28 ก.ย. 2021 เวลา 02:05 • ข่าวรอบโลก
วิกฤต Evergrande กับการอุ้มแบบอำพรางของรัฐบาลจีน
Blockdit Originals โดย ดร.อาร์ม ตั้งนิรันดร
1
วิกฤตหนี้ก้อนมหึมาของ Evergrande ซึ่งเป็นบริษัทอสังหาริมทรัพย์อันดับ 2 ของจีนนั้น รัฐบาลจีนจะเข้ามาจัดการอย่างไร และปัญหาจะลุกลามใหญ่โตจนพาเศรษฐกิจจีนล้มครืนทั้งระบบหรือไม่ ยังคงเป็นเรื่องที่ทั้งโลกจับตามอง
 
อุ้มไม่อุ้ม ต้องตอบว่า รัฐบาลจีนคงจะไม่เข้ามา “อุ้ม” Evergrande แบบตรงๆ รัฐบาลจีนคงไม่ได้ให้ธนาคารของรัฐปล่อยกู้เพิ่มหรือเข้าไปอัดฉีดเงินให้ Evergrande ตรงๆ อย่างที่หลายฝ่ายตั้งตารอ เพราะจะเป็นการส่งสัญญาณที่ไม่ดีว่ารัฐบาลพร้อมเข้าไปอุ้มบริษัทยักษ์ที่ทำธุรกิจอย่างไม่รับผิดชอบ รวมทั้งจะเป็นการสวนกระแสกำราบทุนใหญ่ไปช่วยคนจนของประธานาธิบดีสีจิ้นผิงในช่วงที่ผ่านมา
2
แต่นั่นไม่ได้แปลว่า รัฐบาลจีนจะอยู่เฉยๆ ไม่ทำอะไร แท้จริงแล้ว รัฐบาลจีนอาจทำอะไรมากมายอยู่ในฉากหลัง เราต้องเข้าใจว่า รัฐบาลจีนมีเครือข่ายทุนและมีเครื่องมือทางนโยบายมากมายที่จะดับไฟแต่ต้นล้ม ไม่ให้วิกฤตของ Evergrande ลุกลามใหญ่โตจนซ้ำรอยวิกฤตการเงินอย่างวิกฤตแฮมเบอร์เกอร์ของสหรัฐฯ หรือวิกฤตต้มยำกุ้งของไทยในอดีต
5
ผมเรียกว่าเป็นการอุ้มทางอ้อมหรืออุ้มแบบอำพราง ซึ่งคงเริ่มจากเบาไปหาหนัก ปรับไปตามความรุนแรงของสถานการณ์
1
ตอนนี้มีข่าวว่ารัฐบาลจีนส่งเจ้าหน้าที่ของรัฐเข้าไปประเมินบัญชีและความเสี่ยงของ Evergrande และคงจะได้ภาพที่ชัดขึ้นว่า สินทรัพย์ของ Evergrande มีมูลค่าเท่าไรกันแน่ เมื่อเทียบกับก้อนหนี้มหึมาที่คนตกใจกันนั้น วิกฤตหนักหนาสาหัสเพียงใด หนี้นั้นซ้อนกันกี่ชั้น เกี่ยวพันกี่สถาบันการเงิน
6
เริ่มจากมาตรการเบา ก็คือให้ Evergrande ดำเนินการปรับโครงสร้างหนี้ ซึ่งเครื่องมือของรัฐบาลจีนที่จะช่วยพยุงบริษัททางอ้อมมีได้หลายทาง เช่น ให้ธนาคารของรัฐของจีนที่เป็นเจ้าหนี้ Evergrande เจรจาปรับโครงสร้างหนี้และชะลอการเรียกเก็บ
1
ให้รัฐวิสาหกิจจีนเข้ามาซื้อสินทรัพย์หรือเทคโอเวอร์เครือกิจการบางอย่างของ Evergrande เพื่อเสริมสภาพคล่องให้กับ Evergrande สำหรับจ่ายดอกเบี้ยก้อนหนี้ที่กระชั้นเข้ามา
2
รวมทั้งขอความร่วมมือเครือข่ายธุรกิจอื่นเข้ามาช่วยซื้อกิจการบางส่วนของ Evergrande ที่ไม่ใช่กิจการหลัก เช่น ตอนนี้มีข่าวลือสะพัดว่า เครือเสี่ยวหมี่กำลังเจรจาซื้อกิจการรถยนต์ EV ของ Evergrande
10
