Off-Label : การใช้ยานอกข้อบ่งใช้
มีใครเคยได้ยินคำนี้รึป่าว "Off-Label : การใช้ยานอกข้อบ่งใช้ " มันคืออะไรกันแน่ทำไมจึงเกิดนิยามคำคำนี้ขึ้น
มีเรื่องราวที่น่าสนใจเรื่องหนึ่ง คุณยายวัย 60 ปี สายตาเริ่มฟ่าฟาง มองอะไรไม่ค่อยเห็น สาเหตุมาจากวัยที่แก่ชรานั่นเอง (ความชราช่างน่ากลัว)
คุณยายอาศัยอยู่กับหลานชายคนหนึ่ง หลายชายเพิ่งจบและหางานทำได้ที่ร้านอาหารแห่งหนึ่ง หลานชายมีเงินเดือนราวๆ 9000 บาท โชคร้ายที่ทั้งคู่ยายหลานไม่มีหลักประกันสุขภาพใดๆเลย เวลาเจ็บไข้ได้ป่วยต้องเสียค่ารักษาเองตลอด
อยู่มาวันหนึ่งสายตาคุณยายเริ่มมองไม่เห็นมากขึ้น ด้วยความเป็นห่วงยาย หลานชายจึงพาคุณยายไปหาหมอ เพื่อตรวจรักษา
คุณหมอวินิจฉัยว่าคุณยายเป็นโรคจอประสาทตาเสื่อมเนื่องจากอายุ (age-related macular degeneration) ซึ่งมียารักษา จึงเรียกหลานชายมาคุย
คุณหมอแจ้งว่าเรามียารักษานะ ชื่อ Ranibizumab (ชื่อยาจะอ่านยากหน่อยๆ 😂) ถูกรับรองให้ใช้รักษาโรคจอประสาทตาเสื่อม หลานชายดีใจอย่างมากที่ได้ฟังคุณหมอกล่าวอย่างนั้น คุณหมอจึงกล่าวต่อไปว่า แต่ราคายาค่อนข้างแพงนะ หลานชายถามกลับ เท่าไหร่ล่ะหมอ หมอจึงบอกไปว่า เข็มละประมาณ 50000 กว่าบาท และอาจจะต้องฉีดหลายเข็มนะ
Ranibizumab รักษาจอประสาทตาเสื่อม
หลานชายแทบล้มทั้งยืน ลำพังเงินเดือนยังไม่พอจ่ายค่ายาเลย นี่ยังไม่รวมค่ารักษาพยาบาลอื่นๆอีกนะ
หลานชายร้องไห้ต่อหน้าคุณหมอ...คุณหมอก็สงสาร แต่ก็ไม่รู้จะช่วยอย่างไรดี บังเอิญ (ในความโชคร้ายมักมีความโชคดีซ่อนอยู่เสมอ) ผู้แทนยาจากบริษัทยาแห่งหนึ่งมานำเสนอมาใหม่พอดี คุณหมอจึงขอตัวไปพบผู้แทนยา
ยาที่ผู้แทนนำมาเสนอชื่อว่า Bevacizumab ถูกขึ้นทะเบียนรับรองให้ใช้รักษามะเร็งต่างๆ ผู้แทนเล่าต่อว่าแต่บางประเทศก็สามารถใช้รักษาโรคจอประสาทตาเสื่อมหรือใช้สำหรับการบวมบริเวณจุดภาพชัดที่มาจากโรคเบาหวาน (diabetic macular edema) คูณหมอได้ฟังนึกถึงคุณยายขึ้นมาทันที จึงสอบถามราคา ผู้แทนบอกว่า เข็มละ 1000 กว่าบาทเอง ไม่แพง แสงสว่างเริ่มชัดขึ้นทันใด
Bevacizumab รักษามะเร็ง
คุณหมอจึงรีบไปแจ้งหลานชายถึงข่าวดีดังกล่าว แต่การใช้ยาแบบนี้ถือว่าเป็นการใช้ยาที่ไม่ได้รับรองข้อบ่งใช้ การใช้อาจมีความเสี่ยง หลานชายจะรับได้ไหม หลานชายคิดสักครู่ ใจหนึ่งก็อยากให้คุณยายหาย อีกใจก็แอบกลัวผลร้ายที่ตามมา เมื่อคิดดีแล้วหลานชายจึงตัดสินใช้ให้แพทย์ใช้ยา Bevacizumab ได้
