22 ก.พ. 2020 เวลา 05:20 • ธุรกิจ
โรคระบาด COVID-19 กับทฤษฎี Black Swan
สิ่งที่เราไม่เคยเจอ ไม่ได้แปลว่าไม่มี
-AOT มีสนามบินที่ทุกคนต้องใช้ ไม่มีวันรายได้ลด
-Air Asia ใครๆก็บินได้ นับวันจะมีแต่ผู้โดยสารสูงขึ้น
-ห้าง Paragon เป็นห้างที่นักท่องเที่ยวชอบไปมากสุด ไม่มีวันคนหาย
-จีน เป็นประเทศที่เศรษฐกิจเติบโตอย่างแข็งแกร่ง ไม่มีใครมาล้มได้
สิ่งที่ไม่คาดฝัน เกิดขึ้นได้เสมอ
และถึงแม้ %โอกาสเกิดขึ้นน้อย แต่เกิดทีบรรลัยไปทั้งโลก..
ประโยคนี้น่าเป็นคำสรุปของทฤษฎี Black Swan
และ การระบาดของ COVID-19 ก็เป็นอีกหนึ่งเหตุการณ์ที่ทำให้เรารู้จักกับทฤษฎีนี้อีกครั้ง
ทฤษฎี Black Swan ถูกคิดค้นโดย Nassim Nicholas Taleb นักคณิตศาสตร์ และนักซื้อขายหุ้น ชาวเลบานอน
หนังสือ The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable ที่อธิบายทฤษฎี Black Swan ถูกจัดอันดับโดย The Sunday Times ให้เป็น 1 ใน 12 หนังสือขายดีที่มีอิทธิพลมากที่สุดในโลกนับตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดลง
โดยหนังสือนี้จะเปรียบเทียบว่า โลกก่อนหน้านี้เชื่อว่า หงส์ทุกตัวเป็นสีขาว หรือ All Swans Are White แต่ความเชื่อนี้ก็ถูกมาทำลายทีหลัง เพราะหงส์ดำมีจริงในทวีปออสเตรเลีย
Nassim Nicholas Taleb บอกว่า สิ่งที่จะเข้าข่ายทฤษฎี Black Swan หมายถึง
1. เหตุการณ์ที่ไม่คาดฝัน
2. เหตุการณ์นั้นมีผลกระทบมหาศาลเมื่อเกิดขึ้น
3. หลังเหตุการณ์นั้น จะมีเหตุผลมาอธิบายได้ว่าเกิดอะไรขึ้น
ถ้าถามว่า ที่ผ่านมามีเหตุการณ์อะไรที่เข้าข่ายทฤษฎี Black Swan
ช่วงก่อนเกิดวิกฤติการเงินในเอเชียปี 1997 เศรษฐกิจไทยในช่วงนั้นเติบโตในระดับ 9-10% ต่อปี
คนส่วนมากคงไม่คิดว่าประเทศไทยจะเกิดวิกฤติเศรษฐกิจขึ้นจนลามไปยังประเทศอื่นๆ อีกหลายประเทศ
ซึ่งหลังจากวิกฤติการเงินเกิดขึ้น ถึงจะมีคนมาอธิบายว่าสิ่งที่เกิดขึ้นเป็นเพราะอะไร
หรือแม้แต่เหตุการณ์คลื่นยักษ์สึนามิ หรือมหาอุทกภัยปี 2554 ที่สร้างความเสียหายให้แก่ประเทศไทย ก็เข้าข่ายทฤษฎี Black Swan
เพราะก่อนหน้านั้น ไม่เคยมีใครคิดว่าจะมีภัยธรรมชาติแบบนี้เกิดขึ้นกับประเทศไทย สร้างความสูญเสียแก่ประเทศมหาศาล
เพราะมนุษย์ทุกคนจะมีกรอบความเชื่อในวงความรู้ของตนเองอยู่เสมอ
อะไรที่ตนไม่เคยพบเห็นมาก่อน ก็เลือกที่จะปฏิเสธสิ่งนั้น ว่ามันคงจะไม่เกิดขึ้น
เหมือนเหตุการณ์โรคระบาด COVID-19 ที่เกิดขึ้น
ถึงแม้ว่าโลกจะเคยเจอกับเหตุการณ์โรคระบาดมาแล้วหลายครั้ง
แต่ที่ผ่านมา โลกไม่เคยมีการเคลื่อนไหวของผู้คนเท่านี้มาก่อน
คนประเทศหนึ่งเดินทางไปอีกประเทศหนึ่งได้อย่างรวดเร็วได้ในแบบที่ยุคไหนไม่เคยมี
สิ่งนี้ทำให้การระบาดของโรคที่เริ่มจากจุดเล็กๆในเมืองอู่ฮั่นประเทศจีน
ลุกลามใหญ่โตไปในหลายประเทศทั่วโลก รวมถึงประเทศไทย
