ชาว Blockdit เคยสงสัยกันไหมว่าก่อนจ่ายยาแต่ละครั้งเภสัชเค้าคิดอะไรอยู่บ้าง ก็แค่หยิบยาตามชื่อยามาอ่านวิธีใช้ให้ฟัง แค่นี้ไม่ใช่หรอ ?
วันนี้ Youcare จะมาเล่าความลับเหมือนพาคุณเข้าไปอยู่ในสมองของเภสัชกรก่อนจ่ายยากันครับ
ยามีทั้งประโยชน์และโทษ การใช้ยาที่ผิดโรค ผิดขนาด ผิดวิธี อาจส่งผลต่อการรักษาที่ไม่มีประสิทธิภาพและผลข้างเคียงจากการใช้ยา ดังนั้นก่อนที่ยาจะถูกส่งมอบให้แก่ผู้ป่วย จึงต้องมีเภสัชกรกำกับดูแลการส่งมอบยา เมื่อเภสัชกรต้องจ่ายยาทุกครั้ง สมองพวกเขาจะคิดเป็น step ขั้นตอนที่รวดเร็วดังนี้ครับ
1. ผู้ป่วยมาด้วยโรคอะไร และยาที่จะจ่ายตรงกับโรคหรืออาการนั้นๆหรือไม่ เพื่อให้มั่นใจว่าเป็นยาที่ตรงและครอบคลุมกับอาการที่ผู้ป่วยมี
2. ผู้ป่วยมียาใดๆทานอยู่หรือใช้อยู่หรือไม่ เพื่อไม่ให้เกิดการทานยาซ้ำซ้อน ที่อาจส่งผลข้างเคียงหรือยาตีกันได้ เพราะยาหลายตัวหากใช้ร่วมกันจะเกิดปฎิกริยาต่อกันได้ หรือการใช้ยาบางตัวอยู่อาจเป็นต้นเหตุของอาการที่ทำให้มาหาหมอหรือมาร้านยาในครั้งนั้นๆได้
3. ผู้ป่วยมีแพ้ยา โรคประจำตัวหรือตั้งครรภ์อยู่หรือไม่ เพราะยาบางตัวไม่สามารถใช้ได้ในผู้ที่มีการแพ้ยา โรคประจำตัวบางโรค หรือภาวะตั้งครรภ์
4. ยาที่ผู้ป่วยได้รับอยู่ในขนาดและวิธีใช้ที่เหมาะสมหรือไม่ ผู้ป่วยบางโรคโดยเฉพาะโรคไต โรคตับ จำเป็นอย่างยิ่งต้องมีการปรับขนาดยาให้เหมาะกับการทำงานของตับและไต เพื่อให้ยาไม่เกิดพิษ หรือยาบางตัวอาจต้องใช้ในขนาดที่ลดลงหากผู้ป่วยเคยได้รับผลข้างเคียงจากยามาก่อน หรือในเด็กเล็กอาจต้องมีการคำนวณยาตามน้ำหนักเพื่อไม่ให้เด็กได้รับผลข้างเคียงหรือผู้ป่วยบางคนอาจใช้ยาไม่ถูกวิธีทำให้การรักษาไม่ได้ผล เป็นต้น
5. ยาที่จะจ่ายเหมาะสมกับการรับประทานยาและความสะดวกในการทานยาของผู้ป่วยหรือไม่ เช่น ผู้ป่วยอาจไม่สะดวกทานยาเป็นน้ำ ผู้ป่วยบางคนสะดวกทานแค่วันละครั้ง หรือผู้ป่วยไม่สามารถทานยาที่ง่วงนอนได้เพราะต้องทำงาน เภสัชกรมีหน้าที่ปรับหรือเปลี่ยนรูปแบบยาหรือการรับประทานให้เหมาะกับผู้ป่วยรายนั้นๆ เพื่อให้ผู้ป่วยใช้ง่ายที่สุด
6. ให้คำแนะนำการใช้ยา ข้อควรระวัง อาการข้างเคียงสำคัญ อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง ระยะเวลาในการทาน เพื่อให้ผู้ป่วยใช้ยาได้ถูกต้อง ถูกวิธี รวมถึงลดการเกิดผลข้างเคียงจากการใช้ยาที่ผิด
กระบวนการทั้งหมดนี้อาจเกิดขึ้นเพียงไม่กี่วินาทีหรือคำถามไม่กี่คำถาม แต่สิ่งที่เกิดในความคิดต้องได้รับการฝึกฝนและทักษะเฉพาะ เพราะยามีมากเป็นหมื่นๆตัว ยาตัวไหนตีกันบ้าง ยาตัวในใช้ในโรคไหนไม่ได้ ยาตัวไหนมีผลข้างเคียงที่ต้องแนะนำเป็นพิเศษ ยาตัวไหนใช้ใด้ในคนที่แพ้ยาบางตัวบ้าง ยาตัวไหนทำให้เกิดโรคหรืออาการผิดปกติได้บ้าง ยาตัวไหนออกฤทธิ์นานแค่ไหนเพื่อจะได้เลือกให้ตรงกับความสะดวกของผู้ป่วย ยาตัวไหนห้ามกินกับแอลกอฮอร์ ยาตัวไหนต้องให้ระวังผลข้างเคียงและสังเกตุอาการเป็นพิเศษ ระยะเวลาการรักษาของยาตัวนี้นานแค่ไหนถึงจะได้ผล คำถามทั้งหมดนี้เป็นตัวอย่างของคำถามที่เกิดขึ้นในสมองของเภสัชกรก่อนจ่ายยาทุกครั้ง เพื่อให้ผู้ป่วยได้ยาที่เหมาะสม ถูกคน ถูกต้อง ถูกขนาด ถูกวิธีใช้และไม่ได้รับผลข้างเคียง
เลยไม่แปลกที่คุณจะเห็นเภสัชกรในร้านยายุคใหม่ซักประวัติคุณ สอบถามคำถามต่างๆ ก่อนจ่ายยาให้คุณเพราะพวกเขาอยากให้คุณได้รับยาที่เหมาะสมที่สุดนั่นเอง อย่ารำคาญพวกเค้าเลยครับ เพราะพวกเขาจะขายให้คุณเลยก็ได้ไม่ต้องมาเสียเวลาพูด แต่พวกเขาพูดเพราะอยากให้คุณได้สิ่งที่ดีที่สุด
เพราะยาคือสารเคมี มีทั้งประโยชน์และโทษ ก่อนซื้อยาทุกครั้งอย่าลืมปรึกษาเภสัชกรนะครับ :)
Youcare #wecareyou
ภก.กฤษณ์ พรหมปัญญา
- 6
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
