ลักษณะเพื่อนพาซวย ในมุมมองไทย-เยอรมัน และปรัชญาพุทธ
วันนี้อลิสจะมาเล่าให้ทุกคนฟังค่ะว่า เพื่อนพาซวยที่เคยเจอมามีลักษณะยังไง เผื่อจะได้เอาไปใช้เป็นแนวทางการคัดเพื่อน ของผู้อ่านกันนะคะ
คำว่าเพื่อน ไม่ได้หมายถึงเฉพาะคนที่มีอายุเท่ากันกับเราเท่านั้น แต่อาจจะมีอายุมาก หรือน้อยกว่า ไม่แบ่งแยกชนชั้น หรือฐานะ และมีความสัมพันธ์ที่เป็นอิสระต่อกัน ทว่าชีวิตที่ขาดเพื่อนที่จะคอยสนับสนุน ช่วยเหลือ เกื้อกูลนั้น อาจไม่ใช่ชีวิตที่ง่ายนัก แล้วเราจะรู้ได้ยังไงว่า เพื่อนแบบไหนไม่พาให้ชีวิตเราตกต่ำ บทความนี้มีคำตอบให้คุณผู้อ่านค่ะ
ภาพที่ 1 Friend ที่มา: Unsplash (2018)
นกไม่มีขน คนไม่มีเพื่อน ขึ้นสู่ที่สูงไม่ได้
ก็คงจะเป็นวลีที่อธิบายความหมายอยู่ในตัว อย่างฝูงนกเป็ดน้ำ ที่ในแต่ละปี จะบินหนีหนาวข้ามมหาสมุทรเพื่อไปหาเขตพื้นที่อันอบอุ่น เพื่อหาอาหารและที่อยู่ใหม่ นกแต่ละตัวก็จะอาศัยแรงกระพือปีกของเพื่อนนกตัวหน้า เพื่อออมแรงบินของตัวเอง ด้วยลักษณะการบินแบบ V-Shape ที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการบินถึง 71% ทำให้นกตัวหลังเหนื่อยน้อยกว่าการบินเพียงลำพัง (Ingenia, 2018)
ภาพที่ 2 V-Shape Bird ที่มา: Unsplash (2022)
ความสัมพันธ์ของนกแต่ละตัวในฝูงในตัวอย่างนี้ ก็อธิบายถึงการอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม หรือการคบหาเป็นเพื่อนกันย่อมช่วยเหลือกันได้ดีกว่าอยู่เพียงลำพัง
มีสำนวนไทยบทนึงที่บอกไว้ว่า..
.
ใบไม้ที่ห่อหุ้มปลาเน่า ย่อมต้องพลอยเหม็นแปดเปื้อนไปด้วยฉันใด
ผู้ที่คบคนพาล ก็ย่อมต้องพลอยเสียชื่อเสียง
ติดความเป็นพาลเดือนร้อนเสียหายไปด้วยฉันนั้น
ภาพที่ 3 Fish lot ที่มา: Unsplash (2015)
“คนพาล” ก็เหมือนปลาตัวเดียวที่เน่าในเข่ง ที่จะพาเพื่อนปลาตัวอื่นๆ เหม็นและเน่าตามไปด้วย ว่าแต่คนพาลมีหน้าตา นิสัยเป็นยังไง ก็ใช่ว่าเราจะรู้จักเลยตั้งแต่เกิด ไม่ต่างจากปลาเน่า ที่ตอนแรกก็หน้าตาเหมือนๆ กันกับเพื่อนปลาตัวอื่นๆ หากเรายังไม่เคยเจอเรื่องเลวร้ายในชีวิตด้วยสาเหตุที่มาจากเพื่อน ก็ยากนักที่จะเข้าใจลักษณะของคนที่จะนำความเดือดร้อนมาสู่ตัวได้
