ชุมชนลาวในภาคกลางของสยาม (๑)
Cr. K.Guy Intarasopa
อณาจักรสยาม และอณาจักรล้านช้าง ในสมัยกรุงศรีอยุธยา
ก่อนจะเล่าถึงมูลเหตุแห่งชุมชนลาวในภาคกลางของสยาม ผมจำต้องเล่าเรื่องราวในขั้นต้นที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์เทครัวชาวลาวเข้าสู่ภาคกลางของสยาม
ในอดีตนั้นอาณาจักรอยุธยาถือว่าเป็นอาณาจักรบ้านพี่เมืองน้องกับอาณาจักรล้านช้าง อันถือเป็นแผ่นดินแม่ของกลุ่มคนไท-ลาวก็ว่าได้ เหตุเพราะทั้งไทยและลาวก็ล้วนเป็นลูกหลานขุนบรม ซึ่งทั้งสองฝ่ายเข้าใจกันดี แม้นช่วงหนึ่งของหน้าประวัติศาสตร์พระเจ้าฟ้างุ้มทรงรวบรวมแผ่นดินลาวให้เป็นปึกแผ่นและยาตราทัพเข้าใกล้ชายแดนอาณาจักรอยุธยา พระเจ้าอู่ทองแห่งอาณาจักรอยุธยาถึงกับส่งสาส์นมาขอเป็นไมตรีและบอกว่าเราต่างมีเชื้อสายขุนบรมเช่นกัน เหตุใดต้องรบราฆ่าฟันกันด้วย หากท่านพญาต้องการดินแดนก็ให้เอาตั้งแต่ภูสามเส้า(ดงพญาไฟ)ไปเถิด แล้วเราจะส่งธิดาให้ไปรับใช้ท่านพญา แต่รอให้ธิดาเราโตพอเสียก่อน
จากนั้นมาดินแดนระหว่างอยุธยาและล้านช้างก็ใช้ภูสามเส้าเป็นแนวกั้นเขตแดน และพระเจ้าอู่ทองได้ส่งพระนางแก้วยอดฟ้าไปถวายพระเจ้าฟ้างุ้ม แต่ล้านช้างได้ผลัดเปลี่ยนแผ่นดินเป็นรัชสมัยของพระเจ้าสามแสนไทไตรภูวนาถแล้ว พระนางแก้วยอดฟ้าจึงได้อภิเษกสมรสเป็นพระมเหสีของพระเจ้าสามแสนไทฯ และให้กำเนิดโอรสหลายองค์ หนึ่งในนั้นคือท้าววังบุรี ซึ่งต่อมาครองราชย์สมบัติมีพระนามว่าพระเจ้าไชยจักรพรรดิแผ่นแผ้วและมีโอรสและทายาทสืบราชสมบัติเรื่อยมา
ดังนั้นอาณาจักรอยุธยากับอาณาจักรล้านช้างจึงไม่เคยทำสงครามกันเลย ก็เนื่องด้วยเป็นบ้านพี่เมืองน้องและกษัตริย์ทั้งสองอาณาจักรก็ล้วนเป็นเครือญาติกัน สำเนียงเหน่อของคนสมัยอยุธยา เป็นดังเช่นการเจรจาโขนซึ่งสืบทอดมาถึงทุกวันนี้ สำเนียงเหน่อนี้คล้ายกับสำเนียงหลวงพระบาง จึงเป็นข้อบ่งชี้ชัดได้เลยว่ากลุ่มคนไทยสายเมืองสุพรรณบุรี เพชรบุรี น่าจะอพยพมาจากล้านช้างทางตอนเหนือ
แผนที่นี้คือแผนที่อาณาจักรอยุธยา ที่วาดขึ้นโดยเดอลาลูแบร์ ราชทูตฝรั่งเศส ที่เข้ามาในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ระบุไว้อย่างชัดเจนว่าเมืองโคราชคือเมืองชายแดนของอาณาจักรอยุธยา มีเมืองบริวาร ๕ เมือง ถัดจากนั้นเป็นเมืองพิมายก็เป็นเขตแดนอาณาจักรล้านช้างแล้ว
สงครามคราวเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 (ภาพนี้เป็นจิตรกรรมฝาผนังจัดแสดงภายในอาคารภาพปริทัศน์ อนุสรณ์สถานแห่งชาติ) Cr. www.silpa-mag.com
สงครามระหว่างพม่าและอยุธยาในปี พ.ศ.๒๓๑๐ ทำให้อาณาจักรอยุธยาถึงกาลสูญสิ้น การยกทัพของพม่าในครั้งนี้ตีกระนาบกรุงศรีอยุธยาทั้งจากทิศเหนือและทิศใต้ โดยตีหัวเมืองเหนือและกวาดต้อนผู้คนลงมาตั้งแต่เชียงตุง เชียงใหม่ ลำปาง อุตรดิตถ์ พิษณุโลก จนถึงกรุงศรีอยุธยา ทางใต้นั้นก็เข้าตีระนอง เพชรบุรี กาญจนบุรีแล้วเข้าล้อมกรุงศรีอยุธยาไว้ทุกด้าน ศึกครั้งนี้พม่าหวังจะทำลายกรุงศรีอยุธยาไม่ให้ฟื้นตัวได้ ผู้คนชาวสยามล้มตายเป็นอันมากและถูกจับไปเป็นเชลยอีกหลายหมื่นคน
ดังนั้นดินแดนภาคกลางของสยามจึงแปนเปล่าไปจากผู้คน บางเมืองรกร้างว่างเปล่าถึงกลับกลายเป็นเมืองร้าง แต่ก็เป็นที่สงสัยว่าเหตุใดพระเจ้าตากสินจึงใช้เวลาไม่นานนักในการกอบกู้เอกราชและรวบรวมดินแดนของสยามและยกทัพตีแว่นแคว้นอื่นได้ดินแดนมามากมาย
หลากหลายเหตุผลของสำเร็จนั้นมาจาก
๑.ได้ทุนทรัพย์จากพ่อค้าชาวจีน ด้วยเหตุที่พระเจ้าตากสินทรงมีเชื้อสายจีน ทำให้รวบรวมทุนทรัพย์จำนวนมากซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการทำการเมือง
๒.หัวเมืองบางส่วนของอยุธยาแต่เดิมไม่ถูกพม่าตีและยึดคือ หัวเมืองชายทะเลตะวันออกเช่นจันทบุรีหรือจันทบูร หัวเมืองนครศรีธรรมราชและหัวเมืองใต้
๓.กองทัพจีนยกทัพรุกรานทางตอนเหนือของพม่า ทำให้พม่าไม่กล้ายกทัพมาตีกรุงธนบุรี แม้นว่าเพิ่งสร้างเมืองใหม่ก็ตาม ข้อนี้น่าจะเป็นกลยุทธ์ทางการต่างประเทศ ที่อาศัยสัมพันธ์ทางการทูตให้จีนช่วยตีพม่าด้านเหนือ เพื่อให้สยามพลิกฟื้นบ้านเมืองได้อย่างไม่พะว้าพะวง
๔.ทุนทรัพย์ที่รวบรวมได้ใช้จ้างทหารรับจ้างชาวตะวันตกเช่น ฝรั่งเศส ฮอลันดา อังกฤษ ซึ่งมีอาวุธยุทโธปกรณ์ที่ทันสมัย รวมถึงซื้ออาวุธที่ทันสมัยใช้ในกองทัพด้วย
แม้นจะรวบรวมแผ่นดินสมัยอยุธยาให้เข้ากลับมาดังเดิมแล้ว แต่หามีผู้คนอยู่อาศัยไม่ ด้วยเหตุถูกพม่าจับไปเป็นเชลยเสียหมดและล้มตายในสงครามก็มาก รอบๆสยามในขณะนั้นคงไม่มีผู้คนที่ใดจะมากเท่ากับอาณาจักรล้านช้าง ซึ่งบัดนี้แตกแยกกัน จนแยกออกเป็น ๓ อาณาจักรคืออาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์ อาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง และอาณาจักรล้านช้างจำปาสัก ตั้งแต่ปีพ.ศ.๒๒๕๗
