6 ส.ค. 2021 เวลา 06:26 • ท่องเที่ยว
สินค้าหัตถกรรม ของชาวอินทา
ชุมชนชาวอินทาที่อาศัยอยู่รอบๆทะเลสาบมีอยู่ราว 32 หมู่บ้าน ประชากรรวมแล้วกว่าหนึ่งแสนคน ส่วนใหญ่มีอาชีพเกี่ยวกับการเกษตรกรรม และการประมง มีอาชีพเสริมหลายอย่าง ที่เป็นแหล่งรายได้ให้กับครอบครัวและชุมชน
การทอผ้าจากใยบัว : เป็นการทอผ้าที่มีมาแต่โบราณ และมีที่เดียวในโลกที่ทอผ้าชนิดนี้กัน … ชาวอินเลเป็นกลุ่มคนที่มีศรัทธาในพระพุทธศาสนาสูงมาก และประพฤติปฏิบัติตนตามคำสอนอย่างเคร่งครัด พุทธศาสนาเป็นศูนย์รวมของจิตวิญญาณของผู้คนมาหลายร้อยปี นับตั้งแต่บรรพบุรุษของพวกเขามาตั้งรกรากกัน ณ ผืนดินแห่งนี้ ดังนั้นจึงไม่แปลกใจเลยที่ ผ้าใยบัวถูกทักทอเพื่อถวายในพิธีที่เกี่ยวเนื่องกับศาสนามาตั้งแต่ครั้งโบราณ
การทอผ้าใยบัว มีตำนานเล่าขานที่น่าทึ่งว่า … กว่าร้อยปีที่แล้ว ธิดาของทะเลสาบนาม ดอร์ วา อู ซึ่งมีความหมายว่า “ไข่นกกระจอก” เธอปรารถนารที่จะถวายผ่าจีวรผืนพิเศษแด่ พระสังฆราชแห่งวัดภูเขานกยูงทอง (Golden Peacock Mountain Monastery) หลังจากที่ใช้เวลาทดลองทำอยู่เนิ่นนานด้วยความยากลำบาก ในที่สุดแม่นางไข่นกกระจอก ก็สามารถทอผ้าใยบัวจากก้านบัวสดๆ 120,000 ก้าน ที่เพียงพอที่จะทอจีวรได้เพียง 1 ชุด
พระสังฆราชซาบซึ้งในการอุทิศตัวของนางมาก เพราะการจะถักทอผ้าใยบัวให้ได้แต่ละผืน ต้องใช้ความพยายามและความอดทนสูงอย่างยิ่งยวด กว่าจะได้ผ้าออกมาแต่ละคืบ
… พระองค์จึงเปลี่ยนชื่อให้เธอใหม่ว่า Daw Kyar U ซึ่งมีความหมายว่า มาดามไข่บัว (Madame Lotus Egg) … และตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ญาติมิตรของแม่นางไข่บัวก็สืบสานประเพณีการทอผ้าใยบัว เพื่อถวายพระสงฆ์ หรือเพื่อห่มเจดีย์ที่วัดผ่องต่ออู เรื่อยมา
สิ่งที่น่าสนใจก็คือ … ปกติเราจะเห็นการเลี้ยงตัวหม่อนและทอผ้าไหมในที่อื่นๆของประเทศในอุษาคเนย์และในเอเชีย แต่ผ้าไหมในพม่าต้องใช้เส้นไหมที่นำเข้ามาจากที่อื่นหลายที่มาทักทอเป็นผืนผ้าไหม … รู้ไม๊คะว่าเหตุผลคืออะไร?
