7 ม.ค. 2020 เวลา 08:47 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี
ในวันที่ “ราชาแห่งแยงซีเกียง” ฉลามปากเป็ดจีนถูกประกาศว่าสูญพันธุ์แล้ว !!!!
🐠🐠 คงจะไม่มีข่าวใดเป็นที่กล่าวถึงต้อนรับปีใหม่ในโลกโซเชียลจีนมากไปกว่าข่าว “ฉลามปากเป็ดแยงซีเกียงสูญพันธุ์” ซึ่งได้ถูกรีทวีตข่าวมากกว่า 500 ล้านครั้ง ทำไมคนจีนถึงสนใจข่าวนี้กันมาก ก็เนื่องมาจากปลาฉลามปากเป็ดแยงซี่เป็นปลาเฉพาะถิ่นที่พบเฉพาะในแม่น้ำแยงซีเกียงของจีนเท่านั้น พวกมันมีชีวิตอยู่มาไม่ต่ำกว่า 200 ล้านปีตั้งแต่ยุคไดโนเสาร์แล้ว เรียกได้ว่ามันเป็น "ฟอสซิลมีชีวิต" ไม่กี่อย่างที่หลงเหลืออยู่ในโลกปัจจุบัน
🌊🌊เจ้าฉลามปากเป็ดแยงซีเกียง (chinese paddle fish) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า "Psephurus gladius" จัดเป็นปลาที่อยู่ในวงศ์ของปลาฉลามปากเป็ด (Polyodontidae) ซึ่งอยู่ในอันดับปลาสเตอร์เจียน (Acipenseriformes) โดยปลาในวงศ์นี้ปัจจุบันเหลือแค่ 2 ชนิดเท่านั้นคือฉลามปากเป็ดแยงซีเกียงที่มีถิ่นอาศัยอยู่ในลุ่มแม่น้ำฉางเจียง (แยงซีเกียง) และลำน้ำสาขาของประเทศจีนส่วนอีกชนิดคือฉลามปากเป็ดอเมริกาเหนือ (Polyodon spathula) ที่มีถิ่นอาศัยอยู่ในแม่น้ำมิสซิสซิปปีทวีปอเมริกาเหนือ
ความแตกต่างพิเศษของฉลามปากเป็ดแยงซีเกียงคือมันมีขากรรไกรยืนยาวออกมาคล้ายงวงช้างที่สามารถยื่นไปมาเพื่อฮุบเหยื่อได้แตกต่างจากฉลามปากเป็ดอเมริกาเหนือที่ขากรรไกรไม่สามารถขยับไปมาได้
🐳🐳 โดยปกติฉลามปากเป็ดแยงซีเกียงจะกินปลาเป็นอาหารขณะที่ญาติของมันอย่างฉลามปากเป็ดอเมริกาเหนือกลับกินแพลงตอนพืชเป็นอาหารแทน โดยตัวเต็มวัยอาจมีขนาดโตได้ถึง 7 เมตรและหนักได้ถึง 200-300 กิโลกรัม ในวัยเยาว์พวกมันจะเติบโตในปากน้ำก่อนจะขึ้นไปผสมพันธุ์ในต้นแม่น้ำเมื่อโตเต็มวัย โดยปกติพวกมันเป็นสัตว์สันโดษแต่จะรวมกลุ่มผสมพันธุ์กันในราวช่วงต้นเดือนมีนาคม-เมษายน
💦💦ด้วยการพัฒนาเศรษฐกิจที่เติบโตอย่างรวดเร็วของจีนในครึ่งศตวรรษที่ผ่านมาทำให้เกิดการใช้ประโยชน์อย่างเข้มข้นจากแม่น้ำแยงซี ทั้งการทำประมงเกินขนาด การสร้างมลพิษต่อแหล่งน้ำ การทำลายแหล่งน้ำธรรมชาติ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งการสร้างเขื่อนขนาดใหญ่กั้นแม่น้ำ อย่างเขื่อน Gezhouba Dam ในช่วงปี 1970 ได้ขว้างเส้นทางอพยพของฉลามปากเป็ดแยงซีเกียง ทำให้ประชากรพวกมันถูกแบ่งแยกและเสี่ยงต่อภาวะสูญพันธุ์
แผนที่ด้านบนแสดงประวัติการกระจายตัวของฉลามปากเป็ดแยงซีเกียงในพื้นที่อื่น ๆ ได้แก่ แม่น้ำ Liao, Hai, Yellow, Huai, Yangtze และ Qiantangและพื้นที่ชายฝั่งทะเล ภาพด้านบนแสดงตัวอย่างมีชีวิตที่พบใต้เขื่อน Gezhouba ในปี 1993 รูปภาพที่ได้รับความอนุเคราะห์จาก Zhang et al. (2019)
