Blockdit Logo (Mobile)
Healthstory - เรื่องสุขภาพ ง่ายนิดเดียว
•
16 ส.ค. 2019 เวลา 08:30 • สุขภาพ
“ยาเลิกบุหรี่”...ตัวช่วยสำหรับคนอยากเลิกบุหรี่
“การเลิกบุหรี่ ไม่เคยเป็นเรื่องที่ง่าย” เพราะบุหรี่คือสารเสพติดที่หาได้ในร้านสะดวกซื้อทั่วไป ใครที่เตรียมใจมาไม่พร้อมก็ไม่มีวันทำได้สำเร็จ
แม้ว่า 80% ของคนที่เสพติดบุหรี่อยากจะเลิก แต่ใน 100 คนที่อยากจะเลิก อาจเลิกสำเร็จเพียง 7-10 คนเท่านั้น ทั้งหมดนี้เกิดจากสารเสพติดที่ชื่อว่า”นิโคติน”
“นิโคติน” คือสารที่พบตามธรรมชาติในใบยาสูบ หลังจากสูบบุหรี่เพียง 10-15 วินาที นิโคตินก็จะเข้าสู่สมอง และกระตุ้นวงจรประสาทในสมองด้วยวิธีต่างๆมากมาย และทำให้เกิดความรู้สึกพึงพอใจ สุขใจ คลายความเครียด
เมื่อสมองชินต่อการถูกสารนิโคตินกระตุ้นให้เกิดความสุขอยู่ทุกๆวันแล้ว มันจึงไม่ชินที่จะอยู่อย่างมีความสุขเมื่อขาดสารนิโคตินไป สิ่งที่เป็นอุปสรรคในการเลิกสูบบุหรี่ก็คือ”ภาวะขาดนิโคติน” หรือเรียกง่ายๆว่าภาวะถอนบุหรี่นั่นเอง
ภาวะขาดนิโคติน คือภาวะที่สมองโหยหาสารนิโคติน เนื่องจากเป็นเรื่องยากที่สิ่งที่อยู่ในชีวิตประจำวันจะทดแทนมันได้ เมื่อผู้สูบบุหรี่หยุดสูบบุหรี่ พวกเขาจึงพบกับอาการซึมเศร้า หดหู่ นอนไม่หลับ หงุดหงิด ขี้กังวล กระสับกระส่าย บางคนมีอาการเล็กน้อย แต่บางคนก็จะมีอาการรุนแรง สิ่งเหล่านี้ทำให้พวกเขาเดินกลับไปร้านสะดวกซื้อ และซื้อบุหรี่กลับมาสูบใหม่อีกครั้ง ต้องบอกว่าผู้สูบบุหรี่ส่วนใหญ่กำลังใช้ชีวิตวนเวียนอยู่ในวัฏจักรแบบนี้
การเลิกบุหรี่โดยทั่วไปนั้น ส่วนใหญ่เริ่มต้นจากการให้คำแนะนำ การให้ความรู้ เพื่อให้ผู้สูบเห็นถึงความสำคัญ ข้อดีข้อเสีย ของการเลิกสูบบุหรี่ สร้างแรงกระตุ้น แรงบันดารใจให้ผู้สูบตั้งใจแน่วแน่ในการเลิกสูบ แล้วจึงลองให้พวกเขาลองเลิกสูบด้วยตัวเองก่อน
ในระยะนี้ สิ่งที่ผู้สูบบุหรี่ทุกคนต้องเผชิญก็คือ”ภาวะขาดนิโคติน”อย่างที่ได้เล่าไป ผู้สูบจะต้องเจอกับมารร้ายมากมายที่จะฉุดพวกเขาให้กลับไปสูบบุหรี่อีก และถ้าใครที่คิดว่านี่เป็นการต่อสู้ที่ง่ายๆ หมอก็คิดว่าคุณน่าจะเตรียมใจมาไม่พอแล้วล่ะครับ
ดังนั้นถ้ามียาใดๆที่สามารถช่วยต่อสู้กับภาวะขาดนิโคตินนี้ได้ ก็คงเป็นเรื่องดีใช่ไหมล่ะครับ ซึ่งจริงๆแล้วนี่ก็คือหลักการทำงานของ”ยาเลิกบุหรี่”นั่นเอง
ยาเลิกบุหรี่ เป็นผู้ช่วยเลิกบุหรี่ โดยการลดอาการที่เกิดจากภาวะขาดนิโคติน เมื่อผู้สูบมีอาการดังกล่าวน้อยลงแล้ว พวกเขาก็มักเดินหน้าต่อไปได้ไกลขึ้น และมีโอกาสที่จะถึงเส้นชัยได้ง่ายขึ้น
