EP 13 แปรงฟันแห้ง? คืออะไร? มันดีจริงหรือ?
มีคนถามเข้ามาเรื่อง “Spit don’t rinse” เทคนิค หรือ “การแปรงฟันแห้ง” ปัจจุบันมีหลักฐานยืนยันไหม ว่ามันดีหรือไม่ดี หากกลืนเข้าไปมีผลเสียอะไรไหม
ไปหาคำตอบกัน!
แปรงฟันแห้ง คือ คอนเซปท์การแปรงฟันโดยแปรงฟันให้สะอาด แล้วบ้วนยาสีฟันทิ้ง ไม่บ้วนน้ำ และทิ้งยาสีฟันไว้ในปาก โดยถูกเชื่อว่าสามารถช่วยป้องกันกันผุได้ และทำให้สุขภาพช่องปากดี
วันนี้ผมได้หางานวิจัยมานำเสนอเพื่อตอบคำถามและหาข้อเท็จจริงกัน
1. แปรงฟันแห้งช่วยป้องกันฟันผุหรือไม่?
ผมเจอ 2 งานวิจัย และ 1 บทความทางวิทยาศาสตร์ที่พูดถึงการแปรงฟันแห้ง ดังนี้
1.1) งานวิจัยของ Machiulskiene et al (2002) เขาได้ทดลองการแปรงฟันในเด็กอายุราว 14 ปีระหว่าง 2 โรงเรียน โรงเรียน A แปรงแบบบ้วนน้ำ 1 แก้ว และโรงเรียน B แปรงแบบไม่บ้วนน้ำแต่บ้วนยาสีฟันทิ้ง และวัดดัชนีฟันผุ เมื่อติดตามครบ 3 ปี ผลการวิจัยพบว่า “การแปรงฟันแห้งกับบ้วนน้ำหลังแปรงฟันให้ผลไม่แตกต่างกัน”
1.2) งานวิจัยของ Ashley et al (1999) เขาก็ทดลองในเด็กเช่นกัน โดยมีอายุราว 15 – 16 ปี โดยแบ่งเป็นกลุ่ม 1) บ้วนน้ำ 1 แก้วหลังแปรงฟัน 2) บ้วนด้วยน้ำจากฝ่ามือ 3) บ้วนจากน้ำที่แตะบนขนแปรงเล็กน้อย 4) ไม่บ้วนน้ำ และผลก็บอกว่า กลุ่ม 2) 3) และ 4) ไม่ต่างกัน แต่ทั้งหมดต่างจากกลุ่ม 1) ก็คือบ้วนน้ำ และพบว่าการบ้วนน้ำน้อยๆ หรือไม่บ้วนเลย พบดัชนีฟันผุน้อยกว่า
1.3) บทความทางวิทยาศาสตร์โดย Pitts et al (2012) ก็แนะนำว่าแปรงฟันแห้งควรใช้กับผู้ที่มีความเสี่ยงต่อโรคฟันผุสูง (ผู้ที่มีความเสี่ยงต่อโรคฟันผุสูงคือ ผู้ที่มีโอกาสเกิดฟันผุได้ง่าย เช่น ผู้ที่มีภาวะน้ำลายน้อย ผู้ป่วยที่ได้รับการฉายแสงรักษาโรคมะเร็ง ดื่มน้ำน้อยเป็นประจำ ทานอาหารหวานเป็นประจำ) นอกจากนี้ เขายังแนะนำว่า หากอยากบ้วนน้ำและต้องการให้ฟลูออไรด์อยู่ในปากนานๆ หลังแปรงฟัน สามารถบ้วนด้วย 1) น้ำผสมยาสีฟันฟลูออไรด์ 2) น้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์
จาก 2 งานวิจัย ก็ยังไม่สามารถสรุปได้ 100% ว่าการแปรงฟันแห้งสามารถป้องกันฟันผุได้ แต่จากบทความทางวิทยาศาสตร์ในข้อที่ 1.3) ก็อธิบายถึงประสิทธิภาพของฟลูออไรด์ในการป้องกันฟันผุ ดังนั้น หมอขอสรุปว่า
“แปรงฟันแห้งเหมาะกับผู้ที่มีความเสี่ยงต่อโรคฟันผุสูง ส่วนในคนทั่วไป บ้วนหรือไม่บ้วนก็ได้ หากบ้วนแนะนำให้บ้วนน้ำเพียงเล็กน้อยเท่านั้น หรือบ้วนด้วยน้ำยาบ้วนปากฟลูออไรด์”
2. แปรงฟันแห้งช่วยลดเหงือกอักเสบหรือไม่?