ฉันเอง ผู้ซึ่งใช้ชีวิตในประเทศไทย และประเทศเยอรมนีอย่างละครึ่ง ก็เคยเสียเวลาของชีวิตไปพอสมควรกว่าจะรู้ว่าตัวเองเป็นใบไม้ที่ห่อปลาเน่า เมื่อวันนึง สมัยปี พ.ศ.2551 ขณะอยู่บ้าน ตำรวจกลุ่มใหญ่มาเคาะถึงประตูบ้าน เลยได้รู้ว่า เพื่อนสุดที่รักไปสร้างเรื่องหมิ่นประมาทผู้อื่นเอาไว้ ด้วยคดี 112 ซึ่งยุคนั้นเป็นข้อหาที่รุนแรงมาก คงไม่ต้องอธิบายกันมากว่าเป็นเรื่องร้ายแรงขนาดไหน
ภาพที่ 4 Pizza ที่มา: Unsplash (2020)
ด้วยนิสัยที่เพื่อนคนนี้ชอบใช้คำหยาบคาย และด่าคนอื่นเป็นนิสัย ซึ่งฉันก็ไม่ได้เอะใจอะไร ด้วยความเป็นเพื่อนกัน เขาก็มาใช้ IP อินเตอร์เน็ตบ้านฉันในการพิมพ์ด่าคนบนโลกออนไลน์ ซึ่งเป็นบุคคลที่กฎหมายไทยคุ้มครองไว้สูงสุด
คำพูดที่เปลี่ยนเป็นการพิมพ์ของเขานั้น สร้างความเดือดร้อนให้กับบุคคลอื่น โดยไม่คิดถึงผลที่จะตามมา ว่าคนที่จดทะเบียน DSL เบอร์นั้น คือเพื่อนรักของเขา (ซึ่งก็คือฉันนั่นเอง) จะต้องเป็นคนที่รับผิดชอบข้อความเหล่านั้น
จนกระทั่งมีผู้ไปแจ้งความดำเนินเรื่อง ฉันจึงต้องไปเป็นพยานปากเอก โดนหมายศาล เดินทางไปให้ปากคำกับตำรวจ ครอบครัวของฉัน รวมถึงพ่อแม่พี่น้องของเขา ทุกคนที่อยู่แวดล้อมก็ต้องเดือดร้อนวุ่นวายไปด้วย จนชีวิตวุ่นวายกันไปหมด เป็นปีๆ และพลอยเสื่อมเสียชื่อเสียงตามกันไป กว่าที่เราจะรู้ว่าเพื่อนเรา ที่เราคิดว่าเขาเป็นคนดีนั้น ความจริงอีกด้านหนึ่งก็คือเพื่อนพาซวยนั่นเอง ก็ทำให้เสียเวลาของชีวิตเราไปพอสมควรเลย
.
ประสบการณ์ตรงในวันนั้นทำให้ฉันถึงบางอ้อ ที่ในบทมงคลสูตรกล่าวไว้ว่า
การไม่คบคนพาลนั้น เป็นความเจริญ หรือเป็นมงคลอันสูงสุดของชีวิต
มงคลสูตร (ขุ.ธ. 25/3/1)
และนี่ก็เป็นบทเรียนชั้นดี ที่ทำให้ฉันได้เริ่มฝึกสังเกตนิสัยของเพื่อนคนอื่นๆ ด้วย หากใครที่เข้าข่ายคนพาล ฉันก็จะรีบตัดไฟแต่ต้นลม แต่หากยังจำเป็นต้องคบหาสมาคมด้วย ก็จะรักษาระยะ คบแค่พอห่างๆ เพื่อป้องกันไม่ให้ตัวเองเดือดร้อนเป็นดีที่สุด
ภาพที่ 5 Awful ที่มา: Unsplash (2019)
ฉันจึงเริ่มศึกษาว่าเพื่อนไม่ดี มีนิสัยยังไง โดยคุณวศิน ได้อธิบายไว้ว่า "คนพาล" มักจะมีนิสัย...
