คำว่า ปาณาติปาตา เวรมณี เราแปลกันโดยทั่วไปว่า #การเว้นจากการฆ่าสัตว์ ซึ่งก็เข้าใจกันได้ในระดับหนึ่ง แต่เมื่อจะกล่าวให้ลึกซึ้งเข้าไปเพื่อเป็นแนวปฏิบัติได้ถูกต้องก็จำเป็นต้องแสดงไว้ ทำให้เกิดปัญญาความรู้ความเข้าใจในเรื่องนี้อย่างละเอียดถี่ถ้วนขึ้นไปด้วย
เวลาเราสมาทานศีล พระท่านจะให้ศีลข้อที่ ๑ ว่า ปาณาติปาตา เวรมณี สิกฺขาปทํ สมาทิยามิ แปลว่า ข้าพเจ้าขอสมาทานสิกขาบท คือ เจตนาเป็นเครื่องกำจัดเวรจากการยังสัตว์มีชีวิตให้ตกไป อันนี้เป็นการแปลโดยภาพรวม
คำว่า ปาณ ในพระบาลีนี้คือ #ผู้มีปราณ หมายถึง #ผู้มีลมหายใจ ซึ่งได้แก่มนุษย์ และสัตว์ เพราะมีลมหายใจเหมือนกัน สิ่งใดไม่มีปราณไม่มีลมหายใจ เป็นอันไม่เข้าเกณฑ์นี้ ดังนั้น โบราณจึงแปลคำว่า ป า ณ า ติ บ า ต ว่า ฆ่ า สั ต ว์ ซึ่งต้องเข้าใจว่ารวมถึงฆ่ามนุษย์ด้วย มิใช่มุ่งเฉพาะฆ่าสัตว์ดิรัจฉานเท่านั้น
คำว่า เวรมณี แสดงว่าสิกขาบทนี้เป็น เจตนา คือ ความตั้งใจอันเป็นเครื่องกำจัดเวร ซึ่งแสดงให้เห็นว่า การฆ่าสัตว์หรือการทำผิดศีลข้ออื่น ๆ นั้นเป็นเวร เป็นการก่อเวร คือ สร้างเวรสร้างกรรมให้แก่ตนเอง ทำให้ตัวผู้ก่อนั้นได้รับผลจากเวรที่ตนก่อแน่นอน เท่ากับบอกให้เรารู้ว่าการฆ่าเป็นต้นนั้นมิใช่เพียงกระทำเฉย ๆ ทำแล้วก็เป็นอันแล้วกันไป หาเป็นเช่นนั้นไม่ แต่ก่อแล้วยังเป็นเวรติดตัว ยังส่งผลแห่งการกระทำนั้นแก่ผู้ทำตลอดไป
ดังนั้น ศีลแต่ละข้อจึงจัดเป็น สิกขาบท คือ เป็นข้อที่ต้องศึกษา ต้องปฏิบัติให้ถูกต้อง เพื่อป้องกันเวรที่จะเกิดมีแก่ตน
ในศีล ๕ นั้น ปาณาติบาตจัดเป็นสิกขาบทข้อที่ ๑ เป็นข้อต้องศึกษาต้องปฏิบัติให้ถูกต้องเป็นเบื้องต้น คือ ต้องงดเว้นจากการฆ่าสัตว์มีชีวิต ซึ่งประสงค์ทั้งมนุษย์ และสัตว์ดิรัจฉาน มนุษย์นั้นไม่ว่าจะอยู่ในวัยใด เพศใด ที่สุดแม้ยังอยู่ในครรภ์ก็ห้ามฆ่าทั้งสิ้น สำหรับสัตว์ดิรัจฉานก็รวมถึงสัตว์มีชีวิตทุกประเภท ไม่ว่าสัตว์บก สัตว์น้ำหรือนก ไม่ว่าจะเป็นสัตว์ชนิดใดก็ห้ามฆ่าทั้งหมด นี่เป็นความหมายของคำว่าสัตว์มีชีวิต
การฆ่านั้นมิได้มุ่งเพียงทำให้ตาย คือ ทำให้ลมปราณหรือชีวิตตกล่วงไป ยังหมายรวมไปถึงกิริยาอย่างอื่นที่ทำให้สัตว์เดือดร้อนด้วย
ในตำราว่าด้วยเรื่องการฆ่า ท่านแสดงข้อห้ามไว้ ๓ ประการ คือ การฆ่า ๑ การทำร้ายร่างกาย ๑ การทำทรกรรม ๑ ทั้ง ๓ ประการนี้ พึงทำความเข้าใจเพื่อป้องกันตัวเองไม่ให้ไปทำเข้า
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
ที่มา : หนังสือ "ศีล ๕ รักษาโลก" | พระมหาโพธิวงศาจารย์ (ทองดี)
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
