21 ก.ย. 2022 เวลา 00:00 • ประวัติศาสตร์
กันยายนปีนี้ฝนกระหน่ำหนัก และน้ำท่วมทั่วประเทศ กันยายนปีนี้ก็ครบรอบ 32 ปี สืบ นาคะเสถียร ผู้จากเราไป
น้ำท่วมที่เกิดขึ้นทุกปี หนักบ้างเบาบ้าง ส่วนหนึ่งเป็นเพราะป่าถูกทำลาย
1
เราเคยมีการศึกษานับไม่ถ้วนในเรื่องน้ำท่วม งานวิจัยชัดเจนว่าการสร้างโรงแรม รีสอร์ท สนามกอล์ฟ บ้านจัดสรร การตัดถนนสายใหม่ ๆ ล้วนมีส่วนทำให้เกิดอุทกภัย
รีสอร์ทและสนามกอล์ฟหลายแห่งสร้างบนพื้นที่ป่าอุทยานแห่งชาติ กีดขวางทางไหลของน้ำ การขยายถนน เช่น ถนนมิตรภาพ จากสี่เลนเป็นสิบเลนลดทางไหลของน้ำ คลองหลายสายซึ่งเดิมเป็นทางไหลของน้ำหลีกทางให้ความเจริญ
ทั้งยังมีหมู่บ้านจัดสรรอีกจำนวนมากซึ่งวางผิดที่ ทำให้เหลือทางน้ำไหลน้อยนิด กอปรกับการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศของโลกทำให้บางช่วงฝนแล้งจัด บางช่วงฝนก็มากเกินไป เหล่านี้ทำให้น้ำท่วมพื้นที่ที่ไม่เคยท่วมมาก่อน
เป็นเวลานานหลายสิบปี เมื่อผลประโยชน์มีอำนาจเหนืออำนาจการเมือง สัมปทานเพื่อการทำลายป่าเกิดขึ้นอย่างเป็นระบบ และป่าก็ล้มลงอย่างรวดเร็วด้วยคมเลื่อยแห่งความโลภ
สืบ นาคะเสถียร เป็นชายคนหนึ่งผู้ยืนต้านพายุแห่งความโลภ
เขาได้ทุนไปเรียนต่อปริญญาโทสาขาวิชาอนุรักษ์วิทยา ที่มหาวิทยาลัยลอนดอน อังกฤษ เมื่อจบแล้วได้ไปปฏิบัติหน้าที่ในตำแหน่งหัวหน้าเขตห้ามล่าสัตว์ป่าบางพระและป่าอีกหลายแห่ง และจนล่าสุดที่ป่าห้วยขาแข้ง
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้งแผ่คลุมส่วนหนึ่งของเทือกเขาถนนธงชัย ธรรมชาติหลากหลาย ทั้งภูเขา ลำน้ำ เป็นต้นน้ำลำห้วยหลายสาย บางสายยาวถึงหนึ่งร้อยกิโลเมตร รองรับน้ำจากลำห้วยสาขาน้อยใหญ่จำนวนมาก เป็นพื้นที่อุดมสมบูรณ์ด้วยพืชพรรณและสัตว์ป่านานาชนิด
2
ในวันแรกที่เขาเริ่มทำงานที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ปี 2532 เขาจับไม้เถื่อนถึงกว่าสองร้อยท่อน การทำลายป่ามีมากกว่าการตัดไม้ มีทั้งการรุกล้ำ เผาป่า ตัดไม้ และการล่าสัตว์อย่างเป็นระบบ
มีนายทุนเข้ามารับซื้อ 'สินค้า' ถึงในหมู่บ้าน จัดหาปืนและกระสุนให้ชาวบ้าน โดยมีใบสั่งล่วงหน้าและให้ราคาสูง เช่น เขากระทิง 4,000-5,000 บาท เนื้อกิโลกรัมละ 70 บาท เป็นต้น
สืบ นาคะเสถียร เล่าว่า "...มีการยิงกันทุกวัน ไปตามก็เจอแต่กองไฟ เจอซาก... โดนจับถูกปรับแค่ห้าร้อยบาท คุกก็ไม่ติด..."
การจับกุมไม่ประสบผลเพราะต้องขอหมายจับจากตำรวจท้องที่ก่อน เพราะผู้บงการชาวบ้านให้ไปตัดไม้คือนายทุนซึ่งมีเงินและเส้นสาย
ไม่นานนักเขาก็รู้ว่าตนเองมีค่าหัวหกพันบาท โทษฐานต่อต้านขบวนการค้าไม้เถื่อนและสัตว์ป่า
มองโลกในแง่ดี ค่าหัวของเขาสูงกว่าเขากระทิงเล็กน้อย!
เจ้าหน้าที่รักษาป่าถูกลอบยิงตาย ตายแล้วก็ตายไป แต่ไม่เกินวันผู้คนก็ลืม
สืบ นาคะเสถียร ทำงานหนักอย่างต่อเนื่องเพื่อรักษาป่าและสรรพชีวิตในป่า ภาพการช่วยชีวิตกวางตัวหนึ่งด้วยการปั๊มหัวใจ การช่วยงูจงอางขนาดใหญ่ที่กำลังจมน้ำโดยไม่หวั่นเกรงอันตรายเหล่านี้เป็นภาพที่ติดตาตรึงใจคนที่เคยทำงานกับเขา
เขาออกแรงกายแรงใจประชาสัมพันธ์ให้ผู้คนในประเทศรู้จักคุณค่าของการรักษาป่า และเข้าใจบทบาทอันยากเข็ญและไร้การดูแลของเจ้าหน้าที่ป่าไม้ แต่เสียงของเขาเบาเกินไป
เขาบอกกับคนใกล้ชิดอย่างขมขื่นว่า "ทีนี้ผมแน่ใจแล้วว่า ผมกำลังต่อสู้อย่างโดดเดี่ยว ผมไม่อาจจะคาดหวังจากใครได้อีก"
สืบ นาคะเสถียร เลือกจบชีวิตตัวเองในรุ่งสางของวันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2533 การฆ่าตัวตายมิใช่หนทางที่น่าเลือกของใครแน่นอน ทว่าในกรณีของเขา การฆ่าตัวตายเป็นการส่งเสียงสุดท้ายให้โลกได้ยิน
พ.ศ. 2534 หนึ่งปีหลังจากความตายของบุรุษผู้พยายามต่อลมหายใจของป่าด้วยลมหายใจของเขาเอง องค์การยูเนสโกได้ประกาศให้เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่และห้วยขาแข้งเป็นมรดกทางธรรมชาติของโลก
พื้นที่ 260,000 ไร่ ซึ่งถูกกันไว้เป็นพื้นที่สัมปทานรอดพ้นจากการทำลายอย่างหวุดหวิด
(ขอบคุณภาพจากสารคดี)
โฆษณา