ทำบุญรวมญาติในวันสงกรานต์ของชาวอีสาน
ประเพณีการทำบุญในวันสงกรานต์
แม้เราจะถือเอาวันที่ 1 มกราคม เป็นวันขึ้นปีมใหม่ตามหลักสากล แต่ธรรมเนียมไทยยังให้ความสำคัญกับวันสงกรานต์อยู่ โดยถือเอาเป็นวันขึ้นปีใหม่ตามแบบไทย ดังนั้นเมื่อถึงวันสงกรานต์ประชาชนจะพากันตื่นแต่เช้ามืด เตรียมหุงข้าวต้มแกง เพื่อนำไปทำบุญที่วัด ทุกคนจะแต่งกายด้วยเสื้อผ้าชุดใหม่สีสันสดใส
เมื่อทำบุญตักบาตรหรือเลี้ยงพระเป็นที่เรียบร้อยแล้ว จะมีการบังสุกุลอัฐิของบรรพบุรุษ ผู้ล่วงลับเพื่ออุทิศส่วนกุศลไปให้ นอกจากนั้นยังมีกิจกรรมอื่น ๆ เช่น ก่อพระเจดีย์ทราย ซึ่งเป็นการขนทรายเข้าวัดสำหรับไว้ใช้ในงานก่อสร้างโบสถ์วิหาร ปัจจุบันอาจเลือนหายไปบ้างตามกาลเวลา มีการปล่อยนกปล่อยปลาซึ่งเท่ากับเป็นการแพร่ขยายพันธ์สัตว์ให้คงอยู่ไปชั่วลูกชั่วหลาน และที่จะขาดเสียไม่ได้ก็คือการสรงน้ำพระการรดน้ำดำหัวขอพรจากผู้ใหญ่ รวมไปจนถึงการเล่นสาดน้ำกันเองในหมู่หนุ่มสาว
พิธีกรรมการสรงน้ำอัฐิ
หลังจากการถวายสังฆทาน เลี้ยงอาหารพระ และสรงกระดูกร่วมกันแล้ว ก็จะนำพาข้าว (ถาดใส่ข้าวที่เตรียมไว้ให้ผีบรรพบุรุษ) ที่จุดเทียนเอาไว้นั้นมายังธาตุ (ที่เก็บกระดูก) ที่มีลาดลายวิจิตรวางเอาไว้ พร้อมทั้งจุดเทียนนำทางเพื่อนำทางให้วิญญาณมองเห็นทางสว่าง และมารับประทานอาหารที่ใส่เอาไว้ในถ้วยเล็กๆ คือจะตักอาหารใส่อย่างละชอนสองช้อน จะไม่ใส่เยอะเหมือนกับที่คนกินพร้อมกันนั้นก็ได้นำเอากระดูกออกมาล้างทำความสะอาด ด้วยน้ำหอมที่ทำไว้อย่างดี ล้างทำความสะอาดกระดูก ที่เก็บกระดูก และบริเวณใกล้เคียงให้สะอาด จุดธูปบอกกล่าวและทำความเคารพ จากนั้นก็ทะยอยให้ลูกหลานตักน้ำหอมที่เตรียมมารดกระดูก เรียงลำดับตามอาวุโส หลังจากเวลาหมดก้านธูปแล้วเป็นอันเสร็จพิธี
การสรงน้ำพระพุทธรูป,การสรงน้ำพระสงฆ์
ชาวบ้านจะนำดอกไม้ธูปเทียนไปบูชา แล้วเอาน้ำอบไปประพรมที่องค์พระ เพื่อความเป็นสิริมงคล บางแห่งมีการอัญเชิญพระพุทธรูปแห่แหนไปรอบๆหมู่บ้าน เพื่อให้ประชาชนมีโอกาสได้สรงน้ำกันอย่างทั่วถึงหรือจะอัญเชิญพระพุทธรูปจากหิ้งบูชาในบ้านมาทำพิธีสรงน้ำกันในหมู่ญาติพี่น้องก็ได้