- 1.คิดชั่วเป็นปกติ เช่น อยากได้ของคนอื่น พยาบาท ปองร้าย เห็นผิดเป็นชอบ
- 2.พูดชั่วเป็นปกติ เช่น โกหก พูดหยาบคาย ส่อเสียด ยุยง พูดจาเพ้อเจ้อ
- 3.ทำชั่วเป็นปกติ เช่น เกะกะเกเร ดื่มเหล้า ล้างผลาญชีวิตคนและสัตว์ ขโมย ฉุดคร่าอนาจาร (วศิน อินทสระ, 2534 : 20)
ลักษณะของคนพาลที่ว่านี้ ก็เป็นหลักมโนธรรมในระดับสากลเลยเช่นกัน
เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ในคอร์สสอนสมาธิกลุ่มเล็กๆ สำหรับเด็ก ที่ฉันกับเพื่อนรักคนหนึ่งได้ช่วยกันทำขึ้นมา ให้กับเด็กชาวเยอรมัน อายุระหว่าง 8-13 ปี นอกจากสอนสมาธิสำหรับเด็กแล้ว พวกเราก็ได้สอดแทรกหลักการใช้ชีวิตให้กับเด็กๆ ด้วย
ซึ่งลักษณะการสอนจะเป็นการ discuss กัน หรือตั้งคำถามและถกประเด็นในหัวข้อของวันนั้น เด็กๆ ทุกคนในกลุ่มนี้ ใช้ชีวิตในประเทศเยอรมนี มีความคิดเป็นของตัวเองค่อนข้างมาก แม้เขาจะไม่ใช่ชาวพุทธ แต่ก็มีวิธีคิดตรงตามหลักของพุทธ และจริยศาสตร์สากลที่น่าทึ่งทีเดียว
ภาพที่ 6 Children ที่มา: Unsplash (2021)
เราได้ตั้งหัวข้อสนทนากันในวันนั้นว่า “เพื่อนไม่ดีคืออะไร”
เด็กๆ ต่างก็แย่งกันยกมือขอตอบและอภิปรายตามสไตล์เยอรมันร่วมกัน โดยพูดเสริมกันและกัน เช่นว่า
- 1.เพื่อนไม่ดี คือคนที่หลอกใช้พวกเขา แต่ไม่จริงใจในการคบหา
- 2.เพื่อนที่ประจบครู ชมครู เพื่อให้ได้เกรดที่ดี
- 3.เพื่อนที่โกหกได้ทุกเรื่อง ทุกสถานการณ์
- 4.คนที่บุลลี่คนอื่นๆ
- 5.คนที่ไม่เคารพคนอื่นๆ ในห้องเรียน ถึงเวลาเรียนแล้ว แต่ยังทำเสียงดังรบกวนคนอื่น และไม่สนใจว่าจะทำให้ใครรำคาญ
- 6.คนที่พูดจาหยาบคาย ทำให้คนอื่นเสียใจ
- 7.คนที่ดื่มแอลกอฮอล์ทำร้ายร่างกายตนเอง หรือสูบบุหรี่ทำร้ายคนอื่น เป็นต้น
เด็กๆ เข้าใจว่า หากคบเพื่อนที่ดื่มเหล้า สักวันนึงเขาก็จะกลายเป็นคนชอบดื่มเหล้าด้วยเช่นกัน และสมอง หรือปอดของเขาก็จะถูกทำลายเพียงเพราะเหตุหรืออิทธิพล จากการคบเพื่อนไม่ดีได้
เด็กๆ อ้างถึงตัวเลขจากงานวิจัยที่เพิ่งได้เรียนรู้มาหมาดๆ จากที่โรงเรียน เกี่ยวกับเด็กผู้หญิงที่ดื่มแอลกอฮอร์มากขึ้น เพราะอิทธิพลจากเพื่อนในกลุ่ม
อีกทั้งยังสามารถอธิบายนิสัยของคนพาลจากการทำผิดศีลทั้ง 5 ข้อ ได้อย่างน่าทึ่ง
เด็กเยอรมันกลุ่มนี้มีคุณสมบัติการพิจารณาจากเหตุไปหาผล จากผลไปหาเหตุ สามารถเชื่อมโยงเหตุและปัจจัยได้ ตามหลัก โยนิโสมนสิการเลยทีเดียว (พระพรหมคุณากรณ์, 2551)
ภาพที่ 7 ขงจื๊อ ที่มา: มติชนสุดสัปดาห์ (2021)
