2 เม.ย. 2020 เวลา 12:58 • สุขภาพ
กระวาน
โดย
นิติภูมิธณัฐ
มิ่งรุจิราลัย
รับใช้เรื่องเร่วไปเมื่ออังคาร 31 มีนาคม 2563 ใครจะนึกว่ามีกระแสเร่วเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว มีผู้ถามมากมายทั้งในไลน์ไอดี @ntp59 ใน Facebook Fanpage และในที่อื่นๆ
พฤหัสบดีวันนี้ 2 เมษายน 2563 ผมได้รับพืชอาหารที่ผมเคยทานตอนเด็กๆ จากคุณสมชาย จริยเจริญ อดีตนายกเทศมนตรีตำบลเมืองแกลง อำเภอแกลง จังหวัดระยอง เจ้าของสวนขอมดำดิน เป็นเร่ว กระวาน ว่านสาวหลง และขิงแห้ง
วันนี้ ขอรับใช้ถึงกระวานกันหน่อยครับ
กระวานที่ดีที่สุดในโลกเป็นกระวานจากจันทบุรี ตราด และระยอง อันนี้ผมไม่ได้พูดเองนะครับ แต่พ่อค้าทั้งเอเชียและยุโรปกล่าวขวัญกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ กระวานเป็นพืชล้มลุกในวงศ์เดียวกับขิง ข่า และสกุลเดียวกับเร่ว
สมัยก่อนตอนเป็นเด็ก พ่อมักจะพาพวกเราไปหากระวานตามสถานที่ที่มีร่มรำไร ป่าตรงไหนมีความชื้นสูงและที่มีดินระบายน้ำได้ดี ที่นั่นจะมีกระวาน กระวานป่าส่วนใหญ่จะอยู่บนเทือกเขาสอยดาว เขาสระบาป เขาคิชฌกูฏ และเขาบรรทัด รวมทั้งพื้นที่สูงอื่นๆ
แม่จะตัดเอาเฉพาะหน่ออ่อนที่มีใบไม่เกิน 3 ใบ มีเหง้ายังอ่อนๆ ติดมาด้วย ลอกเปลือกออกแล้วหั่นใส่แกงป่า ต้มส้ม และต้มยำ
โตขึ้นมา ผมได้ทานแกงป่าตามจังหวัดต่างๆ สิ่งหนึ่งซึ่งแกงป่าที่อื่นไม่เหมือนแกงป่าของจันทบุรี ตราด และระยอง คือไม่มีรสที่เผ็ดปร่าที่มาจากกระวาน
เดี๋ยวนี้ชอบมีการติดป้ายหน้าร้านว่าอาหารเมืองจันท์ หรือข้าวแกงแสนตุ้ง คนที่ไม่รู้ก็ทานกันไป ทานเสร็จแล้วก็ชมบ้าง ไม่ชมบ้าง
สำหรับผม แค่ทานคำแรกก็จะรู้เลยว่าอาหารจันท์แท้หรือไม่ โดยเฉพาะต้มข่าไก่ ต้มยำ และต้มส้ม ถ้าเป็นของจันท์ เราจะปรุงรสเปรี้ยวด้วยเนื้อระกำ หากหาระกำไม่ได้ ก็จะใช้ตะลิงปลิง หรือใบชะมวง แย่ที่สุดก็เป็นน้ำมะขามเปียก ที่แน่ๆ ต้องใส่เหง้ากระวานอ่อนลงไปด้วย
แม้แต่อาหารเมืองจันท์ของแท้ ในแต่ละฤดูก็ยังมีรสชาติไม่เหมือนกัน อาหารจันท์อร่อยเด็ดขาดสะหงาดในปลายฤดูฝน เป็นช่วงที่กระวานและพืชพรรณต่างๆ ได้ผลและแตกหน่อ
ผมเคยตามพ่อบุกไปในพื้นที่ในป่าดงดิบที่บ้านตกตัก ตำบลสะตอ อำเภอเขาสมิง จังหวัดตราด ซึ่งสมัยก่อนตอนโน้นยังเป็นป่าทึบมาก
พวกเราต้องก้าวช้าๆ ไปตามทางช้างเดิน มีแสงลอดรำไรแทงลงมาจากยอดไม้เท่านั้น ยังจำได้ว่าผมเจอกระวานลูกใหญ่ผิวคล้ำ พ่อบอกว่านี่เป็นกระวานโพธิสัตว์ ซึ่งหมายถึงว่าเป็นกระวานเขมร
เมื่อเข้าไปในป่าใหญ่ได้แล้ว พ่อจะถางป่าเป็นหย่อมและปลูกขนำเล็กๆ อย่างหนึ่งซึ่งเป็นรายได้ของพวกเราในตอนนั้นก็คือ เก็บกระวาน ซึ่งลูกกระวานใกล้จะแก่สุกในช่วงฤดูฝน ไม่ว่าฝนในป่าดงดิบตกหนักขนาดไหนเพียงใด แต่พวกเราทนได้เพราะอยากได้ลูกกระวานสดที่ต้องเก็บจากต้นเท่านั้น
ความที่กระวานสดมีน้ำหนักมาก การแบกกระวานสดออกจากป่าลึกทำได้ยาก พ่อก็ตัดไม้ไผ่ หวาย และต้นคลุ้มมาสานเป็นตะแกรงย่างไฟให้ลูกกระวานแห้งเสียก่อน
แม่ผมเป็นคนจังหวัดตราด พ่อผมเป็นคนจันท์ ทั้งสองท่านทำน้ำพริกแกงป่าไม่เหมือนกัน น้ำพริกแกงป่าของพ่อใส่เครื่องเทศมากกว่าของแม่
นำ้พริกแกงป่าของพ่อใส่ทั้งเร่วหอม ลูกกระวาน หัวไพล พริกขี้หนูสวน ผิวมะกรูดสับละเอียด ตะไคร้หั่น พริกไทยเม็ด กะปิทำเอง เกลือป่น ขิงแห้ง ยี่หร่า ดอกผักชีไร่ ดอกกระต่ายจาม ดอกกะเพรา และดอกผักชีฝรั่ง
พ่อแนะนำแม่ให้ใส่ข้าวเบือ (ข้าวสารแช่) ลงไปด้วย แม่ก็ถามว่าใส่ไปทำไม พ่อบอกว่า ใส่ไปให้คลั่ก ซึ่งภาษาบ้านผมหมายถึงให้น้ำแกงข้นคลั่ก ให้มีความหอมและเผ็ดร้อน
เล็กๆ ผมติดแม่มาก ขนาดแม่ตำน้ำพริก ผมยังต้องก๋องแม่ หมายถึงต้องเกาะอยู่ที่หลัง (แม่มาเล่าให้ฟังภายหลัง) ผมจึงชินกับกลิ่นอาหารที่แม่กำลังทำ เริ่มตั้งแต่เริ่มทำ ไม่ใช่กลิ่นและรสชาติอาหารที่ทำเสร็จแล้ว ผมจึงมีความทรงจำเกี่ยวกับอาหารไม่เหมือนคนอื่น
ผมยังค้างการทำก๋วยเตี๋ยวเลียงที่ใส่เร่วแบบรสมือแม่ วันหน้าจะรับใช้วิธีทำต้มส้มหน่อกระวาน และชากระวาน ด้วยครับ
ตั้งใจว่าจะเขียนไม่เกิน 800 คำ มองที่หน้าจอที่ล่อเข้าไป 850 กว่าคำแล้ว ขออนุญาตลาไปก่อนครับ นิทราราตรีสวัสดิ์ พบกันใหม่ในโอกาสหน้าครับ.
โฆษณา