23 ก.ย. 2019 เวลา 12:40 • การศึกษา
ความลับการเก็บน้ำของ"อูฐ"
เคยสงสัยกันไหมครับว่า อูฐอาศัยอยู่ท่ามกลางทะเลทรายได้ยังไง?
คิดๆดูแล้ว มันก็น่าสงสัยเหมือนกันนะครับ
ทำไมน่ะหรอ..
ก็เพราะการจะใช้ชีวิตอยู่ท่ามกลางทะเลทรายที่แสนจะร้อนอบอ้าว
ทั้งฝุ่นทั้งทรายพัดกันมาไม่เว้นแต่ละวัน
ที่สำคัญก็คือ...
แหล่งน้ำจืดที่แสนจะสดชื่นก็ไม่ค่อยมีให้หยุดพัก
แล้วแบบนี้พระเอกของเราจะยังมีชีวิตรอดอยู่ได้ยังไง?
แต่ทุกวันนี้เราเห็นอูฐเดินกันให้ควั่กในทะเลทราย
จะกลางวันกลางคืนมันก็ยังทำงานได้
3
แบกของ 100 กก.ทั้งวันก็ได้
หรือไม่กินน้ำทั้งวันเลยก็ยังได้
แสดงว่ามันต้องมีกลไกอะไรบางอย่าง
ซ่อนอยู่เบื้องหลังความอึดนี้แน่นอน
ไม่ใช่ครับ ไม่ใช่โหนก โหนกอูฐไม่ได้เก็บน้ำเอาไว้
แล้วอะไรหล่ะที่ทำให้อูฐอึดได้ขนาดนี้?
กลไกอะไรที่ซ่อนอยู่ข้างหลัง?
มีความลับอะไรซ่อนอยู่กันแน่?
มาหาคำตอบกันครับ...
เดิมทีเมื่อ 40 กว่าล้านปีที่แล้ว บรรพบุรุษของอูฐ
ไม่ได้ปรับตัวมาเพื่อมีชีวิตอยู่ท่ามกลางความแห้งแล้ง
ของทะเลทรายอย่างเช่นทุกวันนี้
แต่ที่ๆมันอาศัยและปรับตัวมาเป็นเวลานานคือทวีป
"อเมริกาเหนือ" พอมีคำว่าเหนือต่อท้ายมา
คำที่จะตามมาแน่นอนก็คือ"หนาว"
ใช่ครับ เดิมทีบรรพบุรุษของอูฐปรับตัวมาในที่ๆหนาวและเย็นมากๆ
แปลว่าความอบอุ่นและพลังงานก็หายากเช่นกัน
พอแหล่งพลังงานหายาก มันเลยต้องมีพลังงานสำรองเอาไว้กับตัว
ซึ่งก็คือ"โหนก"ที่อยู่บนหลัง
และนี่คือสาเหตุที่โหนกอูฐไม่ได้เก็บน้ำเอาไว้นั่นเองครับ
2
กาลเวลาล่วงเลยไป เมื่อ 7 ล้านกว่าปีที่แล้ว
บรรพบุรุษอูฐกลุ่มนึงเดินทางผ่านช่องแคบแถวๆอะแลสกากับรัสเซีย
แล้วก็ทะลุเข้าสู่เอเชียในที่สุด
พอทะลุเข้ามาในเอเชีย ส่วนใหญ่ก็ไปอยู่ตามทะเลทรายต่างๆ
ทั้งโซนตะวันออกกลางและเอเชียกลาง
โชคดีที่ทะเลทรายกับทะเลหิมะ
มีความคล้ายกันอย่างนึงคือ"พื้นผิว"
คือจะเดินในหิมะก็เท้ายวบ จะเดินในทะเลทรายก็เท้ายวบ
เท้าของอูฐเลยไม่ต้องปรับไม่ต้องเปลี่ยนอะไรมาก
สามารถใช้ของคล้ายๆเดิมได้เลย
แต่สิ่งนึงที่ดูเหมือนจะเปลี่ยนและแปลกกว่าสัตว์ชนิดไหนๆเลยก็คือ
"เม็ดเลือดแดง"ครับ
ปกติเม็ดเลือดแดงที่เราเคยเห็นกัน หน้าตามันจะเหมือนจานที่เว้าทั้งบนและล่าง
แต่ของอูฐกลับมีหน้าตาเป็นทรงรีเหมือนกับ"ไข่ไก่"
ที่น่าสนใจคือ อูฐจะมีเม็ดเลือดแดงเป็นแบบไข่ไก่รีๆไปเพื่ออะไร?
แล้วเม็ดเลือดแดงทรงรีนี้เกี่ยวอะไรกับการเก็บน้ำรึเปล่า?
