ถ้าจะเริ่มต้นงานจักสานสักชิ้นหนึ่ง ลายพื้นฐานที่ช่างฝีมือทุกคนจะต้องทำเป็นคือลายอะไร
เวลาซื้อตะกร้าสาน บางคนก็ดูจากวัตถุดิบว่าทำจากอะไร ทำจากไผ่ หวายหรือย่านลิเภา แต่ถ้าเราดูลึกลงไปอีกเราจะเห็นรายละเอียดของตะกร้าแต่ละใบ ที่แม้บางครั้งทำจากวัสดุเดียวกันแต่ลวดลายก็ไม่เหมือนกัน และบางที นี่ก็เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้คนตัดสินใจซื้อตะกร้าใบนั้น
งานจักสานนั้น ถ้าเราดูรายละเอียดดีๆ จะเห็นว่าของบางชิ้นจะมีลายเฉพาะอย่าง เพราะมันมีเหตุผลของการใช้งานนอกเหนือจากความสวยงาม
งานจักสานบางชนิด ยังแสดงให้เห็นภูมิปัญญาในการสร้างรูปแบบและลวดลายให้สอดคล้องกับวัฒนธรรมด้วย เช่น ก่องข้าว และกระติบข้าว ภาชนะสำหรับใส่ข้าวเหนียวนึ่ง ที่มีลักษณะพิเศษคือ การสานซ้อนกัน 2 ชั้น ช่วยให้ไอร้อนจากข้าวเหนียวนึ่ง ระเหยออกไปอย่างช้าๆ ทำให้ข้าวเหนียวนึ่งร้อนและอยู่ได้นาน
ศาสตร์ของการสร้างลวดลายที่หลากหลาย
ตั้งแต่ลายขัด ซึ่งเป็นลายพื้นฐานและพัฒนาให้มีความงามควบคู่ไปกับการใช้สอย เช่น ลายขัดโปร่งยอนดอก ลายขัดกันเป็นตาโปร่งๆ แล้วใช้ตอกเล็กๆ สอดเข้าไปทำให้เกิดดอกเล็กๆในตาโปร่งนั้น
ลายสองเวียน คลี่คลายเป็น ลายสองยืน ลายข้างกระแต ลายดีหล่ม ลายดีกระจาย
ลายสาม เป็นลายขัดเช่นเดียวกับลายสอง แต่เพิ่มตอกเป็นสามเส้น ภาษาช่างเรียกว่า ยกสาม ข่มสามจะได้ลายแนวทแยงสวยงามใช้สานเสื่อลำแพน ฝาเรือน หรือภาชนะขนาดใหญ่
ลายสามยกดอก คือ ลายสองที่ใช้เป็นแกน สร้างดอกลายสี่เหลี่ยมเรียงสลับกันไปเช่นเดียวกับลายสองยกดอก แต่เพิ่มตอกเป็นสามเส้น ลายชนิดนี้ใช้สานฝาเรือน พัด หมวก ก่องข้าว
ลายสามคลี่คลายเป็น ลายประสุ ลายดีหล่ม ลายดีตะแคง ลายดาวล้อมเดือน ลายยกดอก ลายตาหมากรุก ลายตะแกรง ลายเสื่อ
คนเราต้องมีชั้นเชิง จักสานก็ต้องมีลวดลาย!!
รูปภาพจาก freepik.com
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
