ความดันเลือด (Blood pressure)
ไปโรงพยาบาลทีไร ทำไมต้องวัดความดันทุกที
ความดันบอกอะไรได้ และสำคัญตรงไหน
หนึ่งใน vital sign ที่สำคัญมากๆ คือความดัน
ความดันบอกอะไรได้มากกว่าที่คิดครับ คือถ้ามองเนี่ย ความดันมันควรไปเจอในพวกก่อสร้าง สร้างบ้าน เครื่องยนต์กลไก ที่สายวิศวะเค้าเรียนกัน ทำไมการแพทย์ถึงมีความดันด้วยล่ะ เดี๋ยวมาดูกัน..
ที่บอกว่า vital sign แปลตรงๆก็ สัญญาณชีพ อธิบายต่ออีกหน่อยก็คือสัญญาณที่บอกว่ายังมีชีวิตดีอยู่ ถ้า vital sign อยู่ในระดับปกติ ร่างกายส่วนใหญ่ก็น่าจะปกติดี มันเป็น parameter ที่สำคัญหลักๆเลยแหละ ใช้ทำอะไรได้บ้าง เดี๋ยวบอกครับ
Vital sign ทั้ง 5
ความดันถูกใช้มายาวนานในประวัติการแพทย์ ความดันที่ว่าก็คือความดันเลือด ทำมันเลือดต้องถูกดัน เพราะ เซลล์ทุกเซลล์ ไม่ว่าคนหรือสัตว์(ชั้นสูงหน่อย) ต้องมีเลือดเป็นตัวขนส่ง resource ที่มีไปให้ทั่ว ประมาณว่าเส้นเลือดคือ ถนน ส่วนเม็ดเลือด คือรถขนของ
แต่ต่างกับปกติหน่อยคือ รถมันวิ่งไม่ได้ มันต้องมีตัวผลักรถไปตามถนน ก็คือหัวใจน่ะเองงง พระเอกของเรา ที่เป็นตัวดันเลือดไปให้ไปสุดขอบถนน จนวนกลับเข้ามาหัวใจใหม่ได้อีกรอบ
หัวใจทำงานตลอดเวลาเพื่อสร้างความดันเลือด ความดันขนาดไหนล่ะ ตีง่ายๆว่าความดันที่ 120 mmHg ก็คือ 12 cmHg แปลงเป็นน้ำก็คูณ 13.6 มองคร่าวๆก็เกิน 150 cmH2O แปลเป็นภาษาง่ายๆว่าความดันในเลือดเราเนี่ย ทำให้น้ำพุ่งได้สูงเมตรครึ่งเลยนะ
ต้องสร้างความดันมากขนาดนี้ ทุกๆวินาที เป็นงานที่ไม่ธรรมดานะครับ เพราะเมื่อทำงานหนัก ก็ต้องมีอาหารให้มันเต็มที่เหมือนกัน มันปั้มเลือดไปหาส่วนต่างๆ แต่มันมีท่อต่อมาให้ตัวเองได้เลือดคนแรกเลย เพราะการได้เลือดที่เพิ่งฟอกมาสดๆเลยย่อมดีกว่า เหมือนน้ำผลไม้คั้นสด
เพราะงั้นถ้าความดันมันดูดีคือไม่ต่ำ ไม่สูงเกินไป แสดงว่าหัวใจหลอดเลือดก็ยังทำงานได้ปกติ
ความดันที่เราเห็นกัน มี 2 ตัวถูกมั้ยครับ ง่ายๆจะเรียกว่าตัวบน กับตัวล่าง ถ้ามี 2 ตัว 3 ตัว ด้วยนี่เป็นหวยใต้ดินไปละ
ตัวบน คือความดันตอนหัวใจบีบตัว เรียก systolic blood pressure คือหัวใจบีบมา 1 ที เลือดไหลตามเส้นเลือด ความดันที่เกิดขึ้นดันเลือดไปทั่วร่าง ถ้าความดัาส่วนนี้น้อยล่ะ เลือดก็อาจจะไปได้ไม่ทั่ว ส่วนปลายๆแทนที่จะได้เลือดใหม่จากปอดแบบเต็มๆ ก็ได้มาแบบเอื่อยๆ ของเสียก็คั่งเพราะเลือดใหม่มาน้อย
ร่างกายก็มีตัวช่วย เออเดะเราเพิ่มความดันช่วยด้วยการหดขนาดท่อลง เหมือนตอนเราเอานิ้วไปอุดรูสายยางรดน้ำต้นไม้ น้ำจะพุ่งไกลกว่าเดิม หลักการเดียวกัน
แต่มันไม่ได้หดทุกส่วนนะ ร่างกายจะหดส่วนที่ประโยชน์น้อย เช่น ปลายมือ ปลายเท้า ลำไส้ พยายามเก็บเลือดไว้ให้ส่วนสำคัญ ไต สมอง อะไรแบบนั้น
ต่อมา diastolic blood pressure ล่ะ อันนี้คือความดันเลือดตอนหัวใจคลายตัว คือช่วงทีคลายตัวรับเลือด เพื่อเอามาบีบอีกรอบ คลายตัวทำไมมีความดัน คือปกติมันก็มีความดันอยู่แล้วแต่มันจะขึ้นมาเป็นพีคๆตอนหัวใจบีบตัว
ที่บอกได้อีกนิดก็คือความแตกต่างระหว่างความดัน 2 อัน อย่างที่บอกมะกี้ ช่วง diastolic คือไม่มีหัวใจบีบ ตอนตอนหัวใจบีบตัวมันก็เป็น systolic pressure ถ้าเอามาลบกัน ก็คือความสามารถที่หัวใจบีบเลือดออกไปได้ ส่วนนี้เราเรียกว่า pulse pressure พอจะบอกว่าหัวใจทำงานได้ดีมั้ยแบบหยาบๆ
งั้นความดันสูงๆทำไมไม่ดีล่ะ เลือดจะได้ไปเลี้ยงทั่วๆ เพราะท่อส่งเลือด หรือเส้นเลือดของเรามันไม่แข็งแรงพอจะรับแรงดันสูงๆได้ตลอดเวลา ที่อวัยวะต่างๆนั้นได้รับผลกระทบจากความดันเลือดที่สูงเป็นเวลานาน จะเกิดอะไรกับอวัยวะบ้าง เคยเกริ่นเล่าไปบ้างในตอนก่อนๆ เดี๋ยวตอนหน้ามาลงลึกกันครับ
ติดไว้ให้ตามต่อว่า ความดันสูงฆ่าคนได้ยังไง
ช่วงนี้เริ่มว่าง จะพยายามเขียนมาให้อ่านกันนะครับ
ติดตามตอน 2 ได้แล้วนะครับ
- 188
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