… หญิงชาวอินทากำลังดึงใยบัวออกมาจากก้านบัวด้วยความระมัดระวัง ก่อนที่จะต่อเส้นใยให้ยาว แล้วม้วนเก็บไปใช้ในการทอผ้า
ผ้าใยบัวที่เห็น ราคาผืนละ 500 USD หรือหนึ่งหมื่นห้าพันบาท … อาจจะดูสมค่า สมราคา เมื่อเทียบกับความเพียรพยายามในการเก็บสะสมใยบัวมาทักทอ … แต่ราคานี้สูงเกินไปสำหรับเราค่ะ เลยได้แต่ส่งสายตาไปชื่นชม
เวลาที่เหลือเราเดินชมขบวนการทอผ้าพื้นเมือง และสินค้าที่วางขายในร้าน แต่ไม่ได้ซื้ออะติดมือกลับมาค่ะ
บุหรี่ขี้โย : ในบริเวณทะเลสาบอินเลมีการปลูกยาสูบเป็นล่ำเป็นสัน และเป็นพืชเศรษฐกิจอีกอย่างหนึ่ง บุหรี่ขี้โย จากอินเล มีชื่อเสียงเพราะสูบแล้วไม่ฉุน แถมรสชาติดีอีกต่างหากด้วยมีการผสมใบยาสูบกับสมุนไพรบางอย่าง จึงทำให้บุหรี่ขี้โยจากทะเลสาบอินเลมีเอกลักษณ์ที่แตกต่างจากที่อื่นๆ
การทำบุหรี่ขี้โย เป็นอาชีพที่ทำรายได้เป็นกอบเป็นกำให้กับผู้หญิงและแม่บ้านที่นี่ … ใบยาสูบที่ถูกหั่นเป็นฝอยๆถูกผสมกับสมุนไพรตามสูตรลับเฉพาะของแต่ละครอบครัว แล้วจะถูกห่อด้วยใบยาสูบ 2 ชั้น ก่อนที่จะถูกม้วนให้ตึงอย่างคล่องแคล่ว … บุหรี่จะมีขนาดต่างๆกันไป ใหญ่บ้าง เล็กบ้าง สามารถเลือกซื่อเป็นของฝากได้ตามอัธยาศัย
ผู้คนที่นี่อัธยาศัยดีมากค่ะ ดูเป็นมิตร … ต้อนรับผู้มาเยือนด้วยไมตรี มีน้ำชา และขนมพื้นเมืองเลี้ยงดูอย่างดี ไม่ซื้อหา เขาก็ไม่ว่าอะไรค่ะ
การทำเครื่องเงิน : เป็นการทำเครื่องเงินโดยวิธีโบราณ ทำทุกขั้นตอนด้วยมือ รวมถึงมีร้านที่จัดแสดงสินค้า และขายสินค้าที่ทำด้วยเงิน ทั้งเครื่องใช้ในพิธีกรรมทางศาสนา ของใช้ในบ้าน และที่สวยงามเป็นพิเศษก็คือ เครื่องประดับเงินที่ราคาย่อมเยามาก เป็นวิสาหกิจชุมชนที่น่าสนใจมากค่ะ
การทำเครื่องใช้จากเหล็ก : เท่าที่เห็น เป็นการตีเหล็กเพื่อทำมีด พร้า จอบเสียม ส่วนเครื่องใช้ หรือเครื่องประดับอื่นมีน้อยค่ะ
การเดินทางอยู่ในทะเลสาบอินเลทั้งวัน ทำให้ฉันได้สังเกตเห็นวิถีชีวิตที่งดงามของชาวอินทา ที่เหมือนกับได้นั่งดูหนังที่ฉายย้อนยุคย้อนอดัตกลับไปอีกหลายสิบปี และในบางแง่มุมฉันไม่เคยคิดด้วยซ้ำว่าจะมีโอกาสได้มาเห็น ได้มาชื่นชมเช่นครั้งนี้
แต่เช่นเดียวกับคำกล่าวอมตะที่ว่า “เหรียญย่อมที 2 ด้านเสมอ” … ในความชาญฉลาด และโขคดีที่มีต่อชาวอินทา แต่ยังมีปัญหาบางอย่างแฝงอยู่ให้เห็น
… นักท่องเที่ยวที่หลั่งไหลเข้ามาชมภาพชีวิตที่แตกต่างในทะเลสาบอินเล โดยเรือหางยาวที่เลี้ยวเข้าออกในสวนผัก และทะเลสาบ ฝากคราบน้ำมันบนผิวน้ำ ทำให้คุณภาพของน้ำในทะเลสาลดลง หากคราบน้ำมันเหล่านี้มากขึ้นเรื่อยๆ ก็อาจจะมีผลกระทบต่ออาชีพการประมงและการเกสรในพื้นที่ได้
การปล่อยสารเคมีและสีของอุตสาหกรรมบางอย่าง เช่น การทำเครื่องเงิน และการย้อมผ้า
ทะเลสาบอินเลมีการตื้นเขินมากขึ้นทุกปี อันเนื่องมาจากสาหร่ายที่เติบโตอย่างรวดเร็วและมากเกินไปในทะเลสาบ ทำให้เกิดการเน่าและตกตะกอน อาจจะเป็นเหตุให้ปลาในทะเลสาบลดลง …
