พระชัยวัฒน์ นวโลหะ
พระพุทธเจ้าหลวง รัชกาลที่๕
ในรัชสมัยของ พระบาทสมเด็จพระปิยมหาราชนั้น ได้มีการสร้างพระชัยวัฒน์ขึ้นกี่ครั้งกี่องค์นั้น ไม่มีหลักฐานแน่ชัด แต่เท่าที่พอศึกษาได้พบว่า ทรงหล่อพระชัยวัฒน์ นวโลหะขึ้นองค์ใหญ่ ๑ องค์ และองค์เล็กอีก ๒๕ องค์ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๓๖ และพระชัยวัฒน์ นวโลหะ องค์ใหญ่นี้ พระองค์ ได้พระราชทาน แก่สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ (รัชกาลที่๖)
พระชัยวัฒน์ นวโลหะ เป็นพระชัยวัฒน์ประจำรัชกาล พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ถือเป็นพระชัยวัฒน์ของแผ่นดิน นับแต่โบราณกาล ถือว่าเป็นพระมงคลใช้ออกศึก ต่อมาได้อันเชิญไปประดิษฐาน เป็นพระประธานในพระราชพิธีสำคัญ “พระสยามมินทร์มหาราชา พระองค์ใดทรงบูชา พระพุทธรูปนี้เป็นนิจ ขอพระสยามมินทร์มหาราชาพระองค์นั้น จงชนะซึ่งแผ่นดินทั้งหมด จงชนะซึ่งข้าศึกทั้งหลายทุกเมื่อ” นี่คือ พระราชดำรัช ของพระพุทธเจ้าหลวง รัชกาลที่๕
สำหรับพระชัยวัฒน์นวโลหะประจำรัชกาลองค์ใหญ่ ซึ่งมีหน้าตักกว้าง ๑๖ เซนติเมตร สูงจากพื้น ถึงยอดพระเกตุ ๒๘ เซนติเมตร มีขนาดใหญ่ไล่เลี่ยกับพระชัยวัฒน์ในรัชกาลที่๑และรัชกาลที่๒ สร้างขึ้นเมื่อวันที่ ๑๑-๑๓ สิงหาคม ๒๔๑๒
ตั้งโรงพิธีหน้าพระอุโบสถ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ ๒๕ รูป
ตามประวัตินั้น พระองค์ได้เริ่มสร้างพระชัยวัฒน์ ขนาดเล็กขึ้นหลายคราวด้วยกัน แต่สร้างครั้งละไม่มาก
ครั้งแรกเห็นจะเป็นการสร้างเมื่อ พ.ศ.๒๔๒๘ เพื่อพระราชทานพระเจ้าลูกยาเธอ ๔ พระองค์ ซึ่งเสด็จไปทรงศึกษาวิชา ณ ประเทศยุโรป เป็นครั้งแรก เพื่อเป็นเครื่องสักการะ ในสมัยที่ต้องจากพระนครไปไกล
เริ่มพิธีหล่อเมื่อวัน เสาร์ ที่๒๐ มิถุนายน ๒๔๒๘ ตั้งโรงหล่อ ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม โดยมีกรมพระยาปรเรศฯ เป็นเป็นประธานสงฆ์จุดเทียนชัย พระสงฆ์ ๓๒ รูป รวมสวดพระพุทธมนต์ และคาถา ล่วงจนถึงวันอังคาร จึงได้ฤกษ์เททอง รวมทั้งสิ้น ๕๕ องค์ เป็นทองคำหนักองค์ละเฟื้อง
ต่อมาวันที่ ๓๐ มิถุนายน ๒๔๓๘ เวลา สองโมงเช้า พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จออกพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท มีพระบรมราชโองการ ให้ พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ พระองค์ประวิตรวัฒโนดม และพระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช ทั้ง๔พระองค์ ซึ่งจะเสด็จไปศึกษา ณ ประเทศยุโรป เข้าไปหน้าพระที่นั่ง ทรงหลั่งน้ำพระมหาสังข์ทักขิณาวัฐ และทรงเจิมพระพักตร์ด้วย พระสงฆ์สวดถวายชัยมงคล พราหมณ์เป่าสังข์ และพระราชทานพระชัยวัฒน์เล็ก ซึ่งประดิษฐานอยู่ในตลับทอง ส่วนที่เหลือนั้นได้ทรงพระกรุณาพระราชทานแก่สมเด็จฯเจ้าฟ้า หลายพระองค์
พระชัยวัฒน์รุ่นแรก กรมพระยานริศรานุวัติวงค์ ทรงอธิบายว่า มีขนาดเล็ก หล่อด้วยทองคำ ไม่ถือตาลปัตร เป็นเพียงแต่ พระหัตถ์กำโปรดให้ทำตลับใส่เป็นรูป อุณาโลม มีสร้อยสำหรับแขวนคอ
ภายหลังพระชัยวัฒน์รุ่นนี้ได้พระราชทานให้แก่ ผู้ซึ่งได้รับพระราชทาน ตรามหาจักรี ด้วยแต่ก่อนจะพระราชทานแก่ผู้ใด จะต้องพระราชทานพระบรมราโชวาท
พระชัยวัฒน์นวโลหะองค์เล็ก รุ่นนี้สร้างขึ้นเมื่อ วันที่ ๑๙-๒๓ สิงหาคม ๒๔๓๖ ในหลวงรัชกาลที่๕ ได้ทรงสร้างพระชัยวัฒน์ นวโลหะ ขนาดใหญ่๑องค์ ขนาดเล็ก ๒๕องค์ เททองเวลาเช้า สามโมงครึ่ง ของวันที่๒๓ สิงหาคม ๒๔๓๖ ระหว่างพิธี มีพระสงฆ์ ๓๐รูป สวดพุทธาภิเษก พระราชาคณะนั่งปรกประจำเทียนชัยตลอดพิธี พิธีการครั้งนี้กระทำที่วัดนิเวศธรรมประวัติ อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมื่อเสร็จพิธีในหลวงพระราชทาน ขี้ผึ้งเทียนชัยแก่พระบรมวงศานุวงค์ และข้าทูลอองธุลีพระบาทโดยทั่วกัน
สำหรับพระชัยวัฒนนวโลหะองค์ใหญ่ในพิธีนี้ พระองค์ได้พระราขทานให้แก่ พระบรมโอรสาธิราช (รัชกาลที่๖) ส่วนนอกนั้นพระราชทานแก่ผู้ใดไม่มีหลักฐาน แต่ทราบพระนามว่า พระชัยวัฒน์มงคลวราภรณ์ ถือว่าเป็นพระชัยวัฒน์ที่พระบาทสมเด็จฯ พระพุทธเจ้าหลวงได้ทรงสร้างไว้ และเป็นพระที่สูงส่ง ผู้ใดได้ไว้ เป็นกรรมสิทธิ์ ต้องถือว่าโชคดีมหาศาล เพราะเป็นวัตถุมงคลที่หายากและประเมินค่ามิได้
ทางเพจคนเล่าเรื่องพระ จึงนำมาเสนอแก่แฟนเพจ เพื่อเป็นประโยชน์แก่การศึกษาและสะสม
ขอขอบคุณ
อาจารย์เล็ก รูปหล่อ
- 6
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