ไม่น่าเชื่อว่า ในมุมมองของเด็กเยอรมัน ที่ถือกำเนิดและเติบโตในดินแดนแคทอลิค จะมีความสอดคล้องตามหลักวิธีคิดแบบพุทธ อีกทั้งยังตรงกับนักปราชญ์ทางเอเชียตะวันออก ทางฝั่งจีนอย่าง "ขงจื๊อ" ซึ่งกล่าวว่า “เพื่อนที่คบไม่ได้ จะมีคุณสมบัติ 3 ประการ ได้แก่
- 1.คนประจบสอพลอ - ชมเพื่อหวังผล คนพวกนี้คบมิได้
- 2.คนที่ต่อหน้าชมลับหลังนินทา - ไร้ความจริงใจ
- 3.คนที่คุยโอ้อวดแต่ไม่มีความรู้จริง - มีแต่คำโกหก ทั้งชีวิตหาดีมิได้” (Sarut, 2009)
อาจจะกล่าวได้ว่า เรื่องของการคบเพื่อนนั้นเป็นเรื่องของคุณธรรมสากล ที่ไม่ว่าชาติไหนหรือภาษาไหน ก็จะมีมโนธรรมเดียวกัน และเป็นสิ่งที่ทุกคนควรรู้เอาไว้ เพื่อประคับประคองชีวิตของตัวเองให้ปลอดภัย
แต่ถ้าหากว่า เราพิจารณาแล้วว่าคนรอบตัวเรา เต็มไปด้วยคุณสมบัติของคนพาล หรือเพื่อนพาซวย ดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น เราจะทำอย่างไร เรื่องนี้ พระพุทธเจ้า ก็ได้ตรัสเอาไว้ว่า
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
หากเธอหาคนที่ดีกว่าเธอ หรือดีเสมอเธอคบไม่ได้แล้วไซร้
เธอพึงท่องเที่ยวไปแต่เพียงลำพังผู้เดียว เสมือนนอแรด
ยังประเสริฐกว่าการคบคนพาล
เพราะการคบคนพาลย่อมนำไปสู่วิบัติโดยแท้
ขัคควิสาณสูตรที่ 3 (ขุ.ธ. 25/296/306-311)
หากเราหาเพื่อนที่ดีไม่ได้จริงๆ เพื่อนที่ดีที่สุด ก็คือตัวของเราเอง จงเดินไปข้างหน้าด้วยตัวของตัวเอง สอนตัวเอง เรียนรู้จากประสบการณ์ของตัวเอง โลกนี้ยังกว้างใหญ่ มีเรื่องราวอีกมากมายที่รอให้เราได้เรียนรู้ศึกษา
ไม่แน่ว่า บนหนทางที่เรากำลังก้าวไปนั้น อาจมีเพื่อนใหม่ ผู้ที่มีทัศนะคติที่ดี เป็นบัณฑิตและสามารถพาเราให้มีปัญญาสูงส่งตามเขาไปด้วย รออยู่ ก็เป็นได้
อ้างอิงจาก:
Ingenia. (2018). HOW DOES THAT WORK? Birds flying in a V formation. สืบค้น 8 มิถุนายน 2565, จาก www.ingenia.org.uk
วศิน อินทสระ. สาระสำคัญแห่งมงคล 38 เล่ม 1-2. กรุงเทพฯ : บรรณาคาร, 2514
พระพรหมคุณากรณ์ (ประยุทธ ปยุตโต). (2551). วิธีคิดตามหลักพุทธรรม.
กรุงเทพมหานคร : เคล็ดไทย.
Sarut. (2009). ขงจื๊อ ลัทธิขงจื๊อ ปรัชญา วาทะและคำสอนของขงจื๊อ (Confucianism). สืบค้น 13 มิถุนายน 2565, จาก www.sarut-homesite.net
มงคลสูตร (ขุ.ธ. 25/3/1)
ขัคควิสาณสูตรที่ 3 (ขุ.ธ. 25/296/306-311)
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