โดยยาเลิกบุหรี่นี้ เหมาะกับคนที่มีความตั้งใจเเน่วแน่ว่าจะเลิกบุหรี่ เพราะถ้าไม่มีความตั้งใจจริง การใช่ยาเลิกบุหรี่ก็จะไม่มีประโยชน์ใดๆ ยาเป็นเพียงผู้ช่วยเท่านั้น ไม่ได้การันตีว่าผู้สูบจะเลิกสูบบุหรี่ได้
ปัจจุบันนี้ ยาเลิกบุหรี่มีหลากหลายรูปแบบ และสามารถซื้อใช้เองได้ โดยกลุ่มยาที่มีประโยชน์และการวิจัยมากที่สุดก็คือ Varenicline, Bupropion และนิโคตินทดแทน แต่อย่างไรก็ตาม ในประเทศไทย ยาเหล่านี้ยังเป็นยาที่มี”ราคาแพง” ทำให้ยังไม่มีการนำมาใช้แพร่หลายในโรงพยาบาลรัฐมากนัก โดยส่วนใหญ่จะมีจ่ายในโรงพยาบาลศูนย์ใหญ่ๆหรือโรงพยาบาลเอกชนมากกว่า แม้เป็นยาที่ดี แต่ก็อาจไม่คุ้มค่ากับงบประมาณมหาศาล ทำให้โรงพยาบาลรัฐส่วนใหญ่อาจใช้ยาที่มีประสิทธิภาพน้อยลงแต่ดูคุ้มค่ามากขึ้น อย่างเช่น Nortriptyline เป็นต้น
แต่อย่างไรก็ตามนะครับ ยาเลิกบุหรี่หลายๆชนิดสามารถหาซื้อได้เอง บางตัวอาจหาง่าย บางตัวก็อาจหายากหน่อย และผู้ใช้ก็สามารถศึกษาวิธีการใช้ได้เอง ดังนั้นวันนี้หมอจะมาแนะนำยาเลิกบุหรี่ให้ฟังเสียหน่อยแล้วกันครับ
[นิโคตินทดแทน]
ยาตัวนี้คือสารนิโคติน แต่มีขนาดต่ำๆ และเพียงพอที่จะทำให้ช่วงเวลาที่สมองขาดนิโคตินจากการเลิกสูบบุหรี่นั้น ยังคงมีนิโคตินระดับหนึ่งคอยป้องกันไม่ให้สมองโหยหาบุหรี่มากเกินไป โดยยาตัวนี้มีหลายรูปแบบมาก เช่น หมากฝรั่ง ยาอม แผ่นแปะ ยาพ่น เป็นต้น แต่ที่นิยมกันก็จะเป็น หมากฝรั่ง และแผ่นแปะ
โดยทั่วไปแล้ว วิธีที่แนะนำมากที่สุดก็คือการใช้ทั้งแผ่นแปะ และหมากฝรั่งร่วมกัน เนื่องจากการใช้หมากฝรั่งเพียงอย่างเดียว อาจทำให้มีระดับนิโคตินในร่างกายไม่เพียงพอ เพราะผู้ใช้ก็คงไม่สามารถเคี้ยวหมากฝรั่งได้ตลอดเวลา จึงต้องใช้แผ่นแปะร่วมด้วยเพื่อทำให้มีสารนิโคตินถูกดูดซับผ่านผิวหนังเข้าไปในร่างกายตลอดเวลา
แต่อย่างไรก็ตาม ก็สามารถใช้ยาอย่างใดอย่างหนึ่งก็ได้เช่นกัน เพื่อลดค่าใช้จ่าย และผลข้างเคียงที่เกิดจากสารนิโคติน ซึ่งโดยทั่วไป แผ่นแปะนิโคตินจะใช้ได้ง่ายกว่า เนื่องจากหมากฝรั่งนั้นจะต้องเคี้ยวทุกๆ 1-2 ชั่วโมง แถมต้องเคี้ยวให้ถูกวิธี ไม่ใช่รีบๆเคี้ยวรีบๆคาย และอาจมีผลข้างเคียง เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ปวดหัว ปวดกลาม แสบปาก เป็นต้น ในขณะที่แผ่นแปะ 1 แผ่นสามารถใช้ได้ 1 วัน และมีระดับนิโคตินระดับต่ำที่คงที่กว่า ทำให้มีผลข้างเคียงน้อยกว่า แต่ก็อาจมีอาการได้เช่นกัน เช่น นอนไม่หลับ ผื่นแพ้บริเวณที่แปะ เป็นต้น