… บางแหล่งข้อมูลกล่าวว่าการเติบโตเร็วเกินไปของสาหร่ายในทะเลสาบ เป็นผลมาจากการเพิ่มปริมาณแปลงผักลอยน้ำ และใช้สารเคมีและปุ๋ยที่มากเกินไปของเกษตรกรในแปลงผัก โดยเฉพาะมะเขือเทศ จึงช่วยไม่ได้ที่ปุ๋ยส่วนหนึ่งตกลงไปในน้ำ และทำให้สาหร่ายในน้ำเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วตามไปด้วย
… ผลที่ตามมาคือการตื้นเขินของทะเลสาบที่เกิดขึ้นเร็วกว่าในอดีตมาก จนบางปีต้องระดมกันขุดลอกทะเลสาบจนเอิกเกริก เพื่อขนเอาวัชพืชไปทิ้งหลายร้อยลำเรือ เพื่อให้เรือของพระสามารถออกมาร่วมพิธีสำคัญๆได้
ชุมชนที่อาศัยอยู่รอบๆทะเลสาบก็มีปัญหาของน้ำเน่าเสีย โดยเฉพาะเรื่องส้วมที่ถูกสุขลักษณะในพื้นที่ที่รายรอบไปด้วยน้ำเช่นที่นี่ การสร้างส้วมที่ถูกสุขลักษณะต้องใช้เงินมากมาย (บางคนประเมินว่า อาจจะต้องใช้เงินถึง 60,000 บาทต่อส้วมหนึ่งอัน) ในหลายกรณีมันมากจนชาวบ้านไม่สามารถจ่ายได้ พวกเขาจึงใช้วิธีดั้งเดิม คือขับถ่ายลงไปในทะเลสาบนั่นแหละ …
เวลาที่เรือของเราผ่าน มองดูแล้วน่าสยดสยองพอดู … รวมถึงเราจะเห็นชาวบ้านออกมานั่งอาบน้ำกลางคลอง แทนที่จะไปอาบน้ำกันที่ท่าน้ำของตัวเอง … เมื่อประชากรในทะเลาสาบมีมากขึ้น ของเสียจากมนุษย์ก็มากขึ้นตามสัดส่วน ทำให้แหล่งน้ำเสื่อมโทรมลงอย่างรวดเร็ว
เสน่ห์ของภาพชีวิตหลงอดีตของสังคมในลุ่มทะเลสาบอินเล เป็นเหมือนแม่เหล็กที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวให้มาเยือน … การหลั่งไหลของคนจากภายนอกที่ถาโทเข้ามา และนำสิ่งแปลกปลอมปนเปื้อนเข้ามาด้วย เช่น ขวดน้ำและถุงพลาสติก ซึ่งแต่ก่อนไม่มี
…. แม้ว่าชาวบ้านจะกินข้าวบนใบบัว หรือใบตอง แล้วโยนทิ้งให้เน่าเปื่อยย่อยสลายกลายเป็นปุ๋ยไปตามกาลเวลา … แต่อีกคงไม่นาน พลาสติกจะรุกคืบเข้ามาแทนที่ เหมือนๆกับอีกหลายแห่งในภูมิภาคแถบนี้ แล้วปัญหาในการกำจัดก็จะตามมาเป็นเงาตามตัว
นี่เป็นเพียงปัญหาบางอย่างที่คนผ่านทางอย่างฉันมองเห็น อาจจะมีปัญหาอย่างอื่นที่เกิดขึ้นแล้ว หรือกำลังจะเกิด ที่ท้าทายชาวอินทาทุกคนอยู่ก็ได้ … ฉันเพียงแต่อยากให้ชาวอินทาตระหนัก และแก้หรือป้องกันไม่ให้มันลุกลาม จนเป็นปัญหาใหญ่โตที่อาจจะแก้ไม่ตกของคนในรุ่นต่อไป
หากวันใดที่ ทะเลสาบอินเล ขึ้นชั้นอยู่ในทำเนียบแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์ระดับโลก ฉันก็เพียงหวังว่าพวกเขาจะเข้มแข็งพอ ที่จะปรับตัว หรือต้านพลังของ “ความเจริญ” ในรูปแบบต่างๆ ไม่ให้วัฒนธรรม และวิถีชีวิตเดิมๆที่งดงาม เปลี่ยนแปลงเร็วและสิ้นสลาย เหมือนกับสิ่งที่เกิดขึ้นแล้วในประเทศเพื่อนบ้านของเขาเอง
*******************
เที่ยวทั่วไทย ไปทั่วโลกกับพี่สุ … รวม link บทความที่เขียนในเพจ ..
***เมืองไทย ไดอารี่ by Supawan
***Supawan’s colorful world
***สถานีอร่อย by Supawan
โฆษณา