การปิดเมืองทั้งเมืองของจีน
การห้ามให้คนจีนออกนอกประเทศ
การมีผู้ติดเชื้อบนเรือสำราญเป็นจำนวนมาก
สิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่เราไม่เคยคาดคิด
และไม่ได้อยู่ในโมเดลทางคณิตศาสตร์ใดๆว่าจะเกิดเหตุการณ์เหล่านี้ขึ้น
ซึ่งเมื่อทุกคนไม่ได้เตรียมพร้อม
มันก็ทำให้ขาดการรับมือ และทำให้มีความเสียหายเป็นวงกว้าง
ในตอนนี้มีหลายบริษัทที่กำลังเริ่มประสบปัญหาจากเหตุการณ์ COVID-19
เพราะแต่เดิมพวกเขาไม่ได้คิดถึงความจำเป็นในการสำรองเงินสดให้มากพอในยามฉุกเฉินที่กินระยะเวลาเป็นยาวนาน
จากเหตุการณ์ปิดเมืองอู่ฮั่น นี่ก็ใกล้จะครบ 1 เดือนเต็มๆ
แต่การระบาดได้ลุกลามไปทั่วโลก ซึ่งไม่มีวี่แววว่าจะดีขึ้น
ตอนสึนามิ เหตุการณ์เกิดขึ้นครั้งเดียวแล้วจบ แล้วฟื้นฟู
แต่ตอนนี้ เราไม่รู้เลยว่าจะยาวนานแค่ไหน
คุณสุทธิชัย หยุ่น ใช้คำว่า เหตุการณ์ตอนนี้เปรียบเสมือน "สงครามโลก" ที่เกิดขึ้นกับอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวไทย
คำว่าสงครามโลกก็คงไม่ผิดอะไรนัก ถ้าเราเดินลงไปดูของจริงในโรงแรม ร้านอาหาร
จากเดิมขายได้วันละแสน ตอนนี้ไม่ถึงพัน
ที่ผ่านมา ไม่ว่าจะมีเหตุการณ์ชุมนุม น้ำท่วม ก็ไม่มีอะไรหนักเท่าครั้งนี้
เรียกได้ว่าครั้งนี้เป็นเหตุการณ์ที่รุนแรงที่สุดครั้งหนึ่ง ในประวัติศาสตร์ของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวไทย
และเมื่อการท่องเที่ยวกำลังเป็นเครื่องยนต์หลักของเศรษฐกิจไทย
ก็หลีกเลี่ยงไม่ได้ที่เศรษฐกิจไทยจะได้รับผลกระทบอย่างหนักหน่วง..
ตอนแรก คนทั่วไปอาจคาดการณ์ว่านักท่องเที่ยวจะหายไป 1-2 สัปดาห์
ตอนนี้จากบทสัมภาษณ์ของผู้ประกอบการ เขาบอกว่า ไม่มียอดจองไปอีก 3 เดือนข้างหน้า..
ถ้าเหตุการณ์ลากยาวไปถึงปลายปี ผู้ประกอบการจะหายไปครึ่งหนึ่ง..
สรุปแล้วเรื่องนี้สอนให้เรารู้ว่า..
ไม่ว่าภาพที่เราเห็นตรงหน้ามันจะสวยงาม หอมหวานแค่ไหน
แต่เราต้องเผื่อใจไว้เสมอ กับเหตุการณ์ร้ายแรงที่จะเกิดขึ้น
เราต้องมีเงินทุนสำรอง เราต้องมี Backup Plan เราต้องมีการเตรียมพร้อม ถึงแม้ทุกคนจะหาว่าเราบ้า
สิ่งที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน ไม่ได้หมายความว่ามันจะเกิดขึ้นไม่ได้
และถ้ามันเกิดขึ้นแล้ว มันจะมีผลกระทบมหาศาลเกิดขึ้น เพราะทุกคนไม่ได้เตรียมพร้อม
ในวันที่เราใส่หน้ากากอนามัยออกจากบ้านเมื่อ 2 ปีที่แล้ว เราอาจดูแปลก
แต่มาในวันนี้ ถ้าใครไม่ใส่กลับดูแปลก
ก็เหมือนกับ เหตุการณ์ Black Swan
ถ้าใครบอกว่าจะมีโรคระบาดเกิดขึ้นในปีที่แล้ว ที่จะทำให้นักท่องเที่ยวเหลือศูนย์ คนนั้นคงเป็นตัวตลก
Black Swan จะเป็นเรื่องตลก ตราบใดที่มันยังไม่เกิดขึ้น
แต่เมื่อมันเกิดขึ้นแล้ว เรื่องตลกนั้นจะเป็นฝันร้ายของเราทุกคน..
โฆษณา