ชาวบ้านจะได้ไปชุมนุมกันที่วัด นิมนต์พระในวัดมายังสถานที่ประกอบพิธี การรดน้ำควรรดที่มิอของท่าน ไม่ควรตักราดเหมือนกับเป็นการอาบน้ำจริง ๆ เพราะพระสงฆ์ถือเป็นเพชที่สูงกว่าคนธรรมดาทั่วไป น้ำที่ใช้ต้องเป็นน้ำฝนหรือน้ำสะอาดผสมน้ำอบไทย เมื่อสรงน้ำแล้วพระท่านก็จะให้ศีลให้พรเพื่อความเป็นสิริมงคล
การรดน้ำดำหัวขอพรญาติผู้ใหญ่และผู้ที่เคารพนับถือ
การรดน้ำผู้ใหญ่ หากระทำกันเองในบ้าน ลูกหลานจะเชิญพ่อแม่ ปู่ย่าตายาย ญาติผู้ใหญ่ มานั่งในที่จัดไว้ แล้วนำน้ำอบน้ำหอมผสมน้ำมารดให้ท่าน อาจรดที่มือหรือรดทั้งตัวไปเลยก็มีในระหว่างที่รดน้ำท่านก็ให้พรแก่ลูกหลาน เสร็จพิธีแล้วจึงผลัดนุ่งผ้าใหม่ที่ลูกหลานจัดเตรียมไว้ให้ เป็นการสร้างความสัมพันธ์อันดีภายในครอบครัว การรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ซึ่งเป็นที่เคารพนับถือ ส่วนใหญ่จะมีผ้าใหว้เช่นเสื้อผ้าและผ้าขาวม้าไปมอบให้ด้วย การรดน้ำส่วนใหญ่จะรดที่มือ ขอศีลขอพร เป็นการแสดงความเคารพผู้มีอาวุโสและผู้มีพระคุณตามธรรมเนียมอันดีของไทย บางหมู่บ้านอาจเชิญคนแก่คนเฒ่ามารวมกัน แล้วให้ลูก ๆ หลาน ๆ ทำพิธีรดน้ำขอพร ซึ่งเป็นประเพณีอันดีงามที่ควรช่วยกันส่งเสริมและอนุรักษ์ไว้
การเล่นสาดน้ำสำหรับหนุ่มสาว
หลังจากทำพิธีสรงน้ำพระพุทธรูป สรงน้ำพระสงฆ์ และรดน้ำขอพรจากญาติผู้ใหญ่แล้ว พวกหนุ่ม ๆสาวๆ ก็จะเล่นสาดน้ำกันอย่างสนุกสนาน ซึ่งน้ำที่ใช้นำมาสาดกันนั้นต้องเป็นน้ำสะอาดผสมน้ำอบมีกลิ่นหอม เด็กบางคนไม่เข้าใจถึงวัฒนธรรมถึงจุดประสงค์ของการเล่นสาดน้ำในวันสงกรานต์ เอาน้ำผสมสีหรือผสมเมล็ดแมงลัก แล้วนำไปสาดผู้อื่น ซึ่งเป็นการปฏิบัติที่ไม่ถูกต้อง สถานที่เล่นสาดน้ำสวนใหญ่เป็นลานวัด หรือลานกว้างของหมู่บ้าน พอเหนื่อยก็จะมีขนมและอาหารเลี้ยง ซึ่งชาวบ้านจะช่วยกันเรี่ยไรออกเงินและช่วยกันทำไว้ จนถึงตอนเย็นจึงแยกย้ายกันกลับไปบ้านเพื่ออาบน้ำเปลี่ยนเสื้อผ้าชุดใหม่ แล้วมาชุมนุมกันที่ลาดวัดอีกครั้ง เพื่อร่วมชมหรสพ หรือการละเล่นพื้นบ้าน คบงันตามประเพณี แต่ละท้องถิ่นก็แตดต่างกันไป
