King VS Emperor
พระเจ้าหลุยส์ที่ 15 กษัตริย์ฝรั่งเศส กับ นโปเลียนที่ 3 จักรพรรดิฝรั่งเศส
โพสต์แรก...ถึงแม้ไม่ได้เกี่ยวกับประวัติศาสต์จีนโดยตรง แต่ก็อยากกล่าวถึง
สำหรับการเรียกตำแหน่ง “เจ้าผู้ครองดินแดน” หรือ “ประมุขแห่งรัฐ” สงสัยกันหรือเปล่าครับ ว่าทำไมบางคนเป็นถึง จักรพรรดิ (Emperor) แต่บางคนก็เป็น กษัตริย์ (King) สำหรับ 2 ชื่อเรียกนี้ มีความคล้ายคลึงกัน แต่ “ไม่เหมือนกัน 100%” แน่นอนครับ
เพราะอะไรล่ะ
ถึงแม้จะมีคำ คำว่า Royal (ราชวงศ์) หรือ Monarch เวลาแปลไทยคำว่า Monarch กับ King จะเรียกว่ากษัตริย์เหมือนกันเลย นั่นถูกครับ แต่ไม่ใช่บริบทของบทความนี้ กล่าวให้เข้าใจก็คือ Monarch อยากให้สื่อถึง “สถาบันกษัตริย์” เสียมากกว่าจะเป็นชื่อเรียกฐานะของผู้ปกครองน่ะครับ
เวลาผมยกตัวอย่าง ผมมักจะพูดถึง 3 รัฐนี้เสมอ นั่นก็คือ จีน ฝรั่งเศส รัสเซีย....เพื่อให้เกิดความเข้าใจมากที่สุด ก็เลยนำภาพประกอบของฝรั่งเศสมาล่ะกันครับ
นอกจากนี้แล้ว คำว่า “อาณาจักร (Kingdom)” กับ “จักรวรรดิ (Empire)” ยังมีความแตกต่างเล็กน้อยอีกด้วย
ตามทฤษฎีนั้น กษัตริย์ปกครองดินแดนที่เรียกว่าอาณาจักร ถือเป็นผู้มีอำนาจสูงสุด อย่างไรก็ดี ในบางดินแดนนั้น ก็มีการอวยฐานันดรให้ “สูง” แลยิ่งใหญ่กว่าแบบเดิมที่มีมา ภาษาไทยเรียกว่า “จักรพรรดิ” หรือ ราชันย์เหนือราชา 1 ดินแดนที่เรียก จักรวรรดิ ถูกปกครองโดยจักรพรรดิเพียงองค์เดียว ในจักรวรรดินั้นจะมี ‘อาณาจักร’ ย่อยๆ หลากหลายที่อยู่ในอาณัติด้วย
“จักรพรรดิ เป็นยอดพีระมิด ปกครองกษัตริย์ที่อยู่ใต้อำนาจรองลงมาอีกจำนวนหนึ่ง ยอดต้องมี 1 เดียว”
ของฝรั่งเศส สมัยเป็น Kingdom ถูกปกครองโดยราชวงศ์บูร์บง อาณาเขตถึงแม้จะปกครองดินแดนทางตอนเหนือของสเปน (นาร์วาร์) แต่แคว้นเล็กๆ ไม่ได้มีสถานะเทียบเท่าอาณาจักร กษัตริย์ฝรั่งเศสเลยไม่ได้อัพฐานะขึ้นเป็นจักรพรรดิ
ฝรั่งเศสมีจักรพรรดิครั้งแรก ครั้น “นโปเลียน โบนาปาร์ต” ทำพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ขึ้นครองราชย์และยกฝรั่งเศสให้เป็น Empire (หลังจากนั้นก็ทำสงครามขยายดินแดน แผ่อิทธิพลในยุโรป)
อ่านดูแล้ว คล้ายๆ ของจีนหรือเปล่าครับ
ใช่ครับ คล้ายเลยครับ
เดิมที ยุคราชวงศ์โบราณ อาณาจักรจีนก็เกิดขึ้นจากการรวมกลุ่มของชนเผ่าต่างๆ เรียกประมุขว่า “อ๋อง” หรือ “หวัง” แนะนำให้แปลว่า กษัตริย์ **สำหรับราชวงศ์เซี่ย ราชวงศ์ซางและราชวงศ์โจว
จนกระทั่ง ในยุคจ้านกว๋อ (รณรัฐ) พระเจ้าฉินหวังอิ๋งเจิ้ง แห่งรัฐฉิน ในสมัยที่จีนแตกแยกเป็นรัฐอิสระ 7 รัฐ ไม่ขึ้นต่อกษัตริย์ราชวงศ์โจว ส่วนกลาง
พระองค์ทำสงครามปราบปรามแว่นแคว้นต่างๆ รวบรวมแผ่นดินเป็นปึกแผ่น สิ้นสุดยุคแตกแยก (ในความจริง ราชวงศ์โจวล่มสลายตั้งแต่มอบ “สัญลักษณ์แห่งอำนาจ” ให้อ๋องคนอื่นไปก่อนหน้านี้แล้ว)
แล้วเห็นว่า ตำแหน่งอ๋อง มีฐานะเท่าเทียมกับเจ้าผู้ครองดินแดนอื่นที่ถึงแม้จะให้ความเคารพกัน แต่มัน “เท่ากัน” อ่ะ พระองค์เลยเฉลิมฐานันดรขึ้นเสียใหม่
จาก หวัง กลายเป็น หวงตี้ หรือฮ่องเต้
พระเจ้าฉินหวังอิ๋งเจิ้ง เลยกลายเป็น จักรพรรดิจิ๋นซีฮ่องเต้ สถาปนา “จักรวรรดิจีน”
ปฐมฮ่องเต้แห่งราชวงศ์จีน
ในบางรัฐ มีตำแหน่งทั้งกษัตริย์กับจักรพรรดิ เพื่อความไม่งุนงงในการเรียก บทความนี้ได้ไขข้อสงสัยไปบ้างแล้วครับ
สำหรับของสยาม ความจริงเรายึดคติจักรพรรดิราช แต่เราก็เรียกพระเจ้าแผ่นดินว่า “พระมหากษัตริย์” มิใช่จักรพรรดิสยามแต่อย่างใด
...เกร็ดน่าสนใจ ราชวงศ์ชิงให้สถานะฐานันดรกษัตริย์ราชวงศ์จักรี เทียบเท่า ฮ่องเต้จีน เลยทีเดียวครับ
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