การแตกแยกและทำสงครามระหว่างกันระหว่างอาณาจักรล้านช้าง ได้ทำให้อาณาจักรลาวอ่อนแอลง สยามในสมัยธนบุรีนั้นไม่ได้คิดอะไรมาก เพราะความสัมพันธ์ระหว่างกษัตริย์ทั้งสองอาณาจักรเปลี่ยนไปแล้ว พระเจ้าตากสินไม่ได้มีเชื้อสายกษัตริย์อยุธยาซึ่งเป็นเครือญาติกับกษัตริย์ล้านช้าง ส่วนแม่ทัพคนสำคัญคือเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกและพระยาสุรสีห์นั้นเล่า ก็ล้วนมีเชื้อสายมอญปนสยาม จึงหาต้องคิดมากที่จะยกทัพตีล้านช้างเพื่อกวาดต้อนพลเมืองลาวมาเติมเต็มดินแดนที่รกร้างผู้คนในภาคกลางของสยาม
มูลเหตุที่สยามอ้างในการทำสงครามกับล้านช้างคือเรื่องพระวอพระตา(จะเล่าให้ฟังในตอนหลัง) ที่ขัดแย้งกับพระเจ้าสิริบุญสารแห่งอาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์ แล้วหนีลงมาตั้งเมืองแล้วขอเป็นข้าขอบขัณฑสีมาของพระเจ้ากรุงธนบุรี แต่พระเจ้าสิริบุญสารก็ยกทัพตามตี มูลเหตุนี้สยามใช้อ้างในการทำสงครามกับล้านช้าง ซึ่งน่าจะทำสงครามกับเฉพาะอาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์ แต่พอเอาเข้าจริงสยามยกทัพตีทั้งอาณาจักรล้านช้างจำปาสัก อาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์ และบังคับอาณาจักรล้านช้างหลวงพระบางอยู่ใต้การปกครองของสยามด้วย
การเทครัวชาวลาวเกิดขึ้นหลายครั้ง แต่ผมจัดไว้เป็น ๓ ครั้งใหญ่ๆคือ
ครั้งที่๑ สมัยกรุงธนบุรี ในปีพ.ศ.๒๓๒๒ เทครัวชาวลาวจำนวนหลายแสนคนเข้าสู่ภาคกลางของสยามโดยเฉพาะแดนกันชนพม่า เช่น เพชรบุรี กาญจนบุรี ราชบุรี สุพรรณบุรี
ครั้งที่๒ เกิดขึ้นหลายระลอกในสมัยรัชกาลที่๑ ของสยาม โดยเฉพาะในปีพ.ศ.๒๓๓๔ กวาดต้อนผู้คนจากดินแดนสิบสองจุไทซึ่งส่วนมากเป็นไทดำหรือลาวโซ่ง ดินแดนพวนซึ่งเป็นไทพวน และจากที่อื่นๆลงมาอีกหลายระลอก
ครั้งที่๓ ในสมัยรัชกาลที่๓ ระหว่างปี พ.ศ.๒๓๖๙-๒๓๗๑ น่าจะเป็นการเทครัวชาวลาวที่มากที่สุดเป็นประวัติกาลและถือเป็นการเทครัวครั้งใหญ่สุดในประวัติศาสตร์อุษาคเนย์ที่มีการบันทึกไว้ ซึ่งได้ส่งผลให้ประเทศลาวมีประชากรเพียง ๗ ล้านคนในปัจจุบัน
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
