7 พ.ค. 2022 เวลา 16:59 • หุ้น & เศรษฐกิจ
ปัจจุบันจีนเป็นมหาอำนาจอันดับ 1 หลายด้านอยู่แล้ว เราต้องมาแจกแจงรายละเอียดถึงความหมายของมหาอำนาจอันดับ 1 ว่าเราใช้ตัวชี้วัดอะไรบ้าง จะทำให้เราเข้าใจได้ว่าทำไมอเมริกาจึงยังถูกวางไว้เป็นมหาอำนาจอันดับ 1 ตัวจริงอยู่
เหตุผลง่าย ๆ คือถ้าจะดูทั้งพลังทางทางทหารและทางเศรษฐกิจรวมเข้าด้วยกันยังถือว่าห่างไกลอเมริกามากมายด้วยเหตุผลต่อไปนี้
1. เทคโนโลยี จีนแม้จะเป็นผู้ผลิตสินค้าอันดับ 1 ของโลกแต่ชนิดของสินค้าที่สร้างมูลค่าเพิ่มได้มากมายยังห่างไกลอเมริกามาก ดูตัวอย่างง่าย ๆ อเมริกาออกแบบไมโครชิป ขายเฉพาะลิขสิทธิ์ให้โรงงานในใต้หวันหรือในจีนผลิต หรือออกแบบ iPhone โดยให้โรงงานที่ไหนในโลกไปผลิตก็ได้ถ้ามีศักยภาพพอในกรณีคือเอาไปผลิตในจีน แต่ยังมีอีกหลายประเทศที่สามารถทำได้ใกล้เคียงกับจีนถ้าอเมริกาเลือกไปลงทุนที่นั่น เช่นอินเดีย เวียตนาม ยุโรปตะวันออก ไทย ฯลฯ
ในทางเทคโนโลยีอเมริการวมถึงยุโรปหลายประเทศยังมีลักษณะแบบนี้อยู่มาก จีนยังคงเป็นผู้ผลิตเท่านั้นในระดับของการสร้างเทคโนโลยียังตามหลังอยู่พอสมควร
ในกรณีนี้ถ้าเมื่อใดที่อเมริกาเลือกไปผลิตในภูมิภาคอื่นเมื่อความสัมพันธ์ระหว่างอเมริกากับจีนไม่ราบรื่น จีนจะสูญเสียพลังของการเป็นผู้ผลิตอันดับ 1 ของโลกไป
จีนมีประชากรกว่าพันล้าน อเมริกามีราว 350 ล้านในขนาดเศรษฐกิจที่ใกล้เคียงกัน เมื่อคิดรวมกับการกระจายรายได้ที่อเมริกาดีกว่ามากสภาพความเป็นอยู่ของประชาชนโดยทั่วไปอเมริกายังดีกว่าจีนมาก ๆ
2. ทรัพยากรภายในประเทศของจีนยังไม่ครบถ้วนและมากพอที่จะใช้ในประเทศในหลาย ๆ ด้าน เช่นด้านพลังงานจีนยังคงต้องนำเข้ามหาศาล เทียบกับอเมริกามีเหลือใช้จนเป็นผู้ส่งออกรายสำคัญ ทางด้านการเกษตรก็เช่นกันในขณะที่อเมริกาผลผลิตทางการเกษตรมีเกินพอบริโภคในประเทศจนเป็นผู้ส่งออกสำคัญ ในขณะที่จีนต้องพึ่งการนำเข้าส่งออกเพื่อให้พอกับการบริโภคภายในประเทศทั้งทางด้านอาหารและพลังงาน
3. กองทัพอเมริกาพัฒนามาถึงระดับไร้คู่แข่งอย่างสิ้นเชิงในปัจจุบัน เพราะมีสถานะทางเศรษฐกิจและเทคโนโนยีที่เหนือกว่าประเทศอื่น ๆ รวมทั้งจีนมาเป็นเวลานาน
ลองเปรียบเทียบความสามารถในการยกกองทัพไปรบไกล ๆ นอกประเทศตนเองซึ่งจะต้องมีศักยภาพทางลอจิสติกที่สามารถขนทหาร อาวุธ เสบียงไปถึงสนามรบได้ ปัจจุบันมีเพียงอเมริกาประเทศเดียวที่มีกองเรือบรรทุกเครื่องบินถึง 11 กลุ่ม ในแต่กองเรือบรรทุกเครื่องบินเหล่านี้ไม่ได้ไปทีละลำแต่มีเรือรบนานาชนิดเช่นเรือพิฆาต เรือดำน้ำพลังงานนิวเคลียร์ เรือที่ติดตั้งระบบขีปนาวุธป้องกันภัยทางอากาศ เรือขนส่งเสบียงอาวุธ เครือข่ายฐานทัพอากาศที่สนับสนุนกองเรือได้ทุกมุมโลก จำนวนดาวเทียมทั้งของกองทัพและเอกชนอเมริกันที่สามารถสนับสนุนการสื่อสารได้ดี ฯลฯ
เรือบรรทุกเครื่องบินของรัสเซียมีเพียง 1 ลำ ปัจจุบันจะไปไหนต้องมีเรือลากจูงเพราะสภาพชำรุด ส่วนจีนมีสร้างเสร็จแล้ว 2 ลำ โดยดัดแปลงจากลำแรกที่ซื้อมาจากยูเครน
4. อเมริกามีพันธมิตรทางทหารทั่วโลกเฉพาะในกลุ่มนาโต้ก็ 30 ประเทศ นอกนาโต้ยังมีพันธมิตรที่ใกล้ชิดเช่นญี่ปุ่น เกาหลีใต้ สิงคโปร์และในตะวันออกกลางบางประเทศที่มีฐานทัพสหรัฐตั้งอยู่
