รู้จักน้ำลาย
#น้ำบ่อน้อย ที่สำคัญต่อการกินอย่างมาก
(เรียบเรียงโดย ปณิตา ฤทธาภรณ์)
น้ำลายมีหน้าที่ให้ความชุ่มชื้นกับช่องปาก, ย่อยแป้งและไขมันบางส่วน, ช่วยทำความสะอาดฟัน, ช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย, ช่วยให้อาหารอ่อนนิ่มและรวมตัวกันเป็นก้อน อีกทั้งยังช่วยหล่อลื่นให้อาหารถูกกลืนลงไปได้ง่าย
น้ำลายเป็นสารละลายที่ประกอบด้วย น้ำ 97-99.5%
ส่วนองค์ประกอบอื่นๆมีดังนี้
• เอนไซม์อะไมเลส(amylase) ทำหน้าที่ย่อยแป้งในปาก
• เอนไซม์ลิงกัวไลเปส (lingual lipase) ทำหน้าที่ย่อยไขมันภายหลังจากอาหารถูกกลืนลงไปแล้ว
• มิวคัส (mucus)มีลักษณะเป็นเมือกเหนียว ทำหน้าที่ประสานและหล่อลื่นก้อนอาหาร ช่วยในการกลืน
• ไลโซไซม์ (lysozyme) ทำหน้าที่ฆ่าแบคทีเรีย
• Immunoglobulin A (IgA) แอนติบอดี้ช่วยยับยั้งการเจริญของแบคทีเรีย
• ไอออนของเกลือแร่ต่างๆ เช่น โซเดียม, โพแทสเซียม, คลอไรด์ ฯลฯ
น้ำลายถูกผลิตขึ้นมาจากต่อมน้ำลาย ซึ่งมีอยู่สองชนิดคือ
intrinsic และ extrinsic
1. ต่อมน้ำลายชนิด intrinsic (minor) เป็นต่อมขนาดเล็ก มีจำนวนมาก ฝังตัวอยู่ในเนื้อเยื่อช่องปาก ในลิ้น, ในริมฝีปากและ ในกระพุ้งแก้ม ต่อมเหล่านี้สร้างน้ำลายในอัตราค่อนข้างคงที่ ไม่ขึ้นอยู่กับอาหาร แต่สร้างในปริมาณไม่มากเพื่อช่วยให้ปากชุ่มชื้นและยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย
2. ต่อมน้ำลายชนิด extrinsic (major) มีจำนวน 3 คู่
มีขนาดใหญ่แยกออกมาจากเยื่อเมือกในช่องปาก เชื่อมต่อกับช่องปากด้วยท่อที่มีลักษณะเป็นแขนงคล้ายต้นไม้และหลั่งน้ำลายปริมาณ 1 ถึง 1.5 ลิตรต่อวัน โดยส่วนใหญ่เป็นการตอบสนองต่ออาหารในช่องปาก และ กลิ่นของอาหาร
• Parotid gland อยู่ใต้ผิวหนังบริเวณหน้าหู ท่อน้ำลายจากต่อมนี้พาดมาเปิดออกในช่องปากที่ตำแหน่งของฟันกรามบนซี่ที่สอง โรคคางทูม (mumps) เป็นการอักเสบและบวมของต่อมนี้จากการติดเชื้อไวรัส
• submandibular gland อยู่ประมาณกึ่งกลางของขากรรไกรล่าง รูเปิดของท่อน้ำลายจากต่อมนี้อยู่ใกล้กับฟันตัดคู่หน้าล่าง
• sublingual gland อยู่บริเวณพื้นช่องปาก มีท่อน้ำลายหลายท่อซึ่งเปิดออกในช่องปาก
จะเห็นได้ว่าต่อมน้ำลายนั้น อาจดูเป็นอวัยวะเล็กๆน้อยๆ
แต่หากขาดมันไปแล้ว ช่องปากที่แห้งผาก คงทำให้การพูด การกิน และการกลืน เต็มไปด้วยความยากลำบากอย่างแน่นอน
อ้างอิง
Human anatomy เขียนโดย Saladin
- 6
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
