สำเร็จเพราะโชคช่วยหรือเพราะความสามารถกันแน่?
"ขอบคุณที่ชมครับ แต่ต้องบอกเลยว่า ที่งานนี้สำเร็จไปตามแผนได้ ก็เพราะเราเตรียมตัวมาดี และทุกคนในทีม(รวมถึงตัวผมเอง)เก่งกันมาก ถึงทำได้ครับ"
"ว้าว ยินดีด้วยสำหรับการเลื่อนตำแหน่งนะครับ คุณนี่โชคดีมากเลยนะขอบอก"
พอได้อ่าน 2 ประโยคข้างบนแล้วคิดอย่างไรกับบ้างหละครับ
ถ้าสังเกตดีๆจะเห็นได้ว่าประโยคแรกมีการกล่าวถึง "ความสามารถ(skill)" ว่าเป็นสิ่งที่ทำให้งานสำเร็จ ส่วนประโยคที่ 2 กล่าวถึง "โชค(luck)" แทนใช่ไหมครับ
อะไรที่ต่างกันอีกระหว่าง 2 ประโยค?
เฉลย : บริบทที่กล่าวถึงตัวเองกับคนอื่น
นี่เป็นผลลัพธ์จากสมองของเราครับ ทำให้เรามักจะมองว่าความสำเร็จของเรามาจากความสามารถ(ล้วนๆ) และที่คนอื่นสำเร็จได้ก็เพราะโชค(ล้วนๆ)เช่นกัน สมองทำให้เราเปรียบเทียบทุกอย่างอยู่ตลอดเวลา อันนั้นดีกว่าอันนู้น อันนี้แย่กว่าอันนั้น มันพยายามที่จะเข้าข้างเรา และทำให้เรารู้สึกดีกับตัวเอง
ฟังดูก็ไม่ใช่อะไรที่เลวร้ายนักใช่ไหมครับ แต่ความจริงคือมันทำให้เราเรียนรู้และพัฒนาได้ยากตามไปด้วย
เราจะเรียนรู้จากคนที่เลื่อนทำแหน่งได้อย่างไร ถ้ามัวแต่คิดว่าที่เขาทำได้เป็นเพราะโชคช่วย และเราจะเก่งขึ้นได้อย่างไร ถ้ามัวแต่คิดว่าทุกอย่างสำเร็จได้เพราะฉันเก่งมาก
ตลอดการใช้ชีวิตของพวกเรา ถ้าลองมองให้ดีจะเห็นการตัดสินใจเต็มไปหมด ทั้งการเลือกที่จะทำหรือไม่ทำอะไรบางอย่าง หรือบางครั้งการให้คนอื่นตัดสินใจ นั่นก็เป็นการตัดสินใจของเราเช่นเดียวกัน(เราตัดสินใจที่จะให้คนอื่นตัดสินใจแทนเรา...?)
อย่าเพิ่งงงกันไปก่อนนะครับ เพราะว่าทั้ง "โชค" และ "ความสามารถ" (ตามหัวข้อของเรา) ต่างก็เป็นองค์ประกอบของผลลัพธ์ที่อยู่ตามหลังการตัดสินใจครับ
ดังนั้นวันนี้สิ่งที่เราจะมาคุยกันจริงๆคือเรื่องของการตัดสินใจและผลลัพธ์จากการตัดสินใจ
Thinking in Bets : making smarter decisions when you don't have all the facts โดย Annie Duke อดีตนักเล่นโป๊กเกอร์มืออาชีพที่ทำเงินจากการแข่งขันทัวน์นาเมนต์ระดับประเทศไปมากกว่า 4 ล้านเหรียญสหรัฐ หนังสือเล่มนี้ไม่ได้เป็นคู่มือสำหรับเล่นไพ่หรอกนะครับ (ตามที่เธอบอกไว้เองในหนังสือ) แต่เป็นคู่มือสำหรับเข้าใจระบบการตัดสินใจและกลยุทธ์ที่(อาจ)ช่วยให้ตัดสินใจได้ดีขึ้น
จริงๆผมซื้อหนังสือเล่มนี้ไว้ค่อนข้างนานแล้ว แต่เพิ่งจะได้หยิบขึ้นมาอ่านจริงจังก็เมื่อไม่นานมานี้ และต้องขอออกตัวก่อนว่าผมยังอ่านไม่จบเล่ม เพียงแต่เห็นว่าเนื้อหาบางส่วนนั้นน่าสนใจ และอยากหยิบมาแชร์ให้ได้อ่านกัน
ถ้าใครสนใจแนะนำให้ลองหามาอ่านกันดูนะครับ
Thinking in Bets : making smarter decisions when you don't have all the facts โดย Annie Duke