หากใช้มาตรการเหล่านี้แล้ว เลือดยังไหลไม่หยุด แนวทางขั้นหนักก็อาจไปถึงขั้นตัว SASAC ซึ่งเป็นหน่วยการลงทุนของรัฐบาลจีนที่คุมรัฐวิสาหกิจ คงจะเข้ามาถือหุ้นและเทคโอเวอร์ Evergrande บางคนบอกว่าเท่ากับรัฐบาลจีนซื้อกิจการได้ในราคาถูก และจะได้เข้ามาแก้ไขปัญหาอย่างเต็มที่ แต่ทางเลือกนี้น่าจะเป็นทางเลือกสุดท้าย เพราะภาพจะออกมาดูใกล้เคียงกับการอุ้มแบบเต็มที่ ซึ่งเป็นสัญญาณที่รัฐบาลจีนไม่อยากส่งออกไป
5
แต่แม้แนวทางขั้นหนักนี้ ก็ต้องตั้งข้อสังเกตว่า แตกต่างจากการอุ้มสไตล์ฝรั่ง เพราะการอุ้มสไตล์ฝรั่งนั้น รัฐบาลจะไม่มีทางเข้ามาซื้อกิจการไปเป็นของรัฐแบบการอุ้มสไตล์ของจีน
8
สำหรับกระบวนการพยุง Evergrande ทางอ้อม และค่อยๆ ไล่จากเบาไปหนักนี้ คงกินระยะเวลาอีกช่วงหนึ่ง ดังนั้นข่าวเรื่อง Evergrande คงไม่ได้จบหรือคลี่คลายไปในทางบวกได้ในทันที ในระหว่างที่ชะลอการระเบิดอย่างค่อยเป็นค่อยไป รัฐบาลจีนก็จะใช้เครื่องมือนโยบายการเงินเสริม โดยหวังหยุดโดมิโนไม่ให้ภาคการเงินล้มครืนเป็นลูกโซ่
2
ปัจจัยสำคัญเวลาบริษัทใหญ่ล้มและมักนำไปสู่วิกฤตการเงิน ก็คือ ปัญหาการขาดสภาพคล่องในระบบการเงินที่จะเกิดขึ้นตามมา ดังนั้น เพื่อให้มั่นใจว่าสภาพคล่องในระบบเพียงพอ ตั้งแต่ช่วงกลางเดือนกันยายนที่ผ่านมา ธนาคารกลางของจีนได้อัดเงินเข้าตลาดการเงินของประเทศ มากถึง 9 หมื่นล้านหยวน (4.63 แสนล้านบาท)
2
อีกปัจจัยหนึ่งที่มักทำให้ลามไปสู่วิกฤต คือ ความตระหนกตกใจและความเชื่อมั่นของภาคธุรกิจ ภาคการเงิน และประชาชนทั่วไป จนคนแห่กันไปถอนเงินจากสถาบันการเงิน หยุดลงทุน หรือพากันเทขายหุ้น เกิดเป็นวงจรอุบาทว์
2
แต่เนื่องจากรัฐบาลจีนควบคุมข่าวสาร สื่อของรัฐบาลจีนสร้างความมั่นใจมาตลอดว่า Evergrande เป็นอีกหนึ่งบริษัทซอมบี้ของจีนที่เคยปรากฏขึ้นมาไม่รู้กี่บริษัทแล้ว ไม่ใช่เรื่องแปลก และไม่ใช่เรื่องใหญ่ ดังนั้นภายในจีน จึงไม่ได้เกิดวิกฤตความเชื่อมั่นหรือความตระหนกตกใจต่อเศรษฐกิจของประเทศในขณะนี้
3
ปัญหา Evergrande ไม่ใช่เพียงปัญหาว่า Evergrande จะล้มครืนหรือไม่ หรือจะลามเป็นวิกฤตใหญ่หรือไม่ แต่ยังมีมิติวิกฤตด้านสังคม ตั้งแต่นักลงทุนรายย่อยและลูกจ้างของ Evergrande ที่ซื้อหุ้นกู้และร่วมในการระดมทุนของบริษัท แต่มาถึงวันนี้ดูเหมือนการลงทุนทั้งหมดจะสูญ แต่ที่หนักหนายิ่งกว่านั้น คือผู้บริโภครายย่อยที่จ่ายเงินดาวน์โครงการของ Evergrande ไปแล้ว และมีความเสี่ยงว่าโครงการจะสร้างไม่เสร็จ ซึ่งมีมากกว่า 1 ล้านราย
2
