16 เม.ย. 2020 เวลา 13:30
วัน-ละ-คดี ตอน สายใยรักพี่น้องต่างภพ เสภาขุนช้างขุนแผน
สวัสดีค่ะ พบกับญาณาราอีกเช่นเคยกับบทความที่จะพาเพื่อน ๆ ไปรู้จักกับวรรณคดีในอีกแง่มุมกับ ว้าว! วรรณคดี วันนี้เรื่องที่ญาจะพาไปรู้จักคือเรื่อง ขุนช้างขุนแผนอีกเช่นเคยค่ะ แน่นอนว่าหลาย ๆ คนก็อาจจะเข้าใจว่าขุนช้างขุนแผนเป็นเรื่องราวชิงรักหักสวาทของหนุ่มสาว เป็นเรื่องราวของสามัญชนคนธรรมดาที่มีความรัก โลภ โกรธ หลง และเนื้อหาค่อนข้างเต็มไปด้วยความเข้มข้นและบางเหตุการณ์ก็ดูสยดสยองนองเลือด แต่เรื่องนี้ยังมีมุมน่ารัก ๆ ของมิตรภาพระหว่างพี่น้องที่มีให้กันนั่นก็คือ ความรักของพี่ชายคนโต “กุมารทอง” ที่มีให้น้องค่ะ
“กุมารทอง” เป็นลูกคนแรกของขุนแผนเลยก็ว่าได้ค่ะ แต่เหตุการณ์กำเนิดกุมารทองนี่ค่อนข้างน่ากลัวมาก เพราะเกี่ยวข้องกับไสยศาสตร์ที่เอาศพเด็กมาย่างจนแห้งไปพร้อมกับการบริกรรมคาถา แต่ความโหดของขุนแผนผู้เป็นพ่อเนี่ย ญาขอใช้คำว่าผิดมนุษย์สุด ๆ เลย ก็คือเรื่องมีอยู่ว่าตาของกุมารทองต้องการให้ลูกสาว “นางบัวคลี่” แม่ของกุมารทองเนี่ย ฆ่าขุนแผน แต่ขุนแผนนั้นมีโหงพลายกระซิบให้ระวังภัยจึงสามารถรอดพ้นจากเหตุการณ์นี้ได้ หลังจากที่ทราบขุนแผนจึงแสร้งทำขอลูกจากบัวคลี่เพื่อให้บัวคลี่ยกลูกในท้องให้แก่ตน เพื่อจะเป็นไปตามพิธีกรรมทางไสยศาสตร์ และทำการลักฆ่าน้องผ่าลูกออกมาทำกุมารทอง
นี่คือที่มาของลูกชายต่างภพผู้ได้กลายเป็นเสมือนอาวุธของผู้เป็นพ่อ กุมารทองมีบทบาทในการช่วยเหลือพ่อ และดูแลปกป้องน้องชายผู้กำเนิดจาก “นางแก้วกิริยา” นั่นคือ “พลายชุมพล” น้องชายตัวเล็กที่อาศัยอยู่กับคุณย่า เมื่อครั้งที่นางสร้อยฟ้าทำเสน่ห์ใส่จมื่นไวย ลูกคนที่สองของขุนแผนซึ่งเกิดจากนางวันทองก็ได้ทำร้ายน้องชาย เป็นเหตุให้พลายชุมพลหนีออกจากบ้านเพราะกลัวและน้อยใจพี่ชายจึงคิดหนีไปหาพ่อกับแม่ความว่า
“ถ้าขืนอยู่คงเป็นหมูสำหรับแล่
จะไปหาพ่อแม่ให้จงได้
สองคนกับกุมารจะซานไป
คงเดินไพรไปถึงกาญจน์บุรี”
แสดงให้เห็นว่าพลายชุมพลกับกุมารทองนั้นมีความสนิทชิดเชื้อกันมาก และกุมารทองก็มีความรักและเมตตาให้น้องเสมือนตนมีชีวิตอยู่ ไม่ใช่เพียงแค่วัตถุไสยเวทย์ที่มีหน้าที่เพียงคุ้มครองให้น้องชายคนนี้ปลอดภัยเท่านั้น ดังความตอนหนึ่งที่ว่า
“ จะกล่าวถึงเจ้าพลายชายชุมพล
ดั้นด้นเดินป่าพนาสัณฑ์
พอเข้าเขตบุรีศรีสุพรรณ
กุมารนั้นกลายเป็นเด็กน้อย
ชวนพูดเล่นเป็นเพื่อนพลายชุมพล
ทั้งสองคนเดินตามกันร่อยร่อย
………………………………..
กุมารทองเห็นน้องโศกสะอื้น
แกล้งชวนชื่นชมไม้ไพรระหง
ต้นตุมกากาฝากฝูงกาลง
กาหลงกามองร้องกากา”
ความน่ารักของพี่ชายและน้องชายคู่นี้ไม่ใช่แค่การเดินทางถึงเรือนของขุนแผนและนางแก้วกิริยา เพราะพลายชุมพลนั้นต้องการพบกับตาของตน จึงหนีออกจากเรือนอีกครั้ง แน่นอนว่ามีพี่ชายคือ กุมารทองตามไปด้วย ซึ่งความตอนนี้ญาอ่านแล้วรู้สึกเอ็นดูในความเด็กน้อยของทั้งสองมาก และเป็นการใช้พรรณนาโวหารที่ทำให้เห็นภาพของเด็กตัวเล็ก ๆ ทั้งสองได้อย่างน่าเอ็นดู
“ชวนกุมารร่วมใจมาไปเถิด
ค่อยเปิดประตูย่างออกทางเฉลียง
ลงมากลางบ้านกุมารเคียง
ค่อยหลีกเลี่ยงลอดออกกมานอกรั้ว
เดินลัดตัดทางถึงกลางทุ่ง
พอย่ำรุ่งเช้ามืดขมุกขมัว
อันสิงห์เสือเนื้อถึกไม่นึกกลัว
เย้ายั่วหยอกกับกุมารไป”
พออ่านกลอนสองบทนี้จบก็อดยิ้มตามไม่ได้ และต้องกรีดร้องในใจว่า “น่ารัก” คือไม่ว่าจะเดินทางไปที่ไหน ๆ ถ้าน้องเกิดกลัวขึ้นมาก็จะคอยปลอบน้องไม่ให้กลัว
จากเรื่องราวของกุมารทองและพลายชุมพลจะเห็นได้ว่า ถึงแม้กุมารทองจะกลายเป็นผีและอาวุธไสยเวทย์ของพ่อ แต่ก็มีความรัก ความเมตตาสงสาร และความห่วงใยในฐานะพี่ชายคนหนึ่ง ซึ่งนับว่าผู้ประพันธ์นั้นได้ให้รายละเอียดและไม่ละทิ้งบทบาทนี้ให้เป็นเพียงตัวละครประกอบเท่านั้น แต่ยังชี้ให้เห็นว่า “กุมารทองคือลูกอีกคนของขุนแผน” จากที่ญาอ่านตั้งแต่ต้นจนจบ ความรู้สึกที่เกิดขึ้นในบทที่กล่าวถึงขุนแผนและกุมารทองค่อนข้างห่างเหิน คือญารู้สึกว่ากุมารทองไม่ใช่ลูกจริง ๆ ของขุนแผน เป็นแค่อาวุธหรือสิ่งที่เขาต้องการใช้งานเพื่อให้สมความประสงค์ของตนเองเท่านั้น แต่ในทางกลับกันเมื่อมาดูบทที่กล่าวถึงกุมารทองกับพลายชุมพล มีความอบอุ่น น่ารัก ไร้เดียงสา และสายใยรักแบบคนในครอบครัว นับว่ากุมารทองและพลายชุมพลได้กลายเป็นคู่พี่น้องน่ารักที่อยู่อย่างถ้อยทีถ้อยอาศัย และความใส่ใจกัน แม้จะอยู่คนละภพก็ตาม สำหรับเพื่อน ๆ คนไหนที่สงสัยว่าพ่อพลายชุมพลและกุมารทองจะเดินทางไปถึงเรือนของคุณตาคุณยายได้หรือไม่ สามารถเข้าไปอ่านได้ที่เว็บไซต์หอสมุดวชิรญาณ www.vajirayana.org โดยค้นหาเสภาขุนช้างขุนแผน และกดเลือกตอนที่ 38 พระไวยถูกเสน่ห์ ได้นะคะ สำหรับวันนี้สวัสดีค่ะ
เนื้อหา : ญาณารา
ภาพ : Dekdee Meesara (บุคคล)
แหล่งอ้างอิงตัวบทกลอน : เว็บไซต์หอสมุดวชิรญาณ www.vajirayana.org
โฆษณา