แนะนำหนังสือ
5 เหตุผลที่ควรอ่าน
SEA MONSTERS ‘สัตว์ประหลาดแห่งท้องทะเลบนแผนที่สมัยกลางและสมัยฟื้นฟูศิลปวิทยาการ’
1. สัตว์ประหลาดที่ไม่ได้มีเพียงความประหลาด
หนังสือเล่มนี้ไม่ได้มีเพียงประวัติการทำแผนที่ ศิลปะและการวาดภาพสัตว์ หากยังมีความสำคัญต่อความเป็นมาของภูมิศาสตร์ว่าด้วย ‘สิ่งประหลาด’ และประวัติแนวคิดเรื่องมหาสมุทรในโลกตะวันตก ยิ่งกว่านั้น สัตว์ประหลาดแห่งท้องทะเลที่ปรากฏภาพอยู่บนแผนที่ฉบับต่างๆ ยังแสดงความสำคัญอย่างยิ่งของแหล่งข้อมูล อิทธิพลและวิธีการของช่างทำแผนที่ที่เขียนหรือวาดภาพสัตว์เหล่านั้นขึ้นมา ทั้งภาพไก่ทะเล หมูทะเล วัวทะเล ม้าทะเล วาฬ บิชอพทะเล เงือกตัวผู้ เงือกตัวเมีย วาฬและสัตว์ประหลาดอื่นๆ ที่ไม่ได้เป็นเพียงภาพที่ใส่ลงในที่ว่างบนแผนที่โดยไม่มีความหมายอย่างที่เข้าใจกัน ทว่า การเปลี่ยนแปลงในเวลาต่อมาทำให้บ่อยครั้งที่ภาพสัตว์ประหลาดกลายเป็นตัวเลือก ‘เสริม’ หรือของประดับสำหรับแผนที่ที่ช่วยทำหน้าที่เสริมความน่าสนใจให้แก่แผนที่นั้นๆ ตามความต้องการของผู้ว่าจ้างให้ช่างทำขึ้น
2. ภาพประกอบจากเอกสารหายาก
ในหนังสือที่มีภาพประกอบน่าตื่นใจเล่มนี้ ผู้เขียนได้วิเคราะห์ตัวอย่างสำคัญที่สุดของสัตว์ประหลาดแห่งท้องทะเลบนแผนที่ที่ทำขึ้นในทวีปยุโรป เริ่มจาก แผนที่โลก ยุคแรกที่สุดซึ่งปรากฏขึ้นในศตวรรษที่ 10 และต่อเนื่องมาจนกระทั่งสิ้นศตวรรษที่ 16 รวมไปถึงแผนที่ที่อยู่ในรูปของผ้าปักแขวนผนัง ลูกโลก ภาพประกอบในหนังสือว่าด้วยการเดินทางไปยังดินแดนต่างๆ ที่ตีพิมพ์ขึ้นนับตั้งแต่เริ่มมีวิทยาการการพิมพ์ขึ้นในโลกตะวันตก รวมไปถึงประวัติการค้นพบแผนที่ที่บางฉบับที่ปัจจุบันเหลือเพียงฉบับคัดลอกหรือทำซ้ำเท่านั้น
3. เรื่องราวเบื้องหลังสัตว์ประหลาดอันน่าทึ่ง
รูปร่าง สีสัน ที่พบหรือที่อยู่อาศัย ตลอดจนเรื่องราวของสัตว์ประหลาดแห่งท้องทะเล แสดงให้เข้าใจเรื่องขอบเขตของท้องน้ำที่มนุษย์ต้องประสบทั้งในการดำเนินชีวิตและการเดินเรือ บ่อยครั้งที่ภาพสัตว์ประหลาดในแผนที่การเดินเรือทำหน้าที่เป็นเครื่องหมายบอกพื้นที่อันตราย หรือเขตที่ยังไม่มีคนเดินทางเข้าใจ ที่อาจมาพร้อมเรื่องเล่าและตำนานที่ผูกพันกับความเชื่อทางศาสนา ดังปรากฏในภาพโจนาห์ (Jonah) ซึ่งมีตำนานว่าพระเป็นเจ้าสั่งให้ปีศาจแห่งท้องทะเลกลืนเข้าไปเป็นเวลา 3 วันเพื่อปกป้องเขาจากพายุ และภาพนักดำน้ำงมหอยมุกที่ต้องร่ายคาถาขับไล่ปีศาจแห่งท้องทะเลให้ถอยห่างไป ไม่เข้าทำร้ายนักดำน้ำระหว่างอยู่ในน้ำ ซึ่งอยู่บนแผนที่กาตาลุญญาในสมัยศตวรรษที่ 14
4. ความหมายของความประหลาดในมิติเวลา
ความเปลี่ยนแปลงบทบาทสัตว์ประหลาดทะเลบนแผนที่เดินเรือโดยเฉพาะในช่วงสมัยฟื้นฟูศิลปวิทยาการ เป็นหมุดหมายสำคัญที่แสดงให้เห็นพัฒนาการทางความคิดที่มีต่อการสร้างความหมายใหม่ให้ทั้งตัวแผนที่เองและภาพที่ปรากฏอยู่บนแผนที่ การหายไปของ ‘วาฬ’ สัตว์ประหลาดที่เต็มไปด้วยตำนานน่าพิศวงและเคยเป็นที่เกรงกลัว กลายเป็นสัตว์ขนาดยักษ์ที่มนุษย์ล่าเป็นอาหารที่มาพร้อมกับภาพและรายละเอียดของการออกเรือล่าวาฬโดยเฉพาะในแถบทะเลเหนือ เป็นตัวอย่างของการเปลี่ยนแปลงนี้ได้ดี เช่นเดียวกับภาพที่ ‘สมจริง’ มากขึ้นของสัตว์ทะเลที่เคยเป็นสัตว์ประหลาดอย่างช้างน้ำ สิงโตทะเลหรือวอลรัส ขณะที่การค้นพบทวีปอเมริกาและโลกใหม่ทำให้เกิดสัตว์ประหลาดแห่งท้องทะเลจากโลกใหม่อย่าง hoge กับ aloes ที่เห็นได้ชัดว่าเป็นผลมาจากเรื่องเล่าจากความเข้าใจของนักเดินเรือในยุคนั้น
5. มองแผนที่-มองโลก
เหนือสิ่งอื่นใด หนังสือเล่มนี้เป็นตัวแทนของ ‘มุมมอง’ ที่มนุษย์มีต่อ ‘โลก’ ทั้งที่พวกเขารู้จัก และพยายามจะรู้จัก ผ่านความเชื่อ ทัศนคติและการประเมินค่าที่เปลี่ยนผ่านกาลเวลา แผนที่และภาพบนแผนที่จึงเป็นตัวแทนของความนึกคิดที่มนุษย์มีต่อสิ่งรอบตัว ไม่เพียงความสวยงามและคำอธิบายที่ลึกซึ้ง ภาพประกอบและเนื้อหาในหนังสือเล่มนี้จึงเหมาะอย่างยิ่งสำหรับผู้สนใจประวัติศาสตร์การทำแผนที่ การทำความเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างประวัติศาสตร์กับภูมิศาสตร์โบราณ การศึกษาโลกทัศน์และชีวทัศน์ของผู้คนในอดีตผ่านวิทยาการที่เกี่ยวข้องกับการเดินทางไกล
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