ล่าสุดมีรายงานว่ารัฐบาลจีนได้ออกมาสั่งแล้วว่า โครงการทั้งหมดของ Evergrande จะต้องก่อสร้างให้แล้วเสร็จ โดย Evergrande ต้องกันสภาพคล่องไว้ ไม่ใช่ขายสินทรัพย์ออกได้เท่าไรเอาเงินไปจ่ายหนี้หมด
1
อย่างไรก็ตาม ในส่วนความเดือดร้อนของนักลงทุนรายย่อยและลูกจ้างของบริษัทที่ลงทุนกับ Evergrande อาจไม่ใช่สิ่งที่รัฐบาลจีนจะเข้าไปช่วย เพราะคนกลุ่มนี้มีจำนวนไม่มาก และถือเป็นทางเลือกและการตัดสินใจของผู้ลงทุนเองในการลงทุนที่ต้องรับความเสี่ยง
4
เมื่อรัฐบาลจีนเข้าอุ้มแบบอำพรางดังที่กล่าวมา รวมทั้งยังมีเครื่องมือทางนโยบายมากมายที่สามารถสกัดไม่ให้ระเบิดครั้งนี้ลุกลาม กรณี Evergrande จึงเป็นหนังคนละม้วนกับกรณี Lehman Brothers ของสหรัฐฯ ซึ่งตอนนั้นล้มครืนเป็นวิกฤตการเงินโลก
 
อย่างไรก็ตาม วิกฤต Evergrande ก็นับว่าใหญ่พอจะสั่นสะเทือนเศรษฐกิจโลกและสร้างความผันผวนในระยะสั้น ไม่ว่าจะเป็นความผันผวนในภาคการเงินโลก ทั้งการชะลอตัวของภาคอสังหาริมทรัพย์ในจีน ย่อมส่งผลกระทบต่อราคาวัตถุดิบก่อสร้าง
7
ส่วนระยะกลางและระยะยาวนั้น วิกฤต Evergrande อาจนับได้ว่าเป็นจุดจบของยุคทองของภาคอสังหาริมทรัพย์จีน และจะส่งผลให้ภาคอสังหาริมทรัพย์ของจีนหลับใหลยาวนานนับต่อจากนี้ เนื่องจากรัฐบาลจีนจะเข้ามาเคร่งครัดในการกำกับดูแลการก่อหนี้ของบริษัทอสังหาริมทรัพย์และการลงทุนในโครงการใหม่ บวกกับปัญหา oversupply ที่มีอยู่เดิม
5
นโยบายของรัฐบาลจีนยังต้องการกดราคาอสังหาริมทรัพย์ในเมือง เพื่อแก้ปัญหาค่าครองชีพ ปัญหาคนจีนไม่ยอมสร้างครอบครัวและไม่ยอมมีลูก (เพราะซื้อบ้านในเมืองไม่ไหว) ซึ่งล้วนกลายมาเป็นวิกฤตสังคมและวิกฤตประชากรที่รัฐบาลจีนกังวลอย่างมาก
4
จุดจบของยุคทองของภาคอสังหาริมทรัพย์จะมีผลกดและชะลอการเติบโตทางเศรษฐกิจของจีน เพราะภาคอสังหาริมทรัพย์และการลงทุนในการก่อสร้างเคยเป็นหัวรถจักรผลักดันตัวเลขการเติบโตของจีนมาตลอด
6
รัฐบาลจีนแก้ปัญหาหนึ่งหรือหยุดฟองสบู่ลูกหนึ่ง แต่ก็ทำให้เกิดปัญหาและความท้าทายใหม่ นั่นคือจีนต้องเร่งหาเครื่องจักรอื่นมาเสริมเครื่องยนต์การเติบโตเดิมที่ดับลง ต้องเร่งการเปลี่ยนผ่านสู่การเติบโตของเศรษฐกิจภาคบริการและภาคการบริโภค เพื่อมาแทนที่ภาคการลงทุน ภาคการก่อสร้าง และภาคอสังหาริมทรัพย์เดิม
4
วิกฤต Evergrande ครั้งนี้จึงไม่ได้น่ากลัวตรงที่อาจลามเป็นวิกฤตใหญ่ในระยะสั้น ผมเชื่อว่ารัฐบาลจีนคุมอยู่และหยุดทัน แต่ที่วิกฤตนี้น่ากลัวและสำคัญ เพราะเป็นจุดท้าทายรัฐบาลจีนว่า จะสามารถเปลี่ยนโมเดลเศรษฐกิจได้สำเร็จหรือไม่ในระยะกลางและระยะยาว
4
โฆษณา