คุณค่าของความอ่อนน้อม : พระสาสนโสภณ(พิจิตร ฐิตวณฺโณ)
การอ่อนน้อมถ่อมตัว คือ การเอาทิฏฐิมานะของตนออก ความสงบเสงี่ยมเจียมตัว การไม่ทะนงตน การไม่หัวดื้อ การไม่ยโสโอหัง การไม่ดูถูกเหยียดหยามใคร การไม่แข็งกระด้าง การไม่เย่อหยิ่งจองหอง
การอ่อนน้อมถ่อมตัว เป็นอุดมมงคล คือเป็นการสร้างความเจริญให้แก่ชีวิตอย่างมากข้อหนึ่งในพระพุทธศาสนา ในจำนวนอุดมมงคล 38 ประการ ที่พระพุทธเจ้าตรัสไว้
ความถ่อมตัวคืออะไร
ความถ่อมตัว มาจากภาษาบาลีว่า นิวาโต
วาโต แปลว่า "ลม คือ พองลม หรือเบ่ง"
นิ แปลว่า "ไม่"
ฉะนั้น นิวาโต จึงแปลว่า ไม่พองลม เอาลมออก คือ เป็นคนไม่เบ่ง เป็นคนถ่อมตัว เอาทิฏฐิมานะออก มีความสงบสเงี่ยมเจียมตัว ไม่ทะนงตน ไม่มีความมานะถือตัวไม่อวดดื้อถือดี ไม่ยโสโอหัง ไม่ดูถูกเหยียดหยามใคร ไม่กระด้าง ไม่เย่อหยิ่ง จองหอง
ความแตกต่างระหว่างความเคารพกับความถ่อมตน
คารวะหรือความเคารพ คือ ตระหนักในความดีของคนอื่น ส่วนนิวาตะ หรือความอ่อนน้อมคือการถ่อมใจของตนลง
หมายความว่า "ความเคารพ เป็นการปรารภผู้อื่น คือ ตระหนักในคุณความดีของผู้อื่น พบใครก็คอยจ้องหาความดีของเขา ไม่จับผิด สามารถประเมินคุณค่าของผู้อื่นได้ตามความเป็นจริงแล้วแสดงอาการเคารพนับถือด้วยกาย วาจา ใจ"
"ส่วนการถ่อมตน เป็นการปรารภตนเอง คือ คอยตามพิจารณาข้อบกพร่อมของตนเอง สามารถประเมินค่าของตนเองถูกต้องตามความเป็นจริง อวดดื้อถือดี สามารถน้อมตัวลง เพื่อถ่ายทอดคุณความดีของผู้อื่นเข้าสู่ตัวได้เต็มที่"
คนมีความเคารพอาจขาดความถ่อมตนก็ได้ เช่น บางคนเมื่อพบคนดีก็ตระหนักในความดีความสามารถของเขา คือ มีความเคารพแต่ขณะเดียวกัน ถ้าจะให้อ่อนน้อมเข้าหาเขาก็ทำไม่ได้ ชอบเอาตัวเข้าไปเทียบด้วย แล้วใจของตัวเองก็พองรับทันทีว่า "ถึงเอ็งจะแน่ข้าก็หนึ่งเหมือนกัน" คอยคิดแต่ว่าข้าวิเศษกว่าทุกที
ข้อเสียของการขาดความถ่อมตน มีอยู่ 2 ประการ คือ
1. เป็นคนทำดียาก เพราะเห็นว่าตัวเองวิเศษแล้ว ไม่ต้องทำดีอีก
2. เป็นคนรับความดีจากคนอื่นไม่ได้ เพราะเห็นว่าตังเองดีแล้ว ไม่อาจรับความดีจากคนอื่นเข้ามาได้
เพราะเหตุที่ว่าตนเองไม่ถ่อมตน เป็นคนหยิ่งในตัวเอง
เหตุที่ทำให้คนถือตัว
สิ่งที่คนทั่วไปหลงถือเอาแล้วเป็นเหตุทำให้ถือตัว มีอยู่ 6 ประการ คือ
1. ชาติตระกูล
2. ทรัพย์สมบัติ
3. รูปร่างหน้าตา
4. ความรู้ความสามารถ
5. ยศตำแหน่ง
6. บริวารมาก
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