เรื่องราวที่เล่ามาทั้งหมดเป็นเพียงเรื่องสมมติ จ้าาาา 😁 เล่าเพื่อให้เห็นภาพของคำว่า "Off label" มากยิ่งขึ้น ทีนี้มาดูนิยามกันว่าคำนี้มีนิยามว่าอย่างไร
การใช้ยานอกข้อบ่งใช้ (off-label drug use) หมายถึง การใช้ยาที่ไม่ตรงกับที่หน่วยงานของรัฐให้การรับรอง ซึ่งการรับรองยานั้นประกอบด้วยการรับรองสรรพคุณ ขนาดวิธีใช้ และกลุ่มผู้ใช้ โดยคำนึงถึงความปลอดภัยของผู้ใช้ยา เป็นสำคัญ
แล้วทำไมเราถึงไม่ใช้ยาตามข้อบ่งใช้ล่ะ จะมาใช้นอกข้อบ่งใช้ทำไม
จริงๆมีเหตุผลอยู่หลายประการเลยทีเดียว เช่น เรื่องของราคายา ดังเรื่องราวของคุณยายจอประสาทตาเสื่อมเป็นตัวอย่างที่ดี ทำให้เห็นว่าบางครั้งราคายาก็กำหนดการรักษาทำให้แพทย์จำเป็นต้องใช้ยาที่ไม่มีข้อบ่งใช้ หรืออีกกรณีหนึ่งที่พบมากที่สุด การใช้ยาในเด็กหลายๆตัว ไม่ได้ถูกยอมรับให้ใช้ เนื่องจากไม่มีข้อมูลการศึกษาวิจัยในเด็กที่มากพอ แต่ด้วยความจำเป็นที่จะต้องรักษาเราก็จำเป็นต้องใช้ยาเหล่านั้นกับเด็ก
แน่นอนการใช้ยานอกข้อบ่งใช้ย่อมมีความเสี่ยงกว่าการใช้ยาภายใต้ข้อบ่งใช้ ดังนั้นการติดตามการใช้ยาอย่างใกล้ชิดจึงเป็นสิ่งที่สำคัญมากๆๆๆ ✨
นอกเหนือสิ่งอื่นใด หากจะใช้ยานอกข้อบ่งใช้ สิ่งที่ต้องคิดคือ มันไม่มียาอื่นใช้แล้วจริงๆ และยานั้นต้องมีหลักฐานสนับสนุนประสิทธิผลของยาอย่างชัดเจน (แต่อาจยังไม่ได้รับรองให้ใช้) ที่สำคัญผู้ป่วยและแพทย์ต้องมีส่วนร่วมในการตัดสินใจก่อนใช้ยา รวมถึงการติดตามผลการรักษาอย่างใกล้ชิด
ยกตัวอย่างยาที่มีการใช้นอกข้อบ่งใช้ เช่น
1. ยา Nortriptyline hydrochloride ถูกรับรองให้ใช้เป็นยาสงบประสาทและต้านอาการซึมเศร้า แต่นำมาใช้เป็นยาช่วยเลิกบุหรี่ได้
2. ยา Quetiapine ถูกรับรองให้ใช้เป็นยารักษาโรคจิต (antipsychotic agent) แต่นำมาใช้เป็นยาต้านซึมเศร้าได้
3. ยา Paroxetine ถูกรับรองให้ใช้สำหรับผู้ใหญ่ แต่ก็นำมาใช้ในผู้ป่วยเด็กได้
4. ยา Montelukast ถูกรับรองให้ใช้เป็นยารักษาอาการหอบหืด แต่ก็นำมาใช้กับอาการอุดตันของถุงลมปอดได้
5. ยา Metformin ถูกรับรองให้ใช้เป็นยารักษาเบาหวาน แต่สามารถนำไปรักษาภาวะถุงรังไข่หลายใบ (polycystic ovarian syndrome) ได้
คร่าวๆเท่านี้ก่อน จริงๆมียาอีกหลายตัวเลยที่มีการนำมาใช้นอกข้อบ่งใช้
วลีส่งท้าย "ยาที่ดีน่ะมี แต่คุณจะมีโอกาสได้ใช้มันรึเปล่าเท่านั้นเอง…" 😱😱
หากไม่อยากพลาดสาระดีๆเกี่ยวกับยาอย่าลืมกดติดตาม “เภสัชกร vate มีอะไรจะบอก” ด้วยน้าา 🤗🤗
- 3
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