เหตุผลแรก ที่หน้าตามันเหมือนกับไข่ไก่ก็เพราะ
เลือดที่หนืดและข้นครับ
ในภาวะที่ขาดน้ำมากๆ เลือดจะหนืดและข้นมาก
ทำให้เม็ดเลือดแดงเดินทางไม่สะดวก
ถ้าเม็ดเลือดแดง ที่ต้องวิ่งไปหาอวัยวะให้เร็วที่สุด
แต่มีหน้าตาเป็นจานบุ๋มเหมือนของคนเรา
แล้วต้องมาวิ่งในเลือดหนืดๆข้นๆ ให้เวลาทั้งวันคงวิ่งไปไม่ถึงแน่นอน
แล้วถ้าวิ่งไม่ถึง อวัยวะไม่มีออกซิเจนใช้
ทำงานไม่ได้ และก็จะตายในที่สุด
การที่มีหน้าตาแบบไข่ไก่ จะช่วยลด"แรงต้าน"ของเลือดที่หนืด
ช่วยให้ไปเร็วขึ้น ถึงอวัยวะเร็วขึ้น และให้อวัยวะมีพลังงานใช้ต่อได้
แปลว่า แม้น้ำจะน้อยมากๆ เลือดจะข้นมากๆ
เม็ดเลือดเเดงก็ยังพุ่งไปหาอวัยวะได้อย่างรวดเร็ว
ทำให้ถึงแม้อูฐทำน้ำหายไปครึ่งหนึ่งของทั้งตัวก็ไม่เป็นอะไร
และเหตุผลที่สอง ไฮไลต์ของงานนี้
การที่หน้าตาเหมือนไข่ไก่ทำให้มัน
"ขยายและเก็บน้ำได้เยอะครับ"
ปกติสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทั่วๆไป ถ้ากินน้ำเยอะมากๆ
เกิดน้ำเข้าไปในเซลล์เม็ดเลือดแดงมากๆเข้า
มันก็สามารถที่จะแตกได้(เยอะจัด) ... แต่นั่นไม่ใช่กับอูฐ
เจ้าเม็ดเลือดรูปไข่ของอูฐนี้ สามารถขยายรับน้ำได้เกือบ
สองเท่าครึ่งของขนาดเดิมโดยที่ "ไม่แตก"(แตก=เม็ดเลือดตาย)
1
แล้วการที่ไม่แตกนี้ ทำให้สามารถเก็บน้ำไว้ในเซลล์ได้เยอะๆ
เวลากินน้ำที ก็กินได้เยอะๆ ไม่ต้องกลัวเซลล์จะแตกหรือเกิดปัญหาตามมา
(ของคนเราไม่ทนเท่าของอูฐครับ)
นั่นทำให้อูฐสามารถกินน้ำ 100 ลิตรได้ภายใน 10 นาที ..
และนี่แหละครับ หนึ่งในความลับการเก็บน้ำของอูฐ
สรุปการเดินทางของเรื่องนี้ก็คือ
อูฐอาศัยอยู่ในที่เขตร้อนและน้ำหายาก
พอน้ำหายาก อูฐก็ได้กินน้ำน้อย
พออูฐกินน้ำเข้าไปน้อย เลือดอูฐก็จะข้นมากๆ
การที่เลือดอูฐข้นมากๆ หมายความว่า
ความหนืดและแรงต้านนั้นก็จะสูงมากๆเช่นกัน
เม็ดเลือดแดงของอูฐต้องปรับตัวให้เหมาะสมกับความหนืด
และแรงต้านที่สูง หน้าตาเลยต้องเป็นทรงรีๆ คล้ายๆไข่ไก่
เพื่อลดแรงต้านให้เหลือน้อยที่สุด
พอลดแรงต้านได้ ก็ไม่จำเป็นที่จะต้องใช้น้ำมากๆ
มาช่วยลดแรงต้านและความหนืด อูฐก็เลยขาดน้ำได้นานๆ
โดยที่ไม่เป็นอะไร
แน่นอนว่าถ้ามีแรงต้าน ก็ต้องมีการเสียดสี
เสียดสีมากๆก็มีสิทธิ์แตกได้ เพื่อที่จะทนต่อการเสียดสี
เม็ดเลือดแดงของอูฐเลยต้องยืดหยุ่นมากๆนั่นเอง
ผลของการยืดหยุ่น ทำให้เก็บน้ำที่กินเข้าไปได้เยอะ
ภายในระยะเวลาสั้นๆโดยที่ไม่เกิดผลกระทบอะไรเลย
เรียกได้ว่า น้ำน้อยก็อยู่ได้ น้ำมากมายก็อยู่รอด
และนี่แหละครับ...ความลับในการเก็บน้ำของอูฐ
ขอบคุณที่อ่านกันจนจบนะครับ
#WDYMean
#อ้างอิงจาก
#ภาพประกอบจาก pixabay
โฆษณา