ประเพณีการทำบุญและการละเล่นในวันสงกรานต์แต่ละท้องถิ่นอาจมีผิดแตกต่างกันไปบ้างตามยุคสมัยในชนบทอาจกำหนดวันทำบุญและวันสรงน้ำพระไม่ตรงกันในแต่ละหมู่บ้าน ด้วยเหตุนี้ พวกหนุ่ม ๆจึงมีโอกาสไปเล่นสงกรานต์ได้หลายแห่งในแต่ละปี วันสงกรานต์จึงถือเป็นประเพณีหนึ่งของคนไทย โดยเฉพาะชาวอีสานให้ความสำคัญ แม้จะจากบ้านมาไกลทำงานต่างถิ่นฐานเมื่อเทศกาลฯ มาถึงก็จะใช้วันหยุดยาวในการทำงานถือโอกาสกลับไปทำบุญอุทิศบุญกุศลให้ญาติผู้ล่วงลับไปแล้ว รดน้ำขอพรผู้ใหญ่ พบปะสังสรรค์กับญาติพี่น้อง ตลอดจนเพื่อนฝูงที่จากกันมานาน
ปัจจุบันการที่สังคม และเศรษฐกิจเปลี่ยนไป มีการเคลื่อนย้ายที่อยู่เข้าสู่เมืองใหญ่ และถือวัสงกรานต์เป็นวัน “กลับบ้าน” ทำให้การจราจรคับคั่งในช่วงวันก่อนสงกรานต์ วันแรกของเทศกาล และวันสุดท้ายของเทศกาลเกิดอุบัติเหตุทางถนนมาก นับเป็นปรากฏการณ์ทางสังคมที่เกิดขึ้นตามการเปลี่ยนแปลงหลายด้านของสังคม นอกจากนี้ เทศกาลสงกรานต์ยังถูกใช้ในการส่งเสริมการท่องเที่ยว ทั้งต่อคนไทยและต่อนักท่องเที่ยวต่างประเทศ
วิถีคนอีสาน เมื่อถึงวันสงกรานต์ปลายทางอยู่บ้านเกิด รถบนถนนมิตรภาพจะติดยาวเหยียดทำให้ใช้เวลาในการเดินทางเป็นสองเท่าจากช่วงเวลาที่ไม่ใช่เทศกาล ปัจจัยที่คนอีสานเดินทางกลับช่วงนี้พร้อมกันเพราะ บริษัทฯ ห้าง ร้านที่ทำงาน หยุดติดต่อกันหลายวัน จึงถือโอกาสกลับไปเพื่อพบปะเพื่อนฝูงที่จากกันมานาน ขอพร รดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ และทำบุญรวมญาติเพื่อส่งผลบุญถึงบรรพบุรุษ แต่ปีนี้บรรยากาศแบบนี้จะเปลี่ยนไป เพราะโรคระบาดโควิด-19
สุขเสมอมั่นเสมอมันเคือเก่า
ฮัอนให้ห่างหนี
ช่วงโควิดระบาดนี่ ให้น้องพีอยู่เฮือน ฟังคำเตือนของหมอ
ที่เพิ่นขอล้องไว้ อยากสังสรรค์พร้อมหน้า โควิดซาจังมาใหม่
ให้รักษาชีวิตไว้ ปลอดภัยแล้ว จังพ้อกันเด้อ...พี่น้องเอย..
พญาอีสาน จากกัลยาณมิตร
ภาพ : สงกรานต์ ปี ๒๕๕๘ ทำบุญรวมญาติ วัดสระเกตุ ต.น้ำคำ อ.สุวรรณภูมิ จ.ร้อยเอ็ด
ภาพจากเพจ : สิมคู่ วัดสระเกตุ ต.น้ำคำ อ.สุวรรณภูมิ จ.ร้อยเอ็ด
ทำบุญรวมญาติในวันสงกรานต์
- 3
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