ตรงกันข้ามกับรัสเซียและจีนที่เป็นศัตรูกับประเทศเพื่อนบ้านรอบ ๆ ด้าน ทุกครั้งที่ทำสงครามอเมริกามักจะทำสงครามโดยมีพันธมิตรร่วมรบจำนวนนับสิบประเทศทุกครั้ง ไม่ว่าจะเป็นในสงครามเกาหลี เวียตนาม อาฟกานิสถาน อิรัก ลิเบีย ในการทำสงครามทุกครั้งมักจะมีข้ออ้างที่ชัดเจนและมีประเทศพันธมิตรที่ร่วมรบเห็นพ้องต้องกันว่าจะทำสงครามนั้น ตรงนี้แตกต่างกับรัสเซียมาก ส่วนจีนแทบจะไม่มีประสบการณ์ในการทำสงครามเต็มรูปแบบยกเว้นคราวที่บุกเวียตนาม ในช่วงสงครามเกาหลีจีนร่วมรบกับเกาหลีเหนือจีนก็ไม่ได้เปิดเผยตัวเป็นคู่สงครามแต่อย่างใด
การทำสงครามนอกประเทศไม่ใช่เรื่องง่าย ๆ ทั้งด้านการบริหารจัดการ การขนส่ง การจะยกทัพผ่านน่านฟ้าหรือน่านน้ำของประเทศอื่นที่ไม่ใช่มิตรประเทศของตนเอง ดูตัวอย่างรัสเซียปัจจุบันหลังจากเสียเรือรบไปหลายลำในทะเลดำ ต้องการเอาเรือจากซีกทะเลบอลติกเข้าไปเติมแต่ตุรกีไม่ให้ผ่านก็ไปไม่ได้
5. ปัจจุบันทหารอเมริกันใช้ทหารอาชีพไม่มีทหารเกณฑ์ ทหารที่ไปรบในสงครามจึงรบแบบมืออาชีพที่สมัครใจไปรบ ไม่ถูกใครบังคับมา ค่าตอบแทนก็สูง ทหารได้รับการฝึกฝนมาอย่างดี ขวัญและกำลังใจก็ดีกว่าประเทศที่ใช้ทหารเกณฑ์อย่างเทียบกันไม่ติด
6. อเมริกาเป็นประเทศที่มีอุตสาหกรรมอาวุธก้าวหน้าที่สุดในโลก เป็นผู้ส่งออกอาวุธรายใหญ่ที่สุดด้วย ในการทำสงครามมีค่าใช้จ่ายที่สูงมากก็จริงแต่การที่ใช้อาวุธของตนเองทั้งหมด ค่าใช้จ่ายในการทำสงครามทั้งอาวุธ น้ำมันจึงมีผลเท่ากับกระตุ้นอุตสาหกรรมอาวุธของตนเอง
7. ระบบปกครองที่เป็นประชาธิปไตยที่แท้จริงของอเมริกา การจะทำสงครามได้ต้องมาจากประชาชนส่วนใหญ่สนับสนุนเท่านั้น ไม่จำเป็นต้องใช้วิธีสร้างกระแส สร้าง propaganda เพื่อเตรียมมติมหาชน
8. ประเทศเผด็จการทุกรูปแบบการบริหารเป็นแบบรวมศูนย์, Top-Down มีระดับชั้นการตัดสินใจที่ไร้ประสิทธิภาพ เต็มไปด้วยคอรัปชั่น เส้นสายผลประโยชน์ของเพื่อนพ้อง ญาติมิตรในทุกระดับ สื่อถูกควบคุมเข้มงวด ไม่มีฝ่ายค้าน ขาดความโปร่งใส ตรงนี้คือจุดอ่อนที่สำคัญ จีนยังติดกับดักตรงนี้จนแทบจะไม่เห็นทางออกอย่างไรในอนาคตอันใกล้ ๆ
ตรงกันข้ามกับอเมริกาที่แทบจะไม่มีใครมีอำนาจแบบเด็ดขาด ระดับบนสุดอย่างประธานาธิบดีสามารถถูกตรวจสอบวิพากษ์ วิจารณ์ได้เต็มที่ ผู้นำมาแล้วก็ไป ไม่มีใครสามารถสร้างอิทธิพลจนแก้ไขรัฐธรรมนูญให้ตนเองตายในตำแหน่งได้ กองทัพของอเมริกาทำหน้าที่ตามมติที่มาจากฝ่ายบริหารและรัฐสภาเท่านั้น ผู้นำกองทัพไม่มีอำนาจที่จะไปโค่นล้ม รัฐบาลหรือผู้นำได้ ทหารปฏิบัติหน้าที่ในกรอบของกฏหมาย ทำผิด ทำเกินรบกลับมาถูกสอบสวน ถูกส่งขึ้นศาลได้ไม่ยาก
ดูเพียง 8 ประเด็นนี้จะเห็นได้ว่าโอกาสที่จีนจะแซงหน้าอเมริกาขึ้นมาเป็นอันดับ 1 แทนที่อเมริกาไม่ใช่เรื่องง่ายนักคงต้องใช้เวลาอีกหลายสิบปี แต่อย่างน้อยปัจจุบันจากผลงานของรัสเซียในยูเครนเห็นได้ไม่ยากว่าจีนที่เศรษฐกิจเข้มแข็งกว่ารัสเซียมากมายนั้นเมื่อรวมศักยภาพด้านการทหารเข้าไปด้วยจีนควรจะถูกวางเป็นอันดับ 2 แทนที่รัสเซียได้เรียบร้อยแล้ว
1
โฆษณา