18 พ.ค. 2019 เวลา 00:56 • การศึกษา
พระอุปคุต วัดอุปคุต อ.เมือง จ.เชียงใหม่
ตำนานเล่าว่า พระอุปคุตเกิดหลังจากที่พระพุทธเจ้าเสด็จปรินิพพานแล้ว ท่านได้บวชเป็นพระภิกษุสงฆ์ และปฏิบัติกรรมฐาน (เข้านิโรธสมาบัติ) ที่สะดือทะเล คนยังคงเชื่อว่า พระอุปคุตยังมีชีวิตอยู่ ทุกๆ วันขึ้น ๑๕ ค่ำ ที่ตรงกับวันพุธ ท่านจะแปลงตัวเป็นสามเณรน้อยออกบิณฑบาต โดยจะออกมาเวลาเที่ยงคืน จึงเกิดประเพณีตักบาตรกลางคืนขึ้นมาในบางท้องถิ่น โดยเฉพาะทางภาคเหนือของไทย ซึ่งเรียกกันว่า "ตักบาตรเป็งปุ๊ด" ถ้าบุคคลใดได้ใส่บาตรกับท่าน จะถือว่าเป็นคนที่โชคดี และทำให้เจริญรุ่งเรืองด้วย
การสร้างพระอุปคุตนั้นมีหลายปาง โดยไม่มีการกำหนดรูปแบบที่ตายตัว ส่วนใหญ่แล้ว สร้างจากการนำรูปแบบการแสดงปางต่างๆ ของพระพุทธรูปเป็นหลัก เช่น
พระอุปคุต ปางจกบาตรหยุดตะวัน
พระอุปคุต ปางจกบาตรหยุดตะวัน
คำไหว้
นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ (๓ จบ)
อุปคุตโต จะ มะหาเถโร สัมพุทเธนะ วิยากะโต
มารัญจะ มาระพะลัญจะ โส อิทานิ มะหาเถโร
นะมัสสิตะวา ปะติฏฐิโต อะหัง วันทามิ อิทาเนวะ
อุปคุตตัง จะ มะหาเถรัง ยัง ยัง อุปัททะวัง ชาตัง
วิธังเสติ อะเสสะโต มะหาลาภัง ภะวันตุเมฯ
พระอุปคุต ปางบัวเข็ม
พระอุปคุต ปางบัวเข็ม
คำไหว้
นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ (๓ จบ)
จิตติ จิตติ ริตติ ริตติ มิตติ มิตติ เอหิ มะมะ
ปะทุมมะ พุทโธ นานา ปารมีสัมปันโน อิติปิโส ภะคะวา
มะอะอุเมตตา จะ มหาราชา สัพพะสิเนหา จะ
ปูชิตา สัพพะสุขัง มหาลาภัง สัพพะทุกขัง
สัพพะโกธัง วินัสสันติ อะหัง วันทามิ สัพพะทา
(สวด ๓ , ๕ , ๗ , ๙ จบ หรือเท่าอายุของผู้สวด)
พระอุปคุต ปางผูกมาร/ปราบมาร
พระอุปคุต ปางผูกมาร/ปราบมาร
คำไหว้
นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ (๓ จบ)
อุปคุตโต จะ มะหาเถโร สัมพุทเธนะ วิยากะโต
มารัญจะ มาระพะลัญจะ โส อิทานิ มะหาเถโร
นะมัสสิตะวา ปะติฏฐิโต อะหัง วันทามิ อิทาเนวะ
อุปคุตตัง จะ มะหาเถรัง ยัง ยัง อุปัททะวัง ชาตัง
วิธังเสติ อะเสสะโต มะหาลาภัง ภะวันตุเมฯ
พระอุปคุต ปางเข้านิโรธสมาบัติใต้สะดือทะเล
พระอุปคุต ปางเข้านิโรธสมาบัติ
คำไหว้
นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ (๓ จบ)
อุปคุตโต จะ มะหาเถโร สัมพุทเธนะ วิยากะโต
มารัญจะ มาระพะลัญจะ โส อิทานิ มะหาเถโร
นะมัสสิตะวา ปะติฏฐิโต อะหัง วันทามิ อิทาเนวะ
อุปคุตตัง จะ มะหาเถรัง ยัง ยัง อุปัททะวัง ชาตัง
วิธังเสติ อะเสสะโต มะหาลาภัง ภะวันตุเมฯ
พระอุปคุต ปางประทานพร
พระอุปคุต ปางประทานพร
คำไหว้
นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ (๓ จบ)
อุปคุตโต จะ มะหาเถโร สัมพุทเธนะ วิยากะโต
มารัญจะ มาระพะลัญจะ โส อิทานิ มะหาเถโร
นะมัสสิตะวา ปะติฏฐิโต อะหัง วันทามิ อิทาเนวะ
อุปคุตตัง จะ มะหาเถรัง ยัง ยัง อุปัททะวัง ชาตัง
วิธังเสติ อะเสสะโต มะหาลาภัง ภะวันตุเมฯ
ปางพระอุปคุตที่ได้รับความนิยมมากที่สุดมีอยู่ ๒  ปางคือ ปางจกบาตรหยุดตะวัน และปางบัวเข็ม
ที่มาของข้อมูล : วัดอุปคุต อ.เมือง จ.เชียงใหม่
ภาพ/เรียบเรียง : ออมศีล

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา