มาทำความรู้จักกับ วิศวกรรมขนถ่ายวัสดุ หัวใจหลักของอุตสาหกรรม
ในโลกของวิศวกรรม จะมีวิศวกรรมต่าง ๆ มากมายที่มีหน้าที่แตกต่างกันไปในแต่ละด้าน ทั้งยังมีความสำคัญต่ออุตสาหกรรมมากมายอย่างนับไม่ถ้วน แต่จะมีวิศวกรรมแขนงหนึ่งซึ่งไม่ค่อยคุ้นหูคนไทยมากนักแต่เป็นวิศวกรรมที่มีความสำคัญอย่างมาก ถือเป็นหัวใจหลักกระบวนการผลิตในอุตสาหกรรมทั่วโลกเลยก็ว่าได้
ผมจะขอนำเสนอ “วิศวกรรมขนถ่ายวัสดุ” ซึ่งมีชื่อเรียกเป็นภาษาอังกฤษว่า "Materials Handling Engineering" เป็นแขนงหนึ่งของวิศวกรรมเครื่องกล ที่มีหน้าที่ออกแบบและบริหารการจัดการการเคลื่อนย้ายวัสดุ วัตถุต่าง ๆ ในโรงงานอุตสาหกรรม หรือ สถานที่ต่าง ๆ จากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่งอย่างมีประสิทธิภาพ ในเวลาที่เหมาะสม
หลายคนคงเกิดคำถามแล้วก็สงสัยว่า วิศวกรรมขนถ่ายวัสดุมันเป็นยังไงกันแน่ แน่นอนครับว่าเราแทบจะอยู่กับคำว่า "ขนถ่าย" ในชีวิตประจำวันกันอยู่แล้ว หรือแทบจะอยู่ใกล้ชิดและเห็นกันเป็นประจำ ผมจะยกตัวอย่าง บันไดเลื่อนในห้างสรรพสินค้า ลิฟท์ที่ใช้ขึ้นไปบนตึกชั้นต่าง ๆ หรือแม้แต่สายพานในร้านชาบูสุดแสนอร่อยที่เราชอบไป เป็นต้น ล้วนแล้วแต่เป็นการขนถ่ายวัสดุทั้งสิ้น
บันไดเลื่อนในห้างสรรพสินค้า
การขนถ่ายวัสดุนั้นมีมาตั้งแต่โบราณแล้ว หลักการง่ายๆ คือ มีวัตถุ กับ เครื่องมือกลสำหรับเคลื่อนย้ายวัตถุ มนุษย์ได้เรียนรู้การเคลื่อนย้ายวัตถุที่มีน้ำหนักมาก ๆ โดยการนำไม้ซุงมาวางไว้ข้างล่างวัตถุแล้วออกแรงลากหรือผลักวัตถุ ไม้ก็จะหมุนตามวัตถุไปทำให้เกิดการผ่อนแรงมากขึ้น นับเป็นการเริ่มต้นของการขนถ่ายวัสดุจนมีการพัฒนามาเป็นเครื่องมือช่วยในการขนย้ายต่างๆ นั้นคือ รอก สายพาน โซ่ เป็นต้น รวมถึงการขนถ่ายน้ำของสกรูอาร์คิมิดีสที่ใช้ลำเลียงน้ำขึ้นมาจากแม่น้ำ
สกรูอาร์คิมิดีส
มาถึงในยุคปัจจุบัน การขนถ่ายวัสดุนั้นถูกนำมาใช้ในอุตสาหกรรมอย่างหลากหลายและเกิดการแข่งขันกันในเรื่องต้นทุนขึ้น แน่นอนว่าการขนถ่ายวัสดุเป็นหัวใจสำคัญในการลดต้นทุนในการผลิตอย่างมาก คำถามต่อมาคือลดต้นทุนยังไง แน่นอนว่าเมื่อมีการนำอุปกรณ์ขนถ่ายวัสดุมาใช้ เราสามารถลดจำนวนคนงานลงได้ ระบบขนถ่ายวัสดุที่ดีสามารถผลิตได้เยอะขึ้นในระยะเวลาที่จำกัดได้ โรงงานผลิตรถยนต์สมัยก่อนอาจผลิตได้ 1 วันต่อคัน แต่ในปัจจุบันระบบขนถ่ายที่ดี สามารถผลิตรถยนต์ต่อคันในไม่กี่นาที ทั้งยังใช้ระบบขนถ่ายในที่ที่คนไม่สามารถทำได้ เช่น การป้อนเหล็กเข้าเตาเผาร้อนๆ เราก็สามารถใช้อุปกรณ์ขนถ่ายวัสดุทำแทนคนงานได้
ระบบขนถ่ายวัสดุ
ในอุตสาหกรรมท่าเรือ มีระบบขนถ่ายวัสดุที่มีประสิทธิภาพในการขนถ่ายวัสดุมาก เนื่องจากท่าเทียบเรือจะมีการเก็บเงินเทียบท่า ระบบขนถ่ายวัสดุที่ดีจะสามารถรักษาเวลาและประหยัดเงินในการจอดเทียบท่าสำหรับขนวัตถุขึ้นลงได้
จะเห็นได้ว่าระบบขนถ่ายวัสดุนั้นมีผลต่อต้นทุนแล้วเวลาในการผลิตและขนย้ายสิ่งของต่าง ๆ เอามาก ๆ
อุปกรณ์ขนถ่ายวัสดุนั้นมีมากมายและหลากหลาย แต่ละชนิดใช้กับวัสดุที่แตกต่างกัน มีจุดประสงค์ต่างกัน และมีปัจจัยต่าง ๆ ในการเลือกใช้อุปกรณ์ขนถ่ายวัสดุมาประยุกต์ใช้ วันนี้ผมจะเกริ่นเรื่องวิศวกรรมขนถ่ายวัสดุไว้ก่อน ส่วนอุปกรณ์ขนถ่ายวัสดุ แต่ละชนิดจะมีความสนใจแค่ไหน ติดตามได้ในบทความหน้านะครับผม
ปิดท้ายด้วย วิศวกรรมขนถ่ายวัสดุ ในประเทศไทย
วิศวกรรมขนถ่ายวัสดุนั้นเปิดสอนครั้งแรกที่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ ในปี พ.ศ. 2516 และเป็นแห่งเดียวในประเทศไทย ผู้ที่จบการศึกษาจากที่นี้สามารถสอบใบประกอบวิชาชีพวิศวกรรมเครื่องกลได้
Reference
- 3
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