คำถามนี้ไม่มีงานวิจัยมายืนยันเลยครับ ทำให้ไม่สามารถสรุปได้ 100% ว่าทำให้เชื้อในช่องปากลดหรือไม่
แต่จากงานวิจัยของ Prasanth (2011) บอกว่ายาสีฟันที่มียาฆ่าเชื้อผสมอยู่ สามารถลดเชื้อแบคทีเรียอันเป็นสาเหตุของโรคเหงือกอักเสบได้ ยาฆ่าเชื้อเช่น Triclosan Chlorhexidine หรือ Sodium lauryl sulfate เป็นต้น (แต่เขาไม่ได้ทดลองด้วยการไม่บ้วนยาสีฟันนะครับ เขาทดลองในห้องแลบ มันจึงต่างการทดลองในคนจริงๆ มากๆ) อย่างไรก็ตาม สารเหล่านี้อาจส่งผลต่อสีฟันได้ (เหมือนที่เคยเล่าไว้ใน EP 11 https://www.blockdit.com/articles/5ec768fc8e69640bece24e03) แต่อย่าลืมว่ายาฆ่าเชื้อในยาสีฟัน สุดท้ายจะถูกเจือจางด้วยน้ำลายอยู่ดีครับ
โดยสรุปภาพรวมนะครับ ยาสีฟันทั่วไป การแปรงแห้งอาจจะป้องกันฟันผุได้ แต่อาจจะป้องกันโรคเหงือกไม่ได้ แนะนำให้แปรงแห้งในผู้ที่มีความเสี่ยงต่อโรคฟันผุสูง แต่คนทั่วไปหรือผู้ที่มีโรคปริทันต์ รวมไปถึงเหงือกอักเสบเรื้อรังแนะนำให้บ้วนน้ำน้อยๆ หลังแปรงฟันก็ได้ครับ
หากเจองานวิจัยมากกว่านี้จะมาอัพเดตครับ พยายามหาแล้ว เจอเท่านี้จริงๆ ใครมีงานวิจัยมากกว่าในนี้มาแนะนำได้เลยครับ
อย่าลืมกดไลค์ กดแชร์ กดติดตามให้หมอด้วยน้า ^^
อ้างอิง:
1. Machiulskiene V, Richards A, Nyvad B, Baelum V. Prospective study of the effect of post-brushing rinsing behaviour on dental caries. Caries Res. 2002;36(5):301‐307. doi:10.1159/000065955
2. Pitts, Nigel & Duckworth, R & Marsh, Philip & Mutti, B. & Parnell, Carmel & Zero, Domenick. (2012). Post-brushing rinsing for the control of dental caries: Exploration of the available evidence to establish what advice we should give our patients. British dental journal. 212. 315-20. 10.1038/sj.bdj.2012.260.
3. Ashley PF, Attrill DC, Ellwood RP, Worthington HV, Davies RM. Toothbrushing habits and caries experience. Caries Res. 1999;33(5):401‐402. doi:10.1159/000016540
4. Prasanth M. (2011). Antimicrobial efficacy of different toothpastes and mouthrinses: an in vitro study. Dental research journal, 8(2), 85–94.
- 3
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
