ถอดกฎเหล็ก 'เกาะหมาก' คัดกรองนักท่องเที่ยว วิถียั่งยื่น เกราะกันรุกล้ำอัตลักษณ์ท้องถิ่น
ช่วงที่ผ่านมา ประเด็น “นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ” ได้กลายเป็นกระแสที่สังคมไทยจับตามองอย่างกว้างขวาง ตั้งแต่กรณีข่าว "ปาย" ที่ชาวบ้านต้องเผชิญภาพนักท่องเที่ยวต่างชาติรวมกลุ่มทำกิจกรรมทางศาสนา เปิดกิจการแฝง และค่อยๆ แทรกซึมเข้าไปในวิถีดั้งเดิม จนชุมชนตั้งคำถามว่า “ใครกันแน่คือเจ้าของเมือง”
ไปจนถึงเสียงสะท้อนจาก "เกาะพะงัน" ที่ดังขึ้นเรื่อยๆ ว่า “เราต้องลุกขึ้นมาปกป้องเกาะแห่งนี้จากการถูกกลืนแผ่นดิน” เมื่อรูปแบบการท่องเที่ยวเริ่มรุกล้ำขอบเขตและอัตลักษณ์ของท้องถิ่น ขณะที่ในบางกรณี นักท่องเที่ยวบางกลุ่มแสดงพฤติกรรมไม่เหมาะสมหรือหยาบคายต่อผู้คนในพื้นที่ จนกลายเป็นผลกระทบที่ค่อยๆ ซึมลึกต่อชุมชน
ท่ามกลางความกังวลที่เพิ่มขึ้นนี้ มีเกาะหนึ่งที่เดินสวนทางกับกระแส นั่นคือ เกาะหมาก จังหวัดตราด เกาะเล็กๆ ที่ไม่เคย “ถูกยึดครอง” หากยังได้รับการยกย่องให้เป็นหนึ่งใน 100 แหล่งท่องเที่ยวยั่งยืนที่สุดในโลก (Green Destinations Top 100)
ความสำเร็จในการรักษาสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติและความสงบ ไม่ได้เกิดขึ้นจากความบังเอิญ แต่เกิดจาก “กฎเหล็ก” ที่หยั่งรากลึก ทั้งในด้านการถือครองที่ดินและธรรมนูญชุมชนที่เข้มงวด ทำให้เกาะแห่งนี้สามารถป้องกันการบุกรุกจากนายทุน และนักท่องเที่ยวที่ก่อความวุ่นวายได้
📌 ทายาท 5 ตระกูลหลัก
“นพดล สุทธิธนกูล” หรือพี่อึ่ง ประธานกลุ่มวิสาหกิจเกษตรผสมผสานบ้านอ่าวนิด และประธานกลุ่มอนุรักษ์ปะการัง เกาะหมาก ให้สัมภาษณ์กับ 'กรุงเทพธุรกิจ' ว่า หัวใจสำคัญที่ทำให้เกาะหมากสามารถควบคุมทิศทางการพัฒนาได้อย่างเบ็ดเสร็จคือ โครงสร้างการถือครองที่ดิน ซึ่งแตกต่างจากพื้นที่ท่องเที่ยวอื่นๆ โดยสิ้นเชิง
“พื้นที่บนเกาะหมากเกือบทั้งหมดอยู่ในการครอบครองของ ทายาท 5 ตระกูลหลัก ซึ่งบรรพบุรุษของพวกเราเป็นกลุ่มที่อพยพมาจากเกาะกง (ประเทศกัมพูชาในขณะนั้น) ในสมัยที่ไทยได้มีการแลกเปลี่ยนดินแดนกับฝรั่งเศส โดยไทยได้เกาะช้าง เกาะหมาก และเกาะกูด กลับคืนมา แลกกับ เสียมเรียบ เก่ากง และพระบอง โดยบรรพบุรุษบางท่านมีสถานะเป็น เจ้าหัวเมือง คอยเก็บส่วยส่งกรุงเทพฯ”
“นพดล” บอกด้วยว่า ปัจจุบัน ตระกูลเหล่านี้จะไม่มีการแบ่งขายหรือแบ่งแยกที่ดิน ให้แก่บุคคลภายนอก การรวมอำนาจการถือครองที่ดินเช่นนี้คือกลไกหลักที่ ป้องกันไม่ให้นายทุนใหญ่สามารถเข้ามาซื้อที่ดินเพื่อพัฒนาอสังหาริมทรัพย์หรือธุรกิจขนาดใหญ่บนเกาะได้ นอกจากนี้ ชุมชนบนเกาะยังมีขนาดเล็กมาก โดยมีประชากรเพียง 530 คนเท่านั้น ซึ่งทำให้การควบคุมและจัดการพื้นที่เป็นไปได้ง่าย
📌 “ธรรมนูญ 8 ข้อ” กฎหมายที่ไม่ใช่กฎหมาย
เพื่อควบคุมพฤติกรรมของนักท่องเที่ยวและรักษาความสงบเรียบร้อย ทางชุมชนได้กำหนด ธรรมนูญชุมชน (Community Charter) ซึ่งเป็นกฎเหล็กที่ติดประกาศไว้ตามสะพานทุกแห่ง ธรรมนูญนี้ประกอบด้วย 8 ข้อ ซึ่งถือเป็นข้อตกลงร่วมที่ทุกคนต้องปฏิบัติตาม และทำหน้าที่เป็นตัวบล็อกกิจกรรมที่ไม่พึงประสงค์ ข้อกำหนดสำคัญในธรรมนูญชุมชนที่ใช้ควบคุมการบุกรุกและทำลายสิ่งแวดล้อม ได้แก่
◾ ไม่ให้เรือเฟอรี่นำยานพาหนะนักท่องเที่ยวขึ้นเกาะ
◾ รถเช่า (มอเตอร์ไซค์) ต้องไม่เกิน 70% ของจำนวนห้องพัก
◾ งดใช้โฟมหรือวัสดุก่อมลพิษบรรจุอาหาร
◾ ห้ามทิ้งขยะหรือสิ่งปฏิกูลในที่สาธารณะและแหล่งน้ำ
◾ ไม่สนับสนุนการใช้สารเคมีที่มีสารตกค้างสูง
◾ ห้ามส่งเสียงดังหรือรบกวนระหว่าง 22.00–07.00 น.
◾ ไม่สนับสนุนกีฬาทางบก–ทะเลที่ใช้เครื่องยนต์รบกวนชุมชน
◾ ห้ามนำ เสพ หรือจำหน่ายยาเสพติดทุกชนิดบนเกาะ
“นอกจากกฎเหล่านี้แล้ว เกาะหมากยังเลือกที่จะ ไม่ให้ร้านสะดวกซื้อที่เป็นแบรนด์ใหญ่ซึ่งมีอยู่ทุกที่เข้ามาเปิดสาขา บนเกาะ การตัดสินใจนี้เพื่อให้ธุรกิจท้องถิ่นยังคงดำเนินไปในรูปแบบที่เรียบง่ายตามวิถีชาวบ้าน ทำแบบ บ้านๆ และป้องกันการครอบงำทางเศรษฐกิจจากบริษัทยักษ์ใหญ่”
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
