องค์ ๔ แห่งพระเจ้าจักรพรรดิ์
(หมวดมนุษย์)
พระเจ้าจักรพรรดิ์
ข้าแต่พระนาคเสน ที่ว่าควรถือเอา องค์ ๔ แห่งพระเจ้าจักรพรรดิ์ นั้น เป็นประการใด
องค์ ๔ แห่งพระเจ้าจักรพรรดิ์ ได้แก่..
ประการที่ ๑ ธรรมดาพระเจ้าจักรพรรดิ ย่อมทรงสงเคราะห์ประชาชนด้วยสังคหวัตถุ ๔ ฉันใด พระโยคาวจร ก็ควรสงเคราะห์ ควรประคอง ควรอนุเคราะห์ ควรทำให้ร่าเริง แก่บริษัท ๔ ฉันนั้น
" สังคหวัตถุ ๔ คือ..
๑. ทาน การแบ่งปัน
๒. ปิยวาจา การพูดจาน่ารัก น่านิยมนับถือ
๓. อัตถจริยา การบำเพ็ญประโยชน์แก่ผู้อื่น
๔. สมานัตตตา การวางตนเสมอต้นเสมอปลาย"
ประการที่ ๒ ธรรมดาในแว่นแคว้นพระเจ้าจักรพรรดิ์ ย่อมไม่มีโจรผู้ร้าย ฉันใด พระโยคาวจรก็ไม่ควรให้มีโจรผู้ร้าย คือ กามวิตก พยาบาทวิตก วิหิงสาวิตก ฉันนั้น
"กามวิตก การตรึกนึกคิดในเรื่องกามคุณทั้ง ๕ ได้แก่ กามคุณ ๕ คือ รูป เสียง กลิ่น รสและสัมผัส, พยาบาทวิตก การตรึกนึกคิดในเรื่องความพยาบาท, วิหิงสาวิตก การตรึกนึกคิดในเรื่องความเบียดเบียน"
ข้อนี้สมกับพระพุทธพจน์ว่า ผู้ใดยินดีในการระงับวิตก อบรม อสุภะ มีสติทุกเมื่อ ผู้นั้นจะทำที่สุดแห่งทุกข์ได้ จะตัดเครื่องผูกแห่งมารได้
ประการที่ ๓ ธรรมดาพระเจ้าจักรพรรดิ์ ย่อมเสด็จประพาสโลก เพื่อทรงพิจารณาดูคนดี คนเลว ทุกวัน ฉันใด พระโยคาวจรก็ควรพิจารณากายกรรม วจีกรรม มโนกรรมทุกวัน แล้วทำให้บริสุทธิ์ โดยคิดว่าวันคืนล่วงไป กาย วาจา ใจของเราบริสุทธิ์ดีงามเพียงไร
ข้อนี้สมกับพระพุทธพจน์ ในคัมภีร์อังคุตตรนิกาย ว่า บรรพชิตควรพิจารณาเนืองๆ ว่า วันคืนของเราล่วงไปๆ อย่างไร
ประการที่ ๔ ธรรมดาพระเจ้าจักรพรรดิ์ ย่อมทรงดูแลรักษาบ้านเมืองให้ดี ทั้งภายในและภายนอก ฉันใด พระโยคาวจรก็ควรตั้งนายทวาร คือ สติ ควบคุมกิเลส ทั้งภายในภายนอก ไม่ให้เกิดขึ้น ฉันนั้น
ข้อนี้สมกับพระพุทธพจน์ ว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกผู้มีนายทวาร คือ สติ ย่อมละอกุศล สร้างกุศล ละสิ่งที่มีโทษ สร้างแต่สิ่งที่ไม่มีโทษ รักษาตนให้บริสุทธิ์เท่านั้น
มิลินทปัญหา ฉบับผู้หยั่งลงสู่ความเพียร (หน้า ๑๓ - ๑๔)
ภาพ Dmc.tv
- 94
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
