พระพุทธเจ้า ได้ปฏิบัติด้วยตัวท่านเอง ค้นพบวิธีหลุดพ้นทุกข์ไม่กลับมาเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏอีกแล้ว ด้วยการรู้อริยสัจ 4 คือ
1 รู้ว่า กาย ใจ นี้ทำให้ทุกข์
2 รู้เหตุแห่งทุกข์มาจากความอยาก
3 รู้ว่าพ้นทุกข์ได้ต้องเข้านิพพาน
4 รู้วิธีเข้าสู่นิพพานด้วยการทำมรรค คือ ศีล สมาธิ ปัญญา เห็นไตรลักษณ์ (อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา) ของกายและใจ เมื่อจิตเห็นจนรู้แจ้งแล้ว จิตจะปล่อยวางได้เอง เมื่อนั้นก็หลุดพ้นทุกข์ได้