เอาหละมาเข้าเรื่องของเรากันต่อ
การตัดสินใจของเราจะนำไปสู่ผลลัพธ์ ซึ่งประกอบขึ้นจากความสามารถของเรารวมเข้ากับโชค
ดังนั้นการตัดสินใจที่ดี อาจไม่ได้ทำให้เกิดผลลัพธ์ตามที่คาดไว้เสมอไป และการตัดสินใจห่วยๆก็มีสิทธิทำให้เกิดผลลัพธ์อันน่าเหลือเชื่อก็เป็นได้ (แม้ว่าโอกาสอาจน้อยนิดก็ตาม)
สิ่งแรกคือเราต้องแก้ความเข้าใจผิด และแยกคุณภาพของการตัดสินใจ และผลลัพธ์ออกจากกันก่อนเป็นอันดับแรก
สิ่งต่อมาคือ โชค เป็นสิ่งที่เราไม่อาจควบคุมได้ (มันเป็นตัวแปรที่เข้ามาป่วนผลลัพธ์ของเรา) ส่วนความสามารถนั้นตรงกันข้าม เพราะมันขึ้นอยู่กับเราเต็มๆเลยหละครับ
ถ้าจะยกตัวอย่างให้เห็นชัด ก็คือลองเทียบหมากรุกกับไพ่โป๊กเกอร์ดูสิครับ
การที่เราจะเอาชนะเกมหมากรุกนั้นไม่จำเป็นต้องพึ่งโชค หากแต่เป็นการตัดสินใจเลือกเดินแต่ละตาบนตัวเลือกที่ดีที่สุด (ซึ่งทำให้ฝ่ายขาวที่เริ่มเดินก่อนได้เปรียบ) การฝึกหมากรุกมันจะเป็นการฝึกการจดจำการเดิมตามกลยุทธ์และการรับมือรูปแบบต่างๆ แม้จะเยอะมากแต่ก็ค่อนข้างตายตัว
แต่สำหรับโป๊กเกอร์ที่เริ่มต้นด้วยไพ่บนมือ 2 ใบ และต้องพึงโชคจากไพ่กองกลางอีก 5 ใบ เพื่อผสมให้ได้อันดับสูงสุด นี่ยังไม่รวมถึงจิตวิทยาการเล่นของคนอีกนะครับ ในโป๊กเกอร์คนที่มีแต้มสูงสุดอาจไม่ใช่ผู้ชนะเสมอไป นั่นทำให้นอกจากจะต้องเข้าใจกฎการเล่นพื้นฐานแล้ว จำเป็นต้องเข้าใจจิตวิทยาการเล่นของคน รวมถึงส่วนสำคัญสุดๆอีกอย่าง คือ โชค นั่นเอง
การพัฒนาคุณภาพของการตัดสินใจนั้นเกิดจากการพิจารณาผลลัพธ์ของการตัดสินใจนั้นโดยแยกเอาปัจจัยที่ควบคุมไม่ได้ออก ซึ่งมันแทบจะเป็นไปไม่ได้เลย
หนทางที่ทำได้คือกำจัดความเชื่อในเรื่องของขาวดำ(ถูก100% ผิด100%) ออกไปก่อนเป็นอันดับแรก เพราะในทุกๆการตัดสินใจ มันมีสิ่งที่เรียกว่าความน่าจะเป็นอยู่
นั่นทำให้การตัดสินใจที่มีคุณภาพดี "มีโอกาส" ที่จะนำไปสู่ผลลัพธ์ที่เราต้องการมากกว่า (ใช่ครับ มันไม่ร้อยเปอร์เซ็นหรอกครับ)
การสวมวิญญาณนักพนันที่มองทุกอย่างด้วยความเป็นไปได้จะช่วยเราลดอคติ(bias)ในการตัดสินถูกผิดลง และทำให้เราตามหาความจริงได้ง่ายขึ้น
แยกองค์ประกอบของผลลัพธ์ออกมา พยายามหาว่าอันไหนเกิดจากโชค อันไหนเกิดจากความสามารถของเราเอง เรียนรู้ว่าจะทำให้การตัดสินใจมีคุณภาพเพิ่มขึ้นอย่างไร โดยการมองความเป็นไปได้โดยรวม ไม่ใช่แค่ผลลัพธ์
จำไว้ว่าทุกๆการตัดสินใจของเราคือการพนันบนความเป็นไปได้อยู่
ลองเปิดใจ มองโลกหลากสีนี่ดู(ไม่ใช่แค่ขาวดำ) เรียนรู้จากโลก จากคนอื่น จากการกระทำ จากการตัดสินใจ จากผลลัพธ์ ฯลฯ นำมันมาปรับ ทดลอง ใช้ดู แล้วคุณ(อาจจะ)ตัดสินใจได้ดีขึ้นก็ได้ครับ
ขอให้ทุกคนโชคดี
- 3
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
