#พฤหัสบดีมีที่มา
"นางเลิ้ง อีเลิ้ง เขา(มัน)คือใคร"
นางเลิ้งเป็นย่านหนึ่งในกรุงเทพมหานคร มีสถานที่ที่ทำให้เราคุ้นชื่อเช่นอย่าง ตลาดนางเลิ้ง สนามม้านางเลิ้งหรือราชตฤณมัยสมาคม โรงหนังนางเลิ้งหรือโรงหนังเฉลิมธานี
มีคำถามว่าแล้วนางเลิ้งคือใคร เป็นเมียใครทำไมไม่ใช้น.ส. หรือสมัยนั้นทำไมไม่ใช้อำแดงเลิ้ง มีตอบแบบเอาสนุกว่า อ๋อ นางเลิ้งก็เมียหมอชิตไง...
นางเลิ้งเดิมคือบ้านสนามควายอยู่ริมคลองผดุงกรุงเกษม (ถนนนครสวรรค์ เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย) เป็นย่านการค้าทางน้ำใกล้กำแพงพระนคร โดยมีสินค้าที่ได้รับความนิยมคือโอ่งสามโคกหรือโอ่งอิเลิ้ง เป็นโอ่งของชาวมอญสามโคก ย่านนี้จึงได้ชื่อว่าอีเลิ้งและเปลี่ยนนามเป็นนางเลิ้ง
"คลองผดุงกรุงเกษม"โปรดให้ขุดขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) ผู้คนนิยมสัญจรทางน้ำได้นำสินค้ามาขายทางเรือ ทั้งผลผลิจจากสวนและที่สำคัญคือโอ่งอิเลิ้งหรือโอ่งสามโคก
"ตลาดนางเลิ้ง" โปรดให้สร้างในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว(รัชกาลที่ 5) เมื่อวันที29มีนาคม พ.ศ. 2442 เป็นตลาดบกแห่งแรกของสยาม
"ถนนนครสวรรค์"เดิมมีชื่อว่า "ถนนตลาด" สร้างขึ้นมาในรัชสมัยรัชกาลที่ 5 และได้เปลี่ยนชื่อมาเป็นถนนนครสวรรค์ดังในปัจจุบัน ในรัชสมัยรัชกาลที่ 6 เมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2462 เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต หรือทูลกระหม่อมบริพัตร พระบรมวงศานุวงศ์องค์สำคัญ
"สนามม้านางเลิ้ง" พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว(ราชกาลที่6)ทรงมีพระบรมราชานุญาตพร้อมทั้งได้พระราชทาน นามว่า "ราชตฤณมัยสมาคมแห่งกรุงสยาม" อีกทั้ง ทรงรับไว้ในพระบรมราชูปถัมภ์ เมื่อวันจันทร์ที่ 18 ธันวาคม พ.ศ. 2459
"อีเลิ้ง" ตามราชบัณฑิตยสถาน ให้ความหมายว่า
อีเลิ้งน. เรียกตุ่มหรือโอ่งใหญ่ว่า ตุ่มอีเลิ้ง หรือ ตุ่มนางเลิ้ง โอ่งนครสวรรค์ ก็เรียก
โดยปริยายหมายความว่า ใหญ่เทอะทะ.
"โอ่งอีเลิ้ง,ตุ่มสามโคก"
ตุ่มสามโคกภาษามอญเรียกว่าอีเลิ้งเป็นภาชนะสำหรับใส่น้ำดื่ม มีลักษณะเป็นรูปทรงกลม ปากโอ่งแคบ ขอบปากม้วนออกติดกับไหกลางป่อง ไหล่ผาย ก้นตัดเป็นรูปทรงกลมเตี้ย เนื้อภาชนะค่อนข้างหนาเป็นเนื้อดินสีแดง ไม่เคลือบเงา มีน้ำหนักมาก มีหลายขนาดผลิตเป็นสินค้ามาตั้งแต่สมัยอยุธยาพ่อค้าชาวมอญนำตุ่มสามโคกที่ผลิตได้บรรทุกเรือไปขายยังเมืองบางกอก ตามดูคลองต่าง ๆจนส่งผลให้กลายเป็นชื่อหมู่บ้าน ตลาด คู คลอง ตามสินค้าที่นำไปขาย เช่นคลองโอ่งอ่างและตลาดนางเลิ้ง ซึ่งชาวมอญเมืองสามโคกได้นำตุ่มสามโคกหรืออีเลิ้งไปวางขาย
ตุ่มสามโคกขนาดใหญ่จุน้ำได้ประมาณ ๑๖ ปีบ ขนาดกลางจุน้ำได้ประมาณ ๕ ปีบ และขนาดเล็กจุน้ำได้ประมาณ ๑ปีบ
(สำนักวัฒนธรรมจังหวัดปทุมธานี)
@สามหลัง
ติดตาม#พฤหัสบดีมีที่มา ได้ทุกวันพฤหัสบดี
และติดตามสาระดีๆอื่นมากมาย
ได้ที่เพจ #รัตนาธิเบศร์เล่าขานประวัติศาสตร์ RATTANATIBATE CULTURE, HISTORY,SOCIETY&SCIENCE @rattanaHisandSo หรือที่
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
