21 ม.ค. 2022 เวลา 02:24 • ประวัติศาสตร์
“การปฏิวัติอุตสาหกรรม (Industrial Revolution)” ครั้งแรกในประวัติศาสตร์
3
หากพูดถึง “การปฏิวัติอุตสาหกรรม (Industrial Revolution)” และถามว่าการปฏิวัติอุตสาหกรรมเกิดขึ้นเมื่อไรและที่ไหน เชื่อว่าคำตอบของหลายคนก็น่าจะเป็น
“อังกฤษ ในสมัยศตวรรษที่ 18”
นั่นก็ถูกครับ หากแต่ก็มีนักประวัติศาสตร์หลายราย ได้คิดว่าจริงๆ แล้วการปฏิวัติอุตสาหกรรมนั้น เกิดขึ้นที่ประเทศจีน และก่อนศตวรรษที่ 18
เรื่องราวเป็นอย่างไร ลองไปดูกันครับ
“ราชวงศ์ซ่ง (Song dynasty)” ซึ่งปกครองประเทศจีนตั้งแต่ค.ศ.960-1279 (พ.ศ.1503-1822) ได้ชื่อว่านำพาความรุ่งเรืองในหลายๆ ด้าน
ในสมัยราชวงศ์ซ่ง จีนเริ่มมีอุตสาหกรรมเหล็กที่เฟื่องฟู รวมทั้งยังมีตลาดการค้าเสรีและใช้ธนบัตร ทางด้านอาวุธ ก็เริ่มมีการใช้ดินปืน ส่วนการคมนาคม ก็มีการสร้างถนน และยังมีแม่น้ำและลำคลองอีกจำนวนมากเพื่อใช้เดินทางและขนส่ง
ได้มีรายงานจากนักประวัติศาสตร์ กล่าวว่าในสมัยราชวงศ์ซ่งช่วงศตวรรษที่ 12 จีนก็มีประดิษฐกรรมสามอย่างซึ่งเชื่อว่าล้ำหน้า และเป็นสิ่งที่ช่วยให้ยุโรปหลุดออกจากยุคมืด
ทั้งสามสิ่งก็คือ
1.ดินปืน
2.เข็มทิศแม่เหล็ก
3.ระบบการพิมพ์และกระดาษ
ในยุคสมัยก่อนราชวงศ์ซ่ง นวัตกรรมและความก้าวหน้านั้นมีไม่กี่อย่าง แต่ในสมัยราชวงศ์ซ่ง นวัตกรรมต่างๆ ได้ช่วยให้เกิดการผลิตสินค้าเป็นจำนวนมาก
สำหรับสิ่งที่อาจจะเรียกได้ว่าเป็นสิ่งที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจครั้งสำคัญในจีน ก่อนที่จะเกิดการปฏิวัติอุตสาหกรรมที่อังกฤษ นั่นก็คือ “การผลิตเหล็ก”
เชื่อว่าในช่วงปลายศตวรรษที่ 11 มีการผลิตเหล็กกว่า 125,000 ตันในจีน ซึ่งมากกว่าปริมาณเหล็กที่ทั้งโลกผลิตได้ในเวลานั้น
วิธีการผลิต คือใช้เครื่องสูบลมขนาดใหญ่ที่ทำงานด้วยกังหันน้ำ และยังแทนที่ถ่านกัมมันต์ด้วยถ่านโค้ก
เหล็กที่ผลิต ก็ถูกนำมาใช้ในอุตสาหกรรมต่างๆ ทั้งทำตะปู โซ่ งานก่อสร้างต่างๆ และเครื่องดนตรี
ในระหว่างค.ศ.969-1020 (พ.ศ.1512-1563) ประชากรในจีนก็เพิ่มขึ้นเป็นเท่าตัว หากแต่ปริมาณข้าวที่ผลิตได้ยังคงสูงขึ้น
เนื่องจากความก้าวหน้าในการผลิตเหล็ก ทำให้เกิดความก้าวหน้าในการสร้างเครื่องมือต่างๆ ทำให้การเพาะปลูกสะดวกขึ้น อีกทั้งทางการยังอนุญาตให้ชาวนาขายที่ดินของตน เพื่อให้เกิดไร่นาที่ใหญ่ขึ้น มีการเพาะปลูกเพิ่มมากขึ้น
1
นอกจากนั้น ยังมีการปรับปรุงระบบการจัดเก็บภาษี มีการเก็บภาษีจากชาวนาน้อยลง หันไปเก็บภาษีการค้ามากขึ้น
นอกจากนั้น ในสมัยราชวงศ์ซ่ง การทอผ้าก็ก้าวหน้า มีการผลิตผ้าได้มากกว่าที่ผ่านๆ มา
ทางด้านอาวุธ ก็มีการผลิตดินปืน ทำให้อาวุธมีความรุนแรงมากขึ้น
มีบันทึกว่าในช่วงเวลานั้น เมืองชิงโจวสามารถผลิตกระสุนปืนใหญ่ได้เดือนละ 1,000-2,000 ลูก
ความก้าวหน้าเหล่านี้ยังไปถึงการต่อเรือ โดยมีบันทึกว่าในสมัยราชวงศ์ซ่ง มีการสร้างอู่ต่อเรือหลายแห่ง และยังมีการปรับปรุงเรือให้มีความทนทาน
นอกจากนั้น ในสมัยนี้ “เข็มทิศแม่เหล็ก” ก็ได้กำเนิดขึ้น ทำให้การเดินทางก้าวไกลกว่าเดิม
ในสมัยราชวงศ์ซ่ง จีนยังมีการส่งเสริมการค้า การค้ารุ่งเรือง เกิดตลาดและร้านค้าต่างๆ เป็นจำนวนมาก
นอกจากการค้าในจีนแล้ว ยังมีการส่งเสริมการค้ากับต่างชาติ รายได้จากการส่งออกก็เพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ ทุกปี
การค้าที่ขยายใหญ่นี้ ทำให้การแลกเปลี่ยนด้วยเงินตราที่ทำจากเหรียญทองแดงเริ่มจะไม่สะดวก จึงเกิด “ธนบัตร” ขึ้น และภายในศตวรรษที่ 12 ราชสำนักก็ได้เข้าควบคุมการผลิตธนบัตร และเกิดธนบัตรของรัฐบาลซึ่งนับเป็นครั้งแรกของโลก นั่นคือธนบัตรที่เรียกว่า “เจียวซี (Jiaozi)”
รัฐบาลได้เริ่มตั้งโรงงานในการพิมพ์เงินตรา และมีระเบียบต่างๆ เพื่อป้องกันการปลอมแปลงเงินตรา
1
จะเห็นได้ว่า ในสมัยราชวงศ์ซ่ง จีนก็มีความก้าวหน้าทางด้านอุตสาหกรรม จนนักประวัติศาสตร์บางคนเห็นว่านี่คือ “การปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งแรก”
หากแต่ก็ต้องยอมรับว่าในอังกฤษนั้น มีการปฏิวัติทางด้านวิทยาศาสตร์ มีการค้นคว้าอย่างเป็นระบบ ทำให้เกิดการปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งแรกอย่างเป็นทางการ ถึงแม้จะมาทีหลังราชวงศ์ซ่งนับร้อยปีก็ตาม
โฆษณา