นอกจากนี้ยังมีวิธีการใช้เล็กๆน้อยๆอีกมากมาย ซึ่งหมอแนะนำว่าผู้ใช้ยาต้องศึกษาวิธีการใช้ยาให้ครบถ้วนและเข้าใจก่อนใช้ยาทุกครั้ง ถ้าไม่เข้าใจต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชก่อน โดยทั่วไปยานิโคตินทดแทนนี้ มักให้ใช้เป็นเวลา 2-3 เดือน การหยุดยาก็ต้องค่อยๆหยุดทีละน้อย เพื่อให้ร่างกายปรับตัว
สำหรับข้อห้ามในการยานิโคตินทดแทนนี้ก็คือ โรคหลอดเลือดหัวใจที่ยังมีอาการไม่คงที่ จำเป็นต้องปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา
[Bupropion]
ยี่ห้อที่หาซื้อได้ง่ายก็คือ Quamem เป็นยาชนิดเม็ด รับประทานวันละ 2 เม็ด มีคนไทยใช้เป็นจำนวนมาก ส่วนยี่ห้ออื่นๆหาซื้อได้ยาก หรือมีจ่ายเฉพาะในโรงพยาบาลเท่านั้น ยาชนิดนี้ถือว่าได้ผลดีพอสมควร ช่วยลดอาการจากภาวะขาดนิโคตินได้ดี
ผลข้างเคียงที่พบได้คือ อาการนอนไม่หลับ ปากแห้ง กระสับกระส่าย มือสั่น ปวดหัว ผื่นลมพิษ เป็นต้น ส่วนข้อห้ามการใช้ยาชนิดนี้ก็คือ ผู้ป่วยโรคชัก
[Varenicline]
ยาตัวนี้ถือเป็นยาที่มีงานวิจัยสนับสนุนว่าได้ผลดีที่สุด แม้ใช้ยาเพียงตัวเดียว มีการใช้อย่างแพร่หลายในประเทศพัฒนาแล้ว แต่ในประเทศไทย ถือว่าเป็นยาที่ราคาแพงกว่ายาชนิดอื่นๆ จึงไม่เป็นที่นิยมมากนัก ผลข้างเคียงที่พบได้ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ท้องผูก ปวดท้อง นอนไม่หลับ เป็นต้น ซึ่งพบได้บ่อยพอสมควร
สำหรับวิธีการใช้ยาชนิดต่างๆ หมอไม่ได้ลงรายละเอียดมากนักนะครับ แต่แนะนำศึกษาเพิ่มเติมในคู่มือที่ให้มาในกล่องยาทุกครั้งก่อนใช้ยา ไม่ควรใช้ยาเกินขนาดแนะนำเด็ดขาด
จริงๆแล้วก็มีคนจำนวนมากที่สามารถเลิกบุหรี่ได้แม้ไม่ต้องใช้ยาช่วยใดๆนะครับ ดังนั้นคุณอาจเริ่มต้นด้วยตนเองก่อน แล้วจึงเริ่มใช้ยาเมื่อไม่ประสบผลสำเร็จ ซึ่งก็ต้องบอกว่ามีคนจำนวนมากเช่นกันที่ไม่สามารถเลิกได้
ในประเทศที่พัฒนาแล้ว ยาเลิกบุหรี่เป็นยาที่ใช้กันอย่างแพร่หลายมากๆ หลายๆโรงพยาบาลจ่ายยาเลิกบุหรี่ให้กับผู้สูบบุหรี่ทุกคนที่มีความตั้งใจอยากเลิกบุหรี่ เพราะยาเลิกบุหรี่ ถือเป็นยาที่มีความปลอดภัยระดับหนึ่ง มีผลข้างเคียงที่ไม่รุนแรงมากนัก ดังนั้นถ้าราคายาไม่ใช่ปัญหาสำหรับคุณแล้วล่ะก็ การใช้ยาเลิกบุหรี่เป็นตัวช่วย ก็ถือว่าเป็นทางเลือกที่ดีมากๆครับ เพราะซื้อยาไม่กี่พันบาทในตอนนี้ ก็ดีกว่าต้องจ่ายเงินเป็นแสนเป็นล้านบาทเพื่อรักษาโรคต่างๆมากมายในอนาคตอย่างแน่นอน
#Healthstory
อย่าลืมกดLike&Shareด้วยนะครับ^^
ติดตามเรื่องราวสุขภาพดีๆจากปากหมออีกได้ที่
Blockdit : www.blockdit.com/healthstory
Facebook : www.facebook.com/HealthstoryThailand
โฆษณา