🐋 🐋 โดยตัวอย่างฉลามปากเป็ดแยงซีเกียงตัวสุดท้ายที่ถูกจับได้คือในปี ค.ศ.2003 ก่อนที่สัญญาณติดตามจะหายไปและไม่พบเห็นมันอีกเลยในช่วงปี 2005-2011 จนถูกขึ้นทะเบียนเฝ้าระวังเป็นสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ระดับสูงจากสหภาพระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ (International Union for Conservation of Nature/IUCN)
ไทม์ไลน์ของเหตุการณ์สำคัญที่เกี่ยวข้องกับการลดจำนวนประชากรลงและการสูญพันธุ์ของฉลามปากเป็ดแยงซีเกียง รูปภาพที่ได้รับความอนุเคราะห์จาก Zhang et al. (2019)
👨🏿‍🔬👨🏿‍🔬 ล่าสุดทีมนักวิทยาศาสตร์จีนจากสถาบันวิจัยการประมงแยงซีเกียงเมืองอู่ฮั่นที่นำโดย เวย ฉีเหว่ย ได้ตีพิมพ์รายงานการสูญพันธุ์ของฉลามปากเป็ดแยงซีเกียงแล้วในวันที่ 23 ธ.ค. 2019 ที่ผ่านมาบนวารสาร "Science of The Total Environment" ซึ่ง IUCN ได้ประเมินเพื่อรับรองสถานะการสูญพันธุ์อย่างเป็นทางการแล้วตั้งแต่ช่วง ก.ย. 2019 ที่ผ่านมา
🙎🏿🙎🏿 โดยเวย ฉีเหว่ย ได้กล่าวต่อสื่อท้องถิ่นจีนอย่างฉู่เทียน เมโทรโพลิส เดลี่ (Chutian Metropolis Daily) ในวันศุกร์ที่ 3 ม.ค. ที่ผ่านมาว่า "แม้มันจะเป็นเรื่องน่าเศร้า แต่วิทยาศาสตร์ก็คือความเป็นจริงเป็นสิ่งที่เปลี่ยนแปลงไม่ได้ว่าฉลามปากเป็ดแยงซีเกียงได้สูญพันธุ์ไปจากโลกแล้ว" ด้วยขนาดที่ใหญ่และนิสัยสันโดษของมันทำให้เพาะเลี้ยงได้ยากมาก จึงไม่เหลือตัวอย่างมีชีวิตของฉลามชนิดนี้อีกแล้วในบ่อเพาะเลี้ยงต่างๆ
😲😲ฉลามปากเป็ดแยงซีเกียงหรือ ไป่ซุ่น ในภาษาจีนถูกจัดเป็นหนึ่งในทำเนียบ “สามราชาแห่งลุ่มน้ำแยงซีเกียง” ของสัตว์ที่สูญพันธุ์หรือใกล้สูญพันธ์เต็มที่แล้วในแม่น้ำแยงซีเกียง โดยสัตว์อีกสองชนิดที่อยู่ในรายชื่อนี้คือ โลมาแยงซีเกียง (Lipotes vexillifer) หรือ ไป๋จี๋ และปลาตะลุมพุกแยงซีเกียง (reeves shad ชื่อวิทยาศาสตร์ Tenualosa reevesii) ที่ถูกจัดว่าอยู่ในบัญชีสูญพันธุ์โดยปริยาย (Functionally Extinct)
“สามราชาแห่งลุ่มน้ำแยงซีเกียง” ที่ในปัจจุบันถูกจัดว่าสูญพันธุ์โดยปริยาย (Functionally Extinct) แล้วได้แก่ ฉลามปากเป็ดแยงซีเกียง โลมาแยงซีเกียง และ ปลาตะลุมพุกแยงซีเกียง
🔖🔖 ตั้งแต่ปี 2020 เป็นต้นไปรัฐบาลจีนไปประกาศกฏหมายห้ามจับปลาและทำประมงเป็นเวลา 10 ปีในเขตพื้นที่อนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพทั่วลุ่มน้ำแยงซีเจียง เพื่ออนุรักษ์สิ่งมีชีวิตมากกว่า 4,000 ชนิดตลอดลำน้ำแยงซีเกียงที่ยาวมากกว่า 6,300 กิโลเมตร ซึ่งกำลังถูกคุกคามอย่างหนักจากปัญหาการทำประมงเกินขนาด มลพิษทางน้ำ การจราจรทางน้ำที่คับคั่ง รวมไปถึงการสร้างเขื่อนที่ทำลายระบบนิเวศน์ลุ่มน้ำ
🎯 🎯 ท้ายที่สุดแล้วไม่ว่ามันจะน่าเศร้าใจแค่ไหนเราคงไม่สามารถทำให้สิ่งมีชีวิตที่สูญพันธุ์ไปแล้วฟื้นกลับมาได้ สิ่งที่ทำได้คงมีเพียงการดูแลรักษาสิ่งมีชีวิตที่ยังอยู่ให้ดีที่สุดและรีบแก้ไขปัญหาให้ทันการณ์ ไม่อย่างนั้นเหตุการณ์นี้เราคงจะได้เห็นมันเกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเหล่าในช่วงชีวิตเรา
โฆษณา