“จอหงวน” ประวัติศาสตร์ ๔ สมัย ๔ ราชวงศ์? ...
จอหงวนมีครั้งแรกสมัยราชวงศ์สุ่ย, ได้รับความนิยมสูงสุดในสมัยราชวงศ์ซ่ง, ได้รับการพัฒนาในสมัยราชวงศ์หมิงและได้รับการฟื้นฟูอีกครั้งในราชวงศ์ชิงอันเป็นการแสดงการยอมรับใน “ลัทธิขงจื้อ” อย่างเปิดเผยจากชนชั้นบนหรือระดับชนชั้นปกครอง ดังนั้น การสอบจอหงวนก็คือการสอบของเหล่าผู้ศึกษาขงจื้อนั่นเอง เอาง่ายๆ แม้จะมีแนวคิดจากลัทธิการปกครองอื่นๆ เช่น เม่งจื้อ, จวงจื้อ ฯลฯ เข้ามาผสมบ้างแต่หลักๆ คือ ลัทธิขงจื้อครับ ในโพสนี้ผู้เขียนจะเล่าเกร็ดประวัติศาสตร์ของ “จอหงวน” ในสี่สมัย สี่ราชวงศ์สำคัญๆ ว่าต่างกันอย่างไร ดังนี้ครับ
๑ จอหงวนในสมัยราชวงศ์สุ่ย
ราชวงศ์สุ่ยได้สร้าง “ตำนานอมตะ” ให้แก่วงการข้าราชการจีนด้วยการ “สอบจอหงวน” ครั้งแรก เหตุผลมาจากการต้องการ “สันติสุข” เพราะก่อนเกิดราชวงศ์สุ่ยนั้นมี “สงครามสามก๊ก” ที่คร่าผลาญชีวิตผู้คนไปมากมายครับ ราชวงศ์สุ่ยได้ริเริ่มการสอบจอหงวนเป็นครั้งแรกและกลายเป็น “มรดกทางวัฒนธรรม” และ “ต้นแบบของระบบข้าราชการ” ของจีนทีเดียว เพราะจีนแต่เดิมนั้น ข้าราชการจะมาจากตระกูลขุนนางเท่านั้น สืบทอดกันมาตามๆ สายเลือดมิได้มาจากการเปิดสอบวัดความรู้แบบสอบจอหงวน นับได้ว่าเป็นการ “ปฏิรูประบบราชการ” ครับ
๒ จอหงวนในสมัยราชวงศ์ซ่ง
ราชวงศ์ซ่งได้สนับสนุน “ลัทธิขงจื้อ” เป็นศาสนาสำคัญเหนือกว่าศาสนาอื่นๆ (ขณะก่อนนี้ราชวงศ์ถังสนับสนุนพุทธมหายานและเซน) การปฏิรูประบบราชการด้วยการ “เปิดสอบขุนนาง” ที่เรียกว่า “สอบจอหงวน” ก็เกิดขึ้นในยุคนี้ และนำไปสู่การปฏิรูปราชการครั้งประวัติศาสตร์ในสมัย “ฮ่องเต้ซ่งเหรินจง” โดย “เปาปุ้นจิ้น” ไงละครับ ทว่า ราชวงศ์ซ่งเน้นสันติภาพมากไปทำให้การทหารอ่อนแอ ทำให้หลายคนเข้าใจผิดคิดว่าแนวคิดขงจื้อทำให้จีนอ่อนแอไปด้วย ในสมัยนี้เองเกิด “สำนักสอนขงจื้อ” ต่างๆ มากมายเพื่อเปิดสอนให้คนไปสอบจอหงวนครับ
๓ จอหงวนในสมัยราชวงศ์หมิง
ราชวงศ์หมิงได้สืบทอดแนวคิดการสอบเข้ารับราชการของขุนนางหรือการสอบจอหงวนต่อจากราชวงศ์ซ่ง แต่ได้พัฒนาให้เข้มแข็งมากขึ้นเพื่อกำจัดจุดอ่อนจากสมัยราชวงศ์ซ่ง “โดยการเปิดรับขุนนางทั้งบุ๋นและบู๊” ขุนนางฝ่ายบู๊ที่เปิดรับคนที่ไม่ใช่ตระกูลขุนนางเรียกว่า “องครักษ์เสื้อแพร” และกลายเป็นเขี้ยวเล็บและองค์กรสำคัญในสมัยราชวงศ์หมิง อันเป็นต้นแบบของ “ตำรวจ” ของจีนในยุคต่อๆ มาก็ว่าได้ เพราะกระบวนการสืบสวนคดีนั้นได้รับการพัฒนาอย่างสูงสุดในสมัยนี้ องครักษ์เสื้อแพรมีอิทธิพลและบทบาทสำคัญมากในการรับใช้ฮ่องเต้ครับ
๔ จอหงวนในสมัยราชวงศ์ชิง
ราชวงศ์ชิงได้ฟื้นฟูการสอบจอหงวนตามนโยบาย “ฟื้นฟูวัฒนธรรมฮั่น” ของฮ่องเต้คังซีแม้ว่ายุคราชวงศ์ชิงจะรับเอาพุทธวัชรยานจากทิเบตมาเป็นศาสนาประจำชาติ แต่การยอมรับในลัทธิขงจื้อก็ยังมีพร้อมๆ กันด้วย อาทิเช่น ซูสีไทเฮา นับเป็นองค์อุปถัมภ์ที่สำคัญของลัทธิขงจื้อเลยทีเดียว สมัยนี้ กองทัพราชวงศ์ชิงมีกำลังเข้มแข็ง เลยไม่จำเป็นต้องเสริมกำลังด้วยองครักษ์เสื้อแพร บทบาทของจอหงวนที่สำคัญคือในยุค “ฮ่องเต้กวังซวี่” ได้พยายามปฏิรูปฯ แต่ไม่สำเร็จ จนถูกปลดแทน ผู้ได้รับการศึกษาแบบตะวันตกก็เข้ามามีบทบาทแทน เช่น ดร. ซุนยัดเซ็น
ปวศ. จอหงวน ๔ ราชวงศ์ขอจบโดยย่อเพียงเท่านี้
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
