีวิตประจำวัน
1
๑.มนุษย์เรามีทุกข์กายทุกข์ใจมากครับ สมัยก่อน ฝรั่งนับถือพระเจ้าเป็นศาสนาหลัก ทุกข์กายทุกข์ใจมาก็สวดมนต์อ้อนวอนพระเจ้าเป็นประจำ แต่พระเจ้าก็ไม่เคยช่วยเหลือใดๆ ให้เห็นเป็นรูปธรรมเลย
สถานการณ์ชาวตะวันตกในอดีตก็เหมือนชาวตะวันออกกลางเดี๋ยวนี้ ที่ขอให้พระเจ้าช่วยเหลือจากประเทศที่รุกรานซึ่งฆ่าคนหลายล้านคนแล้ว แต่ไม่มีพระเจ้าองค์ไหนทรงยื่นมือมาช่วยอย่างเป็นรูปธรรมเลย
ชาวตะวันตกจึงหันมาใช้เหตุผลมาศึกษาดูว่าพระเจ้ามีจริงหรือปล่าว? โดยอาศัยวิทยาศาสตร์ช่วย ชาวตะวันตกเหล่านี้ ใช้สติปัญญาหรือมันสมองมากในการวิเคราะห์จนกระทั่งมีความรู้หรือมีปัญญามากย่ิงขึ้น จนกระทั่งมายอมรับว่าพระเจ้าที่จะช่วยเหลือให้เห็นเป็นรูปธรรมเมื่ออ้อนวอนไปแล้วนั้นไม่มี จึงเลิกนับถือพระเจ้าเสีย
1
นักวิทยาศาสตร์หลายกลุ่มได้สนใจศึกษาพฤติกรรมชาวตะวันตกที่พยายามแสวงหาความจริงเหล่านี้แล้วพบว่ากลุ่มคนที่กล้าแหวกม่านประเพณีไปศึกษาหาความจริงและหลุดไปจากกรอบความคิดเดิมๆ ที่ว่าพระเจ้าสร้างโลกนั้นมักมี IQ สูงกว่าคนที่ยอมรับนับถือความเชื่อแบบเดิมๆ โดยไม่ใช้ปัญญาไตร่ตรอง เช่น นักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยโรเชสเตอร์ เป็นต้น
๒.เมื่อเลิกนับถือว่ามีพระเจ้าสร้างโลกเพราะการอ้อนวอนพระเจ้าไม่ได้ช่วยอะไรที่เป็นรูปธรรมเลย คนเหล่านี้ก็หันมาทดลองแนวพระพุทธศาสนา ที่ไม่เชื่อว่ามีพระเจ้าสร้างโลกบ้าง
พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ความจริงว่ากิเลสในใจมนุษย์ที่เป็นบ่อเกิดแห่งทุกข์และทำให้มนุษย์เวียนว่ายตายเกิดมี ๓ กองหลัก ไตรสิกขาคือศีล สมาธิและปัญญาสามารถทำให้กิเลสเหล่านี้เบาบางจนถึงกำจัดให้หมดสิ้นไปได้ เมื่อกิเลสเหล่านี้เบาบาง ความทุกข์ก็จะลดลง
เมื่อกิเลสทั้ง ๓ กองเหล่านี้หยุดการทำงานชั่วคราวเพราะจิตสงบด้วยอำนาจการเจริญสติ ความสุขทางจิตก็เกิดขึ้นตามมา ใครฝึกก็จะพบความสุขเหมือนกันหมดเลย ไม่ว่าจะนับถือศาสนาไหนก็ตาม
ข้อสำคัญ ความสุขเหล่านี้จะเกิดขึ้นได้เมื่อลงมือปฏิบัติจริงๆ จนถึงระดับหนึ่งแล้วเท่านั้น ใครทำใครได้เหมือนกันหมดทุกคน ไม่มีการเลือกปฏิบัติ
ไม่มีพระเจ้าที่ไหนมอบให้แต่เป็นความสุขที่ทุกคนต้องลงมือปฏิบัติด้วยตนเองจึงจะได้
1
พระพุทธศาสนาสอนหลักกฎแห่งกรรมและปฏิจจสมุปบาทซึ่งมีความหมายว่าเมื่อลงมือสร้างเหตุอย่างใดอย่างหนึ่งอย่างพอเหมาะพอสมแล้ว ผลบางอย่างจะเกิดขึ้นตามมา
ฝรั่งตะวันตกเป็นพวกชอบทดลอง ชอบลงมือทำอยู่แล้ว เมื่อลงมือทำไปถึงระดับหนึ่งก็ได้พบความสุขจริงตามที่พระพุทธเจ้าสอนและสามารถใช้วิธีวิทยาศาสตร์ยืนยันผลได้ จึงพากันบอกต่อๆ กันไปว่า
'ความทุกข์กายทุกข์ใจมากมายในชีวิตจะลดลงไปได้ถ้ารักษาศีล แล้วหันมาเจริญสติและวิปัสสนาอย่างจริงจัง'
1
ด้วยเหตุนี้ การเจริญสติเพื่อนำไปสู่สมาธิซึ่งเป็นที่มาแห่งความสุขจึงแพร่หลาย กลายเป็นกระแสใหญ่อยู่ในประเทศตะวันตกมาจนถึงเดี๋ยวนี้
1
๓.ในขณะนี้ ชาวโลกกำลังทุกข์กันและมีปัญหาซึมเศร้าจากไวรัสโควิด ๑๙ กันมากและหลายคนถึงขั้นฆ่าตัวตายด้วยซ้ำ
มีนักวิทยาศาสตร์จำนวนมากทั้งในยุโรปและอเมริกาต่างยืนยันผลการทดลองทางวิทยาศาสตร์ตรงกันว่าการเจริญสติช่วยให้โครงสร้างของสมองของมนุษย์เปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้นและสามารถช่วยแก้ปัญหาโรคซึมเศร้าที่มนุษย์มีได้ และสามารถทำให้คนที่เป็นโรคซึมเศร้าสามารถกลับมาเป็นปรกติและมีความสุขในชีวิตได้
๔.องค์ความรู้ว่าด้วยการเจริญสติจึงเป็นสิ่งที่ชาวพุทธควรจะช่วยกันจัดสัมมนาและเผยแพร่ให้มากขึ้นในยุคนี้ ทั้งระดับชาติ ทั้งระดับนานาชาติครับ
ปฐมพงษ์ โพธิ์ประสิทธินันท์
ภาควิชามนุษยศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์
มหาวิทยาลัยมหิดล
